Sửa đổi Luật Công nghệ cao: Cần lượng hóa để tránh lợi dụng chính sách

Ảnh minh họa.

Ngày 4/9, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú đã chủ trì Hội đồng thẩm định dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi).

Theo báo cáo tại cuộc họp, Luật Công nghệ cao được Quốc hội ban hành từ năm 2008, là đạo luật đầu tiên và duy nhất điều chỉnh về công nghệ cao tại Việt Nam.

Tuy nhiên, nhiều quy định trong đó đã trở nên lỗi thời, thiếu đồng bộ với pháp luật chuyên ngành, không thể thực hiện được hoặc không còn phù hợp với thực tiễn. Đây sẽ là rào cản thúc đẩy phát triển công nghệ cao trong nước nếu không được kịp thời sửa đổi, bổ sung.

Kể từ đó đến nay, Luật Công nghệ cao mới chỉ được sửa đổi ở phạm vi hẹp tại các điều khoản nhỏ năm 2013 (liên quan đến ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp) và năm 2014 (điều chỉnh nội dung liên quan theo Luật Đầu tư).

Tuy nhiên chưa có lần sửa đổi nào mang tính tổng thể để đáp ứng yêu cầu thực tiễn và phù hợp với bối cảnh pháp lý, kinh tế - xã hội trong nước và quốc tế đang có nhiều thay đổi nhanh chóng, sâu sắc.

Toàn cảnh cuộc họp. Ảnh: MOJ.

Việc sửa đổi Luật là bước đi cần thiết để thể chế hóa tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 10/8/2023 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Qua đó tạo hành lang pháp lý minh bạch, ổn định và hấp dẫn đối với các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghệ cao.

Dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi) gồm 06 chương và 29 điều, giảm 06 điều so với Luật Công nghệ cao năm 2008 (sửa đổi năm 2013 và năm 2014) do có sự cấu trúc lại nên về hình thức có một số thay đổi so với Luật Công nghệ cao hiện hành.

Tại cuộc họp, các đại biểu cho rằng dự thảo Luật Công nghệ cao đã bao quát cơ bản các nội dung cần thiết. Song nhiều quy định về cơ chế ưu đãi và tiêu chí thành lập các khu công nghệ cao, đô thị công nghệ cao, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao vẫn còn chung chung, chưa lượng hóa cụ thể, dễ tạo kẽ hở để lợi dụng chính sách.

Các ý kiến đề nghị bổ sung quy định rõ ràng hơn, gắn với yêu cầu bảo đảm an ninh, an toàn đối với các dự án, doanh nghiệp, đặc biệt là các dự án, doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến nhấn mạnh cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp trong nước sau khi làm chủ công nghệ chiến lược trở thành bên chuyển giao công nghệ; đồng thời quan tâm phát triển công nghiệp công nghệ cao và công nghiệp công nghệ chiến lược.

Các đại biểu kiến nghị bổ sung điều khoản riêng về phát triển một số ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chiến lược, công nghiệp hỗ trợ phục vụ phát triển công nghiệp công nghệ cao, với chính sách đặc thù như nâng cao năng lực doanh nghiệp, hỗ trợ tham gia chuỗi cung ứng và khuyến khích sản xuất linh kiện, nguyên liệu cốt lõi.

Đồng thời, dự thảo cần thiết kế các cơ chế ưu đãi đủ mạnh, rõ ràng và thống nhất với các luật liên quan, quy định ngay trong Luật để bảo đảm tính khả thi, đồng bộ khi triển khai.

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú đề nghị, về phạm vi điều chỉnh, dự thảo Luật cần được thiết kế gọn hơn, có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những lĩnh vực thực sự chiến lược.

Về tính khả thi, dự thảo nên định hướng xây dựng các chương trình trọng điểm, tập trung đầu tư để tạo đột phá; đồng thời xác định rõ chức năng nghiên cứu, thử nghiệm, chuyển giao của các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ lưỡng, đảm bảo nội dung dự thảo thống nhất giữa định nghĩa và quy định, tương thích với các luật hiện hành như Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo 2025, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Công nghiệp công nghệ số 2025…

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú cũng yêu cầu bổ sung đầy đủ hồ sơ, tài liệu cần thiết, nghiêm túc tiếp thu ý kiến đóng góp của các thành viên Hội đồng thẩm định để hoàn thiện dự thảo trước khi trình cấp có thẩm quyền xem xét.

Theo tờ trình, dự thảo bổ sung các nội dung liên quan đến doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghệ chiến lược, chính sách thúc đẩy nghiên cứu và phát triển, cơ chế siêu khấu trừ thuế cho hoạt động nghiên cứu, hỗ trợ thành lập phòng thí nghiệm trọng điểm, hỗ trợ thương mại hóa sáng chế, thiết kế và chuỗi cung ứng trong nước…

Đỗ Mến