Sớm xây dựng nguồn chuyên gia cho thị trường tín chỉ carbon

Để biến tín chỉ carbon thành tiền cho doanh nghiệp, cần chuẩn bị nguồn nhân lực và xây dựng thị trường tín chỉ carbon càng sớm càng tốt. Đây là nhận định của các chuyên gia tại Tọa đàm: Tín chỉ carbon và nguồn nhân lực cho thị trường tín chỉ carbon do Trường Chính sách công và Phát triển Nông thôn phối hợp Báo Nông nghiệp Việt Nam, Công ty Trách nhiệm hữu hạn hệ sinh thái VOS Holdings tổ chức tại Tp. Hồ Chí Minh, ngày 16/8.

Tọa đàm Tín chỉ carbon và nguồn nhân lực cho thị trường tín chỉ carbon. Ảnh: Xuân Anh - TTXVN

TS. Nguyễn Trung Đông, Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn cho biết, với những cam kết mạnh mẽ của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị COP26 về trung hòa carbon vào năm 2050, thời gian qua, Việt Nam đã xây dựng nhiều chính sách quan trọng; trong đó có các chính sách cho phép giao dịch tín chỉ carbon, nhằm khuyến khích và thúc đẩy sự tham gia của các doanh nghiệp và cộng đồng vào công cuộc giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.

Hiện nay, Việt Nam đã ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật quan trọng như Nghị định 06/2022/NĐ-CP, quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng Ozon. Hiện Chính phủ cùng các bộ, ban, ngành nỗ lực hoàn thiện khung pháp lý về thị trường tín chỉ carbon.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đang triển khai những dự án thiết thực như mua bán tín chỉ rừng dựa trên thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) hay Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Đây là những sáng kiến góp phần đáng kể vào mục tiêu giảm phát thải carbon của quốc gia.

Trường Chính sách công và Phát triển Nông thôn đã liên kết với một số đơn vị để đào tạo nguồn nhân lực về tín chỉ carbon. Tuy nhiên, nhìn nhận thực tế ở Việt Nam hiện nay, số lượng chuyên gia về tín chỉ carbon còn tương đối khiêm tốn. Vấn đề này xuất phát từ việc Việt Nam mới tham gia vào tín chỉ carbon, các nguồn lực, công nghệ liên quan đa số phụ thuộc hoàn toàn vào quốc tế.

Tiến sĩ Lê Hoàng Thế, Giám đốc Hệ sinh thái VOS Holdings phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: Xuân Anh - TTXVN

Ông Cao Tung Sơn Giám đốc Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường Tp. Hồ Chí Minh, cho biết, trước xu hướng chuyển đổi mạnh mẽ sang nền kinh tế xanh, nhu cầu về nguồn nhân lực có chuyên môn cao trong lĩnh vực giảm phát thải carbon đang ngày càng cấp thiết.

Để đạt được những mục tiêu tham vọng về giảm khí thải và phát triển bền vững, Tp. Hồ Chí Minh cần những chuyên gia ở các lĩnh vực như đánh giá và báo cáo phát thải, quản lý năng lượng, công nghệ giảm phát thải, tài chính xanh; chính sách và pháp luật…

Theo ông Sơn, Tp. Hồ Chí Minh đang chịu ảnh hưởng rất rõ nét từ biến đổi khí hậu như nhiệt độ tăng, thay đổi lượng mưa, ngập lụt, nước biển dâng… Thêm vào đó, thành phố cũng cần giải quyết những thách thức như đòi hỏi nguồn lực lớn cả về tài chính, công nghệ và nhân lực để thực hiện các mục tiêu phát thải carbon thấp. Như vậy, việc đào tạo nguồn nhân lực cho phát thải carbon thấp là một nhiệm vụ cấp bách và mang tính chiến lược.

Ông Đặng Thanh Long, Trưởng phòng Đào tạo và Phát triển bền vững Công ty Intertek Việt Nam nhận định: Thuế carbon được xem là một trong những giải pháp hiệu quả nhất để điều chỉnh lượng xả thải carbon hằng năm tuân theo thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu năm 2015 mà các quốc gia đã ký kết. Trong tham vọng trở thành khu vực trung hòa khí carbon vào năm 2050, Hội đồng và Nghị viện châu Âu cũng đã ban hành Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), khuyến khích sản xuất giảm phát thải.

