Sớm hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Các diễn giả trao đổi, cung cấp thông tin về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Theo Phó Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch), Thạc sĩ Đặng Khắc Lợi, bên cạnh thuốc lá truyền thống, các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng - dù được quảng cáo là “ít hại hơn” song thực tế các sản phẩm này có chứa nhiều hóa chất độc hại và có khả năng gây nghiện mạnh.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng các sản phẩm này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ và hệ thần kinh, đặc biệt ở lứa tuổi thanh thiếu niên, khi não chưa phát triển hoàn thiện.

Tổ chức Y tế thế giới cũng đã liên tục cảnh báo về việc tất cả các sản phẩm thuốc lá đều có hại và thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử không phải là giải pháp thay thế an toàn hơn cho thuốc lá điếu truyền thống. Các sản phẩm này cũng được thiết kế với kiểu dáng hiện đại, bắt mắt, mùi vị hấp dẫn, và được quảng bá như các sản phẩm công nghệ làm tăng tính hấp dẫn và nhắm thẳng vào giới trẻ, trở thành mối đe dọa trực tiếp đối với sức khỏe của thanh thiếu niên.

Phó Cục trưởng Cục Báo chí - Thạc sĩ Đặng Khắc Lợi phát biểu tại hội thảo.

Trong khi đó, tại Việt Nam, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang có gia tăng. Số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13 đến 17 tăng từ 2,6% (năm 2019) lên 8,2% (năm 2023); ở nhóm 13 đến 15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% (năm 2022) lên 8% (năm 2023)... Những con số này là lời cảnh báo rõ ràng về mức độ nguy hại và tốc độ lan rộng của sản phẩm này trong thanh thiếu niên.

Trước thực trạng nêu trên, ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15, trong đó có quy định: “Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội…".

Tuy nhiên, chúng ta đang đứng trước một thách thức lớn khi thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng được 'ngụy trang' dưới nhiều hình thức công nghệ mới, bắt mắt, mùi vị hấp dẫn, lan truyền qua mạng xã hội với tốc độ rất với nhiều thông tin sai lệch như “ít hại hơn”, "sản phẩm công nghệ", "xu hướng dành cho giới trẻ"...

Chia sẻ về những tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đối với sức khỏe, Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm (Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam) cho biết: Tác hại dài hạn, thuốc lá điện tử gây nhiều nguy cơ bệnh mãn tính như thuốc lá thông thường như: suy giảm chức năng phổi do tắc nghẽn; rối loạn chức năng mạch máu, cơ xơ cứng mạch máu, huyết khối, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, bệnh động mạch vành; làm tổn thương DNA gây tăng nguy cơ ung thư, tăng kháng hóa trị liệu; bệnh răng miệng; tâm thần kinh; giảm sức khỏe sinh sản cả ở nam và nữ…

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm chia sẻ thông tin tại hội thảo.

Về ngắn hạn, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây hội chứng tổn thương phổi (EVALI), chấn thương do cháy nổ, tổn thương não, nội tạng… Do vậy, Việt Nam cần sớm ban hành nghị định quy định sản phẩm và mức phạt sử dụng chứa chấp; các cơ quan chức năng cần tập trung vào ngăn chặn nguồn cung cấp, ngăn việc nhập lậu, buôn bán và quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, nhất là tăng cường ngăn chặn tại các cửa khẩu cũng như tại các điểm bán.

Đồng quan điểm nêu trên, ông Vũ Trung Hiếu, Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết: Ngày 30/11/2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, trong đó Điểm 2.2.

Đối với lĩnh vực y tế có nêu: “Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội; giao Chính phủ tổ chức thực hiện cụ thể”.

Tuy nhiên, hiện nay chưa có định nghĩa thế nào là “thuốc lá điện tử”, “thuốc lá nung nóng” để có cơ sở cho cơ quan chức năng xử lý hành vi vi phạm.

Các đại biểu tham dự hội thảo.

Để khắc phục tình trạng nêu trên, tại Quyết định số 1665/QĐ ngày 5/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Nghị quyết số 173/2024/QH15, nêu rõ: “Giao các bộ, ngành, ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chủ động rà soát, lập danh mục các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành có liên quan đến quy định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (gồm các văn bản từ Luật, Nghị định của Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ; Thông tư, Thông tư liên tịch, Quyết định của ủy ban nhân dân cấp tỉnh…), để đề xuất rà soát, sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới bảo đảm phù hợp quy định của Nghị quyết số 173/2024/QH15”.

Tại hội thảo, các chuyên gia, các nhà quản lý và các đại biểu đã cùng nhau trao đổi, chia sẻ, thảo luận về những tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đến sức khỏe; kinh nghiệm quốc tế về chính sách cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng của các nước trên thế giới; kiến nghị chính sách để tăng cường thực thi Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng…

KHÁNH HUY