Sự suy yếu kinh tế của Trung Quốc đang tác động xấu tới nhiều nền kinh tế trên toàn cầu

Một số quốc gia đang chuẩn bị đón đòn giáng mạnh vào nền kinh tế khi nhập khẩu mọi thứ từ vật liệu xây dựng đến đồ điện tử của Trung Quốc đều sụt giảm.

Nhà sản xuất thiết bị xây dựng lớn nhất thế giới Caterpillar cho biết, nhu cầu về máy móc sử dụng trên các công trường xây dựng của Trung Quốc kém hơn so với suy nghĩ trước đây. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã gọi các vấn đề kinh tế là “quả bom hẹn giờ”.

Các nhà đầu tư toàn cầu đã rút hơn 10 tỷ USD khỏi thị trường chứng khoán Trung Quốc, với phần lớn là bán cổ phiếu bluechip. Goldman Sachs và Morgan Stanley đã cắt giảm mục tiêu đối với cổ phiếu Trung Quốc, đồng thời Goldman Sachs cũng cảnh báo về rủi ro lan tỏa sang phần còn lại của khu vực.

Cho đến nay, cùng với châu Phi, các nền kinh tế châu Á đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất đối với hoạt động thương mại. Nhật Bản báo cáo xuất khẩu giảm lần đầu tiên trong hơn hai năm vào tháng 7 sau khi Trung Quốc cắt giảm mua ô tô và chip. Các thống đốc ngân hàng trung ương Hàn Quốc và Thái Lan tuần trước cho rằng sự phục hồi yếu kém của Trung Quốc đã khiến họ hạ dự báo tăng trưởng.

Sự suy thoái của Trung Quốc sẽ kéo giá dầu toàn cầu đi xuống và giảm phát ở nước này đồng nghĩa với việc giá hàng hóa được vận chuyển trên toàn thế giới đang giảm. Đó là một lợi ích cho các quốc gia như Mỹ và Anh vẫn đang phải vật lộn với lạm phát cao.

Một số thị trường mới nổi như Ấn Độ cũng nhìn thấy cơ hội, với kỳ vọng có thể thu hút đầu tư nước ngoài đang rời khỏi Trung Quốc.

Nhưng với tư cách là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, sự suy yếu kéo dài ở Trung Quốc sẽ gây tổn hại thay vì giúp ích cho phần còn lại của thế giới. Một phân tích từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy, khi tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc tăng 1 điểm phần trăm, tốc độ mở rộng toàn cầu được thúc đẩy thêm khoảng 0,3 điểm phần trăm.

Peter Berezin, chiến lược gia trưởng toàn cầu của BCA Research cho biết, giảm phát của Trung Quốc “không phải là điều xấu” đối với nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, nếu phần còn lại của thế giới như Mỹ và châu Âu rơi vào suy thoái, trong khi Trung Quốc vẫn suy yếu, thì đó sẽ là một vấn đề – không chỉ đối với Trung Quốc mà còn đối với toàn bộ nền kinh tế toàn cầu”.

Hoạt động thương mại sụt giảm

Nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước ở châu Á xem Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất cho mọi thứ, từ linh kiện điện tử, thực phẩm đến kim loại và năng lượng.

Giá trị hàng nhập khẩu của Trung Quốc đã giảm 9 tháng trong 10 tháng qua do nhu cầu giảm so với mức cao kỷ lục trong thời kỳ đại dịch. Giá trị các lô hàng nhập khẩu từ châu Phi, châu Á và Bắc Mỹ trong tháng 7 đều thấp hơn so với một năm trước.

Trung Quốc là điểm đến xuất khẩu hàng đầu của nhiều quốc gia

Châu Phi và châu Á bị ảnh hưởng nặng nề nhất, với giá trị nhập khẩu của Trung Quốc giảm hơn 14% trong 7 tháng đầu năm nay. Một phần là do nhu cầu về các bộ phận điện tử từ Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) giảm, trong khi giá các mặt hàng như nhiên liệu hóa thạch giảm cũng đang ảnh hưởng đến giá trị hàng hóa vận chuyển đến Trung Quốc.

Cho đến nay, khối lượng thực tế các mặt hàng như quặng sắt hoặc đồng xuất khẩu sang Trung Quốc vẫn tăng. Nhưng nếu tình trạng chậm lại tiếp tục, các chuyến hàng có thể bị ảnh hưởng, điều này sẽ ảnh hưởng đến các công ty khai thác ở Úc, Nam Mỹ và các nơi khác trên thế giới.

Áp lực giảm phát

Chỉ số giá sản xuất ở Trung Quốc đã giảm trong 10 tháng qua, có nghĩa là chi phí vận chuyển hàng hóa từ nước này đang giảm. Đó là tin đáng mừng cho người dân trên toàn cầu vẫn đang phải vật lộn với lạm phát cao.

Giá hàng hóa Trung Quốc tại các bến cảng của Mỹ đã giảm hàng tháng trong năm nay và điều đó có thể sẽ tiếp tục. Các nhà kinh tế tại Wells Fargo & Co. ước tính rằng, việc hạ cánh khó khăn ở Trung Quốc sẽ khiến dự báo cơ bản về lạm phát tiêu dùng của Mỹ vào năm 2025 giảm 0,7 điểm phần trăm xuống còn 1,4%.

Du lịch phục hồi chậm

Người tiêu dùng Trung Quốc đang chi tiêu nhiều hơn cho các dịch vụ như du lịch hơn là hàng hóa, nhưng họ vẫn chưa mạo hiểm ra nước ngoài với số lượng lớn. Cho đến gần đây, chính phủ đã cấm các chuyến du lịch theo nhóm đến nhiều quốc gia và vẫn thiếu chuyến bay, đồng nghĩa với việc đi lại đắt hơn nhiều so với trước đại dịch.

Đại dịch và nền kinh tế suy yếu đã hạn chế thu nhập ở Trung Quốc, trong khi thị trường nhà ở sụt giảm kéo dài nhiều năm khiến chủ sở hữu nhà cảm thấy kém giàu có hơn trước. Điều đó cho thấy có thể phải mất nhiều thời gian để du lịch nước ngoài phục hồi trở lại mức trước đại dịch, ảnh hưởng đến các quốc gia phụ thuộc vào du lịch ở Đông Nam Á như Thái Lan.

Tác động tiền tệ

Khủng hoảng kinh tế của Trung Quốc đã đẩy đồng nhân dân tệ giảm hơn 5% so với đồng đô la trong năm nay. Ngân hàng trung ương đã tăng cường bảo vệ đồng nhân dân tệ thông qua nhiều biện pháp khác nhau, bao gồm cả việc ấn định tỷ giá hàng ngày.

Dữ liệu của Bloomberg cho thấy sự mất giá của đồng nhân dân tệ ở nước ngoài đang có tác động lớn hơn đến các đồng tiền khác ở châu Á, châu Mỹ Latinh, Trung Âu và Đông Âu, với mối tương quan giữa đồng nhân dân tệ với một số đồng tiền khác đang gia tăng.

Theo Barclays Bank, sự lan tỏa tâm lý yếu kém có thể đè nặng lên các loại tiền tệ như đồng đô la Singapore, đồng baht Thái Lan và peso Mexico khi mối tương quan tăng lên.

Magdalena Polan, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu vĩ mô thị trường mới nổi tại PGIM Ltd. cho biết: “Với nền kinh tế Trung Quốc yếu hơn, rất khó để lạc quan về nền kinh tế và tiền tệ châu Á và chúng tôi lo ngại hơn về các loại tiền tệ của các quốc gia dựa vào hàng hóa. Sự yếu kém trong lĩnh vực xây dựng có thể khiến đồng tiền của các nền kinh tế dẫn đầu về hàng hóa, chẳng hạn như đồng peso của Chile và rand Nam Phi sẽ bị ảnh hưởng”.

Cổ phiếu xa xỉ

Các công ty từ Nike đến Caterpillar đều báo cáo lợi nhuận bị ảnh hưởng do sự suy thoái của Trung Quốc. Chỉ số MSCI theo dõi các công ty toàn cầu có mối quan hệ lớn nhất với Trung Quốc đã giảm 9,3% trong tháng này, gần gấp đôi mức giảm của chỉ số chứng khoán thế giới.

Redmond Wong, chiến lược gia thị trường tại Saxo Capital Markets cho biết, các lĩnh vực này “phản ánh chính xác cách các nhà đầu tư toàn cầu có thể tiếp xúc gián tiếp với Trung Quốc và triển vọng khi nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục suy yếu”.

Các công ty sản xuất hàng xa xỉ như Louis Vuitton, Gucci và Hermes đặc biệt dễ bị tổn thương trước bất kỳ sự chao đảo nào về nhu cầu của Trung Quốc.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài