Sớm sửa luật để đồng lương bớt bị 'bào mòn'

Nhiều ý kiến thống nhất cần sửa các bất cập về thuế thu nhập cá nhân càng sớm càng tốt để phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội, thu nhập và mức sống của người dân. Từ đó giảm gánh nặng, giảm áp lực cho người nộp thuế, nhất là trong bối cảnh kinh tế khó khăn như hiện nay.

Chính phủ đề xuất xây dựng Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) (sửa đổi) và đề nghị đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025, trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 10 (tháng 10-2025), thông qua tại kỳ họp thứ 11 (tháng 5-2026).

Lộ trình này là quá dài bởi nếu theo đúng quy trình trên thì dự kiến phải mất đến ba năm nữa Luật Thuế TNCN mới được thông qua.

Trong khi thực tế lại không đợi chính sách. Nền kinh tế có nhiều biến động, những quy định lỗi thời, lạc hậu không tương ứng với thực tế giá cả hàng hóa sẽ gây thiệt thòi cho người nộp thuế và bào mòn đồng lương của họ trong khi đây là nguồn thu nhập chính để họ trang trải cuộc sống gia đình mỗi ngày.

Chẳng hạn, theo khảo sát về mức sống dân cư năm 2022 của Tổng cục Thống kê, thu nhập bình quân đầu người năm 2022 ước đạt 4,6 triệu đồng/người/tháng. Con số này cao gấp nhiều lần thu nhập bình quân đầu người công bố năm 2006 khi chỉ ở mức 636.000 đồng/người/tháng. Thu nhập của người dân tăng hơn bảy lần trong vòng 16 năm.

Trong khi đó, Luật Thuế TNCN được áp dụng từ năm 2007, sau hai lần điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế (từ 4 triệu đồng/tháng lên 9 triệu đồng/tháng và 11 triệu đồng/tháng vào năm 2020) thì mức tăng chưa đến ba lần.

Chưa kể từ năm 2020 đến nay kinh tế có nhiều biến động mạnh, đại dịch COVID-19 bùng phát, lạm phát toàn cầu xảy ra đã khiến mặt bằng giá cả hàng hóa tăng cao. Vì thế, những quy định bất cập, không hợp lý của Luật Thuế TNCN cần phải sớm sửa ngay, không thể chờ đợi lộ trình.

Cụ thể, theo các chuyên gia, trong năm 2023, Luật Thuế TNCN cần được đưa ra thảo luận và thông qua để kịp áp dụng cho năm 2024. Trong trường hợp không kịp thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần sớm có nghị quyết gỡ bỏ quy định không phù hợp với thực tế để nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế.

Bên cạnh đó, luật cần áp dụng khấu trừ chi phí tiền học phí, thuê nhà, chữa bệnh hiểm nghèo… khi tính thuế TNCN. Như tại Malaysia, ngoài mức giảm trừ gia cảnh, người nộp thuế được trừ hơn 20 khoản chi khác như chi phí chăm sóc cha mẹ, học phí, tiền khám chữa bệnh cho bản thân… Hay người dân Thái Lan, khi tính thuế TNCN được giảm trừ gia cảnh, cộng thêm các khoản chi phí khác như tiền lãi vay mua nhà trả góp, học phí cho con, tiền mua bảo hiểm nhân thọ…

Thực tế đã chứng minh khoan sức dân bằng việc điều chỉnh hợp lý mức thuế phù hợp với thực tế sẽ giúp nuôi dưỡng nguồn thu, thúc đẩy kinh tế và ngân sách vẫn tăng.

QUANG HUY