“Xét về tổng thể toàn bộ nền kinh tế, tác động của CBAM đối với Việt Nam không lớn, nhưng đối với từng ngành hàng, từng doanh nghiệp, giá trị xuất khẩu giảm đi là con số không nhỏ, làm gia tăng áp lực với các doanh nghiệp. Khi Việt Nam có thị trường tín chỉ carbon, các doanh nghiệp đã trả phí carbon tại Việt Nam nếu xuất khẩu hàng hóa sang châu Âu sẽ được khấu trừ. Như vậy, nếu thị trường carbon vận hành muộn, các doanh nghiệp sẽ bị thiệt. Do đó, các nhà sản xuất ở nước thứ 3 cần tính toán lượng phát thải trong lượng hàng hóa xuất khẩu gồm phát thải trực tiếp và gián tiếp.”, ông Đặng Thanh Long phân tích.

Giáo sư, Tiến sĩ Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh doanh tham luận tại tọa đàm. Ảnh: Xuân Anh - TTXVN

GS-TS. Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh doanh cho rằng, việc xây dựng, triển khai thị trường carbon mang lại nhiều lợi ích và nguồn thu cho Việt Nam. Đặc biệt, ngành nông nghiệp nước ta lại lợi thế lớn tham gia vào thị trường carbon trong và ngoài nước.

Ngành nông nghiệp đã đi đầu trong bán tín chỉ carbon. Năm 2023 là một bước tiến quan trọng khi Việt Nam lần đầu tiên bán thành công 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng (10,3 triệu tấn CO2) thông qua Ngân hàng Thế giới (WB) với đơn giá 5 USD/tấn, thu về 51,5 triệu USD (khoảng 1.250 tỷ đồng)… Đây là tiền đề để nhiều tổ chức, cá nhân và địa phương quan tâm đến thị trường tín chỉ carbon vốn giàu tiềm năng.

Theo GS-TS. Võ Xuân Vinh, dịch vụ hấp thu và lưu giữ carbon rừng sẽ là một trong những lợi thế của Việt Nam trong giai đoạn tới. Để chuyển biến và tham gia vào thị trường carbon, cần sự tham gia của nhiều thành phần cũng như các chiến lược từ ngoại giao, khí hậu đến công nghệ. Trên cơ sở đó, đào tạo, nâng cao trình độ của nguồn nhân lực và các chuyên gia để thực hiện bài bản các bước từ đo đạc, báo cáo đến thẩm định. Đồng thời, các cơ quan, đơn vị cần thúc đẩy, nâng cao nhận thức của người dân.

Ngoài các chương trình đào tạo, các viện đào tạo và nghiên cứu cũng cần cố gắng tham gia vào mạng lưới đào tạo quốc tế về tín chỉ carbon, với mục tiêu chia sẻ cùng Chính phủ trong triển khai thực hiện các chính sách, cam kết và lộ trình tăng trưởng xanh.

TS. Lê Hoàng Thế, Giám đốc Hệ sinh thái VOS Holdings, nhấn mạnh, thị trường tín chỉ carbon mang tính quốc tế. Vì vậy, cần hình thành sàn carbon cho thị trường quốc tế, mục tiêu trong thời gian tới, sàn carbon của Việt Nam sẽ cùng hoạt động với các sàn quốc tế khác.

Dự kiến năm 2025, Việt Nam sẽ thí điểm hình thành một sàn giao dịch tín chỉ carbon. Do đó, vấn đề cấp thiết hiện nay là đào tạo một lực lượng môi giới chuyên nghiệp để tham gia mua bán carbon. Doanh nghiệp muốn tham gia thị trường tín chỉ carbon cần chuẩn bị nguồn nhân lực có hiểu biết, tri thức để kiểm kê, kê khai và những vấn đề liên quan đến carbon.

Xuân Anh/TTXVN