Sửa Luật Đất đai 2024: Phù hợp chính quyền 2 cấp, gỡ vướng cho thị trường

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng dự thảo Luật Đất đai sửa đổi và gửi xin ý kiến một số đơn vị. Theo dự thảo này, nhiều vấn đề liên quan đến tài chính đất đai, giá đất được đề xuất điều chỉnh.

Các chuyên gia kiến nghị cần mạnh dạn phân cấp cho xã, đồng thời giải quyết thấu đáo ba bài toán lớn về định giá đất, chi phí đầu tư và vướng mắc trong giai đoạn chuyển tiếp.

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM

Bước đi tất yếu để hiện thực hóa tinh gọn bộ máy hành chính

Việc nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Luật Đất đai 2024 ngay sau khