Sớm tổ chức các khóa học chuyên sâu về quản lý đô thị và nông thôn bền vững

Bối cảnh mới đòi hỏi năng lực mới ở cấp chính quyền cơ sở

Phát biểu khai mạc hội thảo, TS Ngô Anh Tuấn, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện Chiến lược, Bồi dưỡng cán bộ xây dựng cho biết: Việc tổ chức lại bộ máy chính quyền theo mô hình hai cấp (tỉnh/xã), bỏ cấp huyện ở một số địa phương đã tạo ra sự thay đổi căn bản trong cơ cấu phân cấp quản lý. Vai trò của lãnh đạo UBND phường, xã không còn giới hạn trong thực thi hành chính, mà chuyển sang điều phối phát triển toàn diện tại địa phương.

Hiện nay, tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ trong cải cách tổ chức bộ máy hành chính, với trọng tâm là thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp (tỉnh và xã). Việc xóa bỏ cấp chính quyền cấp huyện không chỉ làm thay đổi cấu trúc tổ chức hành chính mà còn đòi hỏi một sự tái định nghĩa về vai trò, trách nhiệm và năng lực thực thi của đội ngũ cán bộ tại cấp xã – đơn vị hành chính (ĐVHC) trực tiếp tiếp cận người dân, trực tiếp tổ chức thực hiện các chính sách phát triển ở địa bàn cơ sở.

TS Ngô Anh Tuấn, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện Chiến lược, Bồi dưỡng cán bộ xây dựng phát biểu khai mạc Hội thảo.

Trong khi đó, cả đô thị và nông thôn Việt Nam đang cùng đối diện với các yêu cầu ngày càng cao về phát triển bền vững. Ở khu vực đô thị, áp lực về gia tăng dân số, mở rộng không gian, quản lý trật tự xây dựng, bảo vệ môi trường, quản trị rủi ro và thích ứng với biến đổi khí hậu đòi hỏi năng lực quản trị tích hợp, sử dụng công nghệ và điều phối nguồn lực hiệu quả. Ở khu vực nông thôn, yêu cầu phát triển kinh tế nông nghiệp hiện đại, xây dựng nông thôn mới nâng cao, thích ứng với biến đổi khí hậu và duy trì bản sắc văn hóa truyền thống cũng tạo ra các thách thức mới về kiến thức, kỹ năng và phương pháp làm việc của cán bộ địa phương.

Thách thức kép này đặt ra sức ép rất lớn đối với năng lực của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chuyên môn cấp xã. Trên thực tế, nhiều cán bộ chưa được chuẩn bị đầy đủ để thích ứng với yêu cầu mới về: Lãnh đạo chuyển đổi, quản trị số liệu, tương tác cộng đồng, lập kế hoạch phát triển tích hợp, hay quản lý dự án đầu tư công. Sự thiếu hụt về năng lực không chỉ giới hạn ở kiến thức chuyên môn, mà còn bao gồm kỹ năng mềm, khả năng thích ứng bối cảnh và phẩm chất lãnh đạo trong môi trường phức hợp.

Học viện Chiến lược, Bồi dưỡng cán bộ xây dựng đã dự thảo bộ chương trình bồi dưỡng về quản lý đô thị và nông thôn bền vững cho lãnh đạo UBND phường, xã. Chương trình được xây dựng nhằm kịp thời hỗ trợ các địa phương trong tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu đưa công tác quản lý nhà nước ở địa phương sớm đi vào hoạt động ổn định theo mô hình mới.

Yêu cầu nâng về năng lực quản lý đô thị và nông thôn hướng đến bền vững

Tại Hội thảo, Phó giám đốc Sở Nội vụ TP Hà Nội Đinh Mạnh Hùng nhận định: Thực hiện chủ trương của Đảng về tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Hội đồng nhân dân TP Hà Nội thông qua Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của thành phố, theo đó TP Hà Nội có sự điều chỉnh từ 526 ĐVHC cấp xã thuộc 30 quận, huyện, thị xã được sắp xếp, tổ chức lại thành 126 ĐVHC cấp xã (gồm 50 phường và 76 xã).

Phó giám đốc Sở Nội vụ TP Hà Nội Đinh Mạnh Hùng phát biểu tham luận tại Hội thảo.

Việc bỏ tầng nấc trung gian cấp huyện, tinh gọn cấp xã (phường) nhằm giảm số lượng đầu mối trung gian trong quản lý nhà nước, hướng tới xây dựng một nền hành chính năng động, gần dân, sát với dân, phục vụ dân tốt hơn, theo đó, cấp xã chuyển từ mô hình “chính quyền quản lý” sang mô hình “chính quyền phục vụ” “lấy người dân là trung tâm, chủ động giải quyết các vấn đề phát sinh, liên quan đến cá nhân, tổ chức ngay từ cơ sở.

Những năm qua, Sở Nội vụ TP Hà Nội đã kết hợp với Học viện trong các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, công chức trên địa bàn thành phố Hà Nội đã đạt được những kết quả cao. Hiện nay, việc phân cấp, ủy quyền ngày càng rõ ràng từ thành phố, người đứng đầu chính quyền cơ sở cần phải nâng cao năng lực hoạch định chính sách, điều phối liên ngành, quản lý sử dụng đất đai hiệu quả, kiểm soát phát triển đô thị - nông thôn theo hướng bền vững.

Đồng thời, phải ứng phó kịp thời với những thách thức ngày càng phức tạp như biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh và thực hiện chuyển đổi số toàn diện trong quản trị địa phương. Đây là quá trình đòi hỏi tư duy đổi mới, năng lực lãnh đạo chiến lược và khả năng thích ứng linh hoạt với yêu cầu phát triển bền vững của Thủ đô trong giai đoạn mới.

Trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại TP Hà Nội theo tinh thần Nghị quyết số 60-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, thành phố Hà Nội đang tiến hành các bước cải cách hành chính quy mô lớn, có tính chất cấu trúc và chiến lược lâu dài. Trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp, lãnh đạo UBND xã, phường thành phố Hà Nội phải đảm nhận vai trò đa nhiệm và đa lĩnh vực, từ quản lý hành chính đến điều hành phát triển; từ tổ chức sản xuất đến cung cấp dịch vụ công; từ bảo vệ trật tự xã hội đến kiến tạo phát triển đô thị và nông thôn bền vững.

Do đó, đòi hỏi lãnh đạo UBND xã, phường phải hội tụ đồng thời các yếu tố như: Tư duy chiến lược - năng lực hành động - kiến thức liên ngành - kỹ năng công nghệ và phẩm chất lãnh đạo cộng đồng. Việc đầu tư vào phát triển năng lực đội ngũ này không chỉ là yêu cầu tức thời trong giai đoạn tái tổ chức hệ thống chính quyền, mà còn là nền tảng quan trọng để thành phố Hà Nội xây dựng mô hình quản trị địa phương hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, gần dân và vì dân.

Sở Nội vụ TP Hà Nội với vai trò là cơ quan tham mưu cho UBND TP Hà Nội về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức xác định “Yêu cầu về năng lực quản lý đô thị và phát triển nông thôn bền vững đối với lãnh đạo UBND xã, phường TP Hà Nội trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp” là một yêu cầu thiết yếu và vô cùng quan trọng góp phần thúc đẩy sự phát triển hài hòa, bền vững của Thủ đô trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình.

Với chủ đề của hội thảo Xây dựng chương trình Bồi dưỡng về quản lý đô thị và nông thôn bền vững cho lãnh đạo UBND phường, xã trong tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, thời gian tới, Sở Nội vụ TP Hà Nội sẽ tiếp tục phối hợp cùng với Học viện trong công tác bồi dưỡng kiến thức chuyên ngành nhằm trang bị thêm kiến thức quản trị mới, từ quy hoạch, đất đai, chuyển đổi số đến điều hành rủi ro để đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh phân cấp mạnh và tinh gọn bộ máy hành chính.

Các chuyên gia đề xuất chương trình đào tạo bài bản, linh hoạt

Hội thảo nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các chuyên gia.

PGS, TS Vũ Thị Vinh, Ủy viên Ban chấp hành Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, việc vận hành mô hình chính quyền hai cấp từ ngày 1-7-2025 sẽ là bước chuyển lớn về tư duy quản lý, khi chính quyền cơ sở phải tự chủ và chịu trách nhiệm trực tiếp với tỉnh. Tuy nhiên theo bà nhận định, “năng lực đội ngũ còn chưa đồng đều, thiếu kỹ năng điều hành hiện đại và chưa thích ứng tốt với yêu cầu số hóa”. Vì vậy, PGS, TS Vũ Thị Vinh đề xuất cần sớm ban hành chương trình bồi dưỡng quy mô toàn quốc, bài bản, cập nhật và linh hoạt.

Từ góc độ đào tạo cán bộ, TS Nguyễn Thanh Giang, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh chỉ rõ, nhiều cán bộ xã, phường hiện vẫn thiếu nền tảng về quy hoạch, môi trường, phát triển bền vững, và chưa tiếp cận các công cụ quản lý hiện đại như dữ liệu số hay GIS. Theo ông, chương trình bồi dưỡng cần tích hợp giữa lý thuyết và thực hành, tổ chức linh hoạt theo vùng miền, đồng thời tăng cường nội dung về phát triển nông thôn bền vững.

Tại phiên thảo luận, các đại biểu tham dự đều đồng tình với nội dung dự thảo, đồng thời góp ý chương trình nên ngắn gọn, dễ áp dụng, có thể nhân rộng và mở rộng đối tượng học viên nhằm tạo nguồn cán bộ kế cận. Việc xác định đúng cách tiếp cận giảng dạy và lựa chọn giảng viên thực tiễn cũng được đặc biệt nhấn mạnh.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo.

Phát biểu tổng kết Hội thảo, TS Lưu Đức Minh, Phó giám đốc Học viện Chiến lược, Bồi dưỡng cán bộ xây dựng cho biết Học viện đã xây dựng dự thảo hai khung chương trình bồi dưỡng dành cho lãnh đạo UBND phường, xã. Các chương trình được xây dựng trên cơ sở kế thừa thành tựu từ Đề án 1961, gắn chặt với thực tiễn địa phương, thiết kế linh hoạt về thời gian, hình thức học tập và đánh giá kết quả học qua hiệu quả công tác.

Tiếp thu các ý kiến góp ý tại hội thảo, ông Minh khẳng định, Học viện sẽ bổ sung, hoàn thiện chương trình bồi dưỡng để phù hợp hơn với yêu cầu đa dạng từ các địa phương. Sau khi mô hình chính quyền hai cấp vận hành ổn định, Học viện dự kiến tổ chức các khóa học chuyên sâu theo lĩnh vực và theo nhóm đối tượng cụ thể trên phạm vi cả nước.

LÊ HẢO