Sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013: Phải tạo thuận lợi cho địa phương trong quá trình thực hiện nhiệm vụ

TS Nhị Lê, nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản. (Ảnh: PV).

Sẽ tiến bước thành công đến Đại hội Đảng lần thứ XIV

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp và Ủy ban đã soạn thảo, tổ chức lấy ý kiến Nhân dân và sẽ tiếp thu, chỉnh lý trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp.

Liên quan đến vấn đề trên, TS Nhị Lê, nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản nhớ lại, năm 2013, sau 3 tháng triển khai, dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã nhận được hơn 26 triệu ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân; hay Luật Đất đai năm 2023 có hơn 12 triệu lượt ý kiến. Với thời gian lấy ý kiến lần này ngắn - chỉ khoảng 1 tháng nên TS Nhị Lê đồng tình, cần dựa vào cơ sở, dựa vào “bộ não Nhân dân” và Quốc hội sẽ thay mặt quốc dân đồng bào để quyết nghị.

Cùng với Hiến pháp, theo báo cáo của Chính phủ, có khoảng 19.220 văn bản ở Trung ương và địa phương ban hành có nội dung chịu tác động, ảnh hưởng trực tiếp của việc thực hiện chủ trương tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Nhiều nội dung sẽ được sửa đổi, bổ sung trong các Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, các Luật Tổ chức TAND, VKSND, Cơ quan điều tra hình sự; Luật Cán bộ, công chức..., liên quan trực tiếp đến tổ chức bộ máy, quyền, lợi ích cơ bản của người dân, tổ chức, doanh nghiệp, thẩm quyền của địa phương và tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế - xã hội thuộc các lĩnh vực về ngân sách, đầu tư, quy hoạch.

Trong quá trình đó, vấn đề được lưu ý là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phân định rành mạch thẩm quyền giữa Trung ương với địa phương, giữa cấp tỉnh với cấp xã, xác định rõ việc nào của chính quyền cấp huyện cần điều chuyển cho chính quyền cấp xã hoặc giao chính quyền cấp tỉnh để tạo thuận lợi cho địa phương trong quá trình thực hiện. Hiện chúng ta không còn nhiều thời gian, đến ngày 01/7/2025 phải quyết định toàn bộ vấn đề sửa đổi và hiệu lực thực thi Hiến pháp cũng như hàng loạt luật liên quan. Thời gian không chờ đợi ai như Tổng Bí thư Tô Lâm nói phải “vừa chạy, vừa xếp hàng” nhưng TS Nhị Lê bày tỏ tin tưởng, chúng ta sẽ hiện thực những quyết sách của Đại hội Đảng lần thứ XIII và tiến vào Đại hội lần thứ XIV của Đảng một cách vững vàng và thành công.

Sửa đổi quy định về quyền chất vấn phải bảo đảm phù hợp với Hiến pháp

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Quảng Bình) lại đề cập đến quyền chất vấn, đang được quan tâm những ngày gần đây, giữa sửa đổi Hiến pháp với một số luật liên quan như Luật Tổ chức VKSND, Luật Tổ chức TAND. Đại biểu Tâm phân tích, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức VKSND có quy định: “Viện trưởng VKSND cấp tỉnh có nhiệm vụ báo cáo trước HĐND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương về công tác của VKSND cấp mình và cấp dưới, trả lời chất vấn, kiến nghị, yêu cầu của đại biểu HĐND cùng cấp”.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Tán thành với quy định này, nhưng Đại biểu còn băn khoăn về tính tương đồng với nhiệm vụ, quyền hạn của Viện trưởng VKSND, Chánh án TAND. Vì theo khoản 2 Điều 80 Luật Tổ chức TAND hiện hành: “Chánh án TAND chịu trách nhiệm và báo cáo công tác của TAND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương... với HĐND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương và Chánh án TANDTC”; song tại dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND cũng đang trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 thì bỏ nhiệm vụ này. Trong khi đó, tại Báo cáo số 36 của TANDTC về tiếp thu, giải trình sau các ý kiến của đại biểu Quốc hội thì đã giữ lại nhiệm vụ này như Luật hiện hành.

Vị nữ Đại biểu Quốc hội lưu ý, đây là vấn đề liên quan đến sửa đổi, bổ sung Hiến pháp về quyền chất vấn. Do đó, để bảo đảm tính thống nhất sau khi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp, nếu Hiến pháp quy định giữ lại nội dung này hoặc Hiến pháp không quy định nội dung này thì đề nghị 2 cơ quan chủ trì soạn thảo (TANDTC, VKSNDTC) đối với 2 dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND và Luật Tổ chức VKSND rà soát để sửa đổi, bổ sung, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật cũng như đảm bảo quyền lực phải được giám sát, giám sát bên trong, giám sát bên ngoài và các cơ chế giám sát của Đảng.

T.Quyên