Sông suối ở Alaska chuyển màu cam vì biến đổi khí hậu

Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Communications: Earth & Environment, các con sông và suối trong khu vực Alaska này dường như đã bị nhiễm rỉ sét và chuyển sang màu cam đục trong khoảng 5 đến 10 năm qua.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy sự đổi màu là do các kim loại như sắt, kẽm, đồng, niken và chì gây ra khi lớp băng vĩnh cửu tan ra và giải phóng các chất bị chôn vùi dưới lòng đất hàng nghìn năm qua. Một trong số kim loại trên gây độc cho hệ sinh thái sông suối.

"Chúng tôi từng thấy hiện tượng này ở các vùng của California, một phần của Appalachia. Đây là một quá trình xảy ra trên các con sông ở lục địa Mỹ bị ảnh hưởng trong hơn 100 năm kể từ một số đợt khai thác dồn dập vào những năm 1850", đồng tác giả nghiên cứu và giáo sư về chất độc môi trường Brett Poulin tại Viện Đại học California tại Davis cho biết.

"Nhưng thật đáng kinh ngạc khi nhìn thấy hiện tượng này ở một nơi hoang dã xa xôi nhất và cách xa nguồn khai thác mỏ".

Quang cảnh từ trên cao của sông Kutuk ở cổng Vườn quốc gia Bắc Cực. Ảnh: Ken Hill

Nghiên cứu cho biết, lớp băng vĩnh cửu của đất tự nhiên ở Bắc Cực chứa carbon hữu cơ, chất dinh dưỡng và kim loại, chẳng hạn như thủy ngân. Nhiệt độ cao đã khiến các chất này và các nguồn nước xung quanh chúng tiếp xúc với nhau khi lớp băng vĩnh cửu tan chảy.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng Bắc Cực đang nóng lên nhanh hơn 4 lần so với phần còn lại của thế giới. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng hình ảnh vệ tinh để xác định thời điểm xảy ra sự thay đổi màu sắc ở các sông suối khác nhau.

Sự đổi màu có liên quan đến sự "suy giảm nghiêm trọng" đời sống thủy sinh, làm dấy lên mối lo ngại về việc lớp băng vĩnh cửu tiếp tục tan chảy sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các cộng đồng sống dựa vào các tuyến đường thủy này.

Chỉ riêng ở các sông Bắc Cực ở Alaska đã có nhiều loại cá rất quan trọng đối với sinh kế, thể thao và nghề cá thương mại. Giáo sư Poulin cho biết cộng đồng địa phương đã bày tỏ mối quan ngại đối với vấn đề này từ 7 năm trước.

Alaska không phải là bang duy nhất gặp hiện tượng này. Một nghiên cứu khác, được công bố chỉ một tháng trước nghiên cứu ở Alaska, trình bày chi tiết về việc dãy núi Rocky ở Colorado đang chứng kiến những tác động tương tự như thế nào từ việc khí hậu nóng lên.

Nghiên cứu ghi nhận sự gia tăng nồng độ kim loại, cụ thể là sunfat, kẽm và đồng, trên 22 dòng suối trên núi Colorado trong 30 năm qua. Các nhà nghiên cứu nhận thấy một nửa mức tăng nồng độ kim loại đến từ các chất thấm ra khỏi nền đá khi băng mặt đất tan.

Nghiên cứu tương tự về sự gia tăng nồng độ kim loại và nguyên tố đất hiếm ở các sông suối trên núi đã được thực hiện ở dãy Andes của Chile, dãy Alps ở châu Âu và dãy Pyrenees ở miền bắc Tây Ban Nha.

Mặc dù một số sông suối khu vực này vốn có nồng độ kim loại do tiếp xúc với các địa điểm khai thác mỏ những năm qua, nhưng sự gia tăng đáng chú ý đã đặt ra câu hỏi về việc biến đổi khí hậu sẽ tiếp tục tác động đến nguồn nước trên núi như thế nào.

Ngọc Ánh (theo CNN)