Sử dụng công cụ AI một cách có trách nhiệm

Các diễn giả trao đổi tại tọa đàm. (Ảnh: Thế Anh)

Tham dự tọa đàm có các diễn giả: Thạc sĩ Nguyễn Thu Hà, Phó Giám đốc Trung tâm sản xuất và Phát triển nội dung số, Đài truyền hình Việt Nam; ông Ngô Trần Thịnh, Trưởng bộ phận nội dung số, Trung tâm tin tức, Đài truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh; ông Nguyễn Trường Giang, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật, Đài truyền hình Việt Nam; ông Nguyễn Văn Khánh, Nhà phát triển và sử dụng AI tạo sinh trong lĩnh vực Mullimedia và Nguyễn Quang Sáng, Phó giám đốc trung tâm sản xuất và phát triển nội dung số.

Nhu cầu thông tin đã thay đổi

Nhấn mạnh về tầm quan trọng của AI, Thạc sĩ Nguyễn Thu Hà, Phó Giám đốc Trung tâm sản xuất và Phát triển nội dung số, Đài truyền hình Việt Nam cho biết, tivi ngày nay đã không còn là công cụ giải trí “độc quyền” như nhiều năm trước đây mà chính là các thiết bị di động.

Trong từng gia đình, việc mỗi người sử dụng một thiết bị cá nhân đã trở nên vô cùng phổ biến. Điều này cho thấy, nhu cầu thông tin đã có những thay đổi lớn với các nội dung cốt lỗi gồm: màn hình thay đổi, công chúng thay đổi và xã hội hiện đã có vô số người sáng tạo nội dung.

Điều đó cũng đồng nghĩa với việc ranh giới giữa các loại hình báo chí ngày càng xóa nhòa đi. Trong bối cảnh đó, đối với những người làm truyền hình có nhiều thay đổi. Theo Thạc sĩ Nguyễn Thu Hà, người làm báo hiện nay cần một bộ kỹ năng để không lạc hậu và lỗi nhịp với cách làm báo hiện đại.

Quang cảnh buổi thảo luận. (Ảnh: Thế Anh)

Theo đó, người làm báo cần thành thạo công nghệ; biết làm báo đa phương tiện; sử dụng tốt thiết bị di động; sử dụng mạng xã hội;… Song song đó, người làm báo cũng cần tiếp tục trau dồi các kỹ năng đang có như: Giá trị đạo đức nghề nghiệp; báo chí công; củng cố thương hiệu; báo chí thông thái (báo chí chính luận, báo chí điều tra, báo chí giải pháp để cạnh tranh với các công nghệ hiện đại ngày nay.

Với thực tế và bối cảnh công nghệ đã thay đổi báo chí như hiện nay thì điều khó khăn nhất mà Thạc sĩ Nguyễn Thu Hà chia sẻ chính là việc người làm báo cần “từ bỏ hào quang” để tiếp tục gắn bó với truyền hình, báo chí để công chúng sẽ không rời xa bạn.

Làm gì để sử dụng AI hiệu quả?

Trong phiên thảo luận về những tác động của AI đối với hoạt động sáng tạo nội dung cũng như vấn đề bản quyền, nhiều ý kiến quan điểm đã được nêu ra tại buổi tọa đàm.

Ông Nguyễn Văn Khánh, Nhà phát triển và sử dụng AI tạo sinh trong lĩnh vực Mullimedia nhận định, AI đang ngày càng trở nên phổ biến trong đời sống. Việc sử dụng công cụ này đã hỗ trợ cho cuộc sống, truyền hình rất nhiều. Đơn cử như việc phục dựng bối cảnh lịch sử, văn hóa của cha ông ngày xưa rất tốn kém và mất thời gian nhưng với AI đã trở nên rất đơn giản.

Tiến sĩ Nguyễn Trường Giang, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật truyền hình, Đài Truyền hình Việt Nam với chủ đề: Nghiên cứu và ứng dụng AI tại Đài truyền hình Việt Nam thì cho rằng, AI đã và đang trở nên phổ biến và được ứng dụng trong đời sống, công việc. Tại đài Truyền hình Việt Nam, việc kết hợp giữa phần cứng và công nghệ để sản xuất các sản phẩm truyền hình đã được thực hiện thông qua nhiều ứng dụng như bóc băng tự động, tạo metadata tự động, hỗ trợ tìm kiếm dữ liệu, phân tích dữ liệu lớn...

Nhà báo, MC Tạ Bích Loan đặt vấn đề: khi AI tạo ra những sản phẩm ở nhiều lĩnh vực khác nhau thì liệu có phải là ăn cắp bản quyền không? Và ai sẽ là người chịu trách nhiệm cho vấn đề này?

Nhiều ý kiến của các diễn giả cho rằng, cuộc chiến tin giả được thực hiện qua các ứng dụng công nghệ, trong đó có AI đang là vấn đề thực trạng hiện nay. Hiện nay việc tranh cãi về bản quyền, sở hữu trí tuệ giữa các sản phẩm do con người tạo ra và do AI tạo ra vẫn đang có nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, khi đó, các sản phẩm từ cơ quan báo chí truyền thống sẽ có cơ hội để nâng cao thương hiệu của mình bởi “độ trung thực” của sản phẩm là điều độc giả rất chờ đợi trong nhu cầu thông tin của mình.

Các diễn giả cũng cho rằng, việc ứng dụng AI trong sản xuất các sản phẩm báo chí, truyền hình là rất hiệu quả, vì nó tạo ra sự giảm sức lao động cho con người. Việc sử dụng các công cụ này có thể sử dụng ở dạng miễn phí hoặc bản cao hơn có trả phí. Các cơ quan báo chí có thể linh hoạt ứng dụng để nâng cao chất lượng sản phẩm truyền hình.

Về vấn đề bản quyền, hiện nay, các nguyên tắc, quy định về bản quyền đã được ban hành song việc vi phạm bản quyền vẫn diễn ra. Từ đó, các cơ quan báo chí cần có những động thái để bảo vệ bản quyền của mình. Các cá nhân, đơn vị khi khai thác các tác phẩm cũng cần tôn trọng bản quyền, đặc biệt là trong sáng tạo nội dung thì vấn đề này cần được thực thi nghiêm túc hơn.

Trong cuộc chiến bản quyền, những người “ăn cắp” bản quyền thì người chịu thiệt là các đài truyền hình, những cơ quan báo chí vì họ là đơn vị không được hưởng lợi từ những nội dung mà người khác đã “lấy” về để sáng tạo ra nội dung khác của họ nhằm mục đích thương mại.

Các chuyên gia khuyến cáo, để bảo vệ được bản quyền thì các tài liệu, tư liệu cần được “đánh mã” để các công cụ kiểm soát công nghệ về bản quyền “nhận dạng” và thông báo cho chủ sở hữu.

Chốt lại phiên tọa đàm này, Nhà báo Tạ Bích Loan cho rằng, công cụ AI là rất hữu ích nhưng cũng có những mặt trái của nó nên việc sử dụng công cụ này cần có trách nhiệm và đạo đức, nhân văn để nó luôn là công cụ hỗ trợ đắc lực, giải phóng sức lao động cho con người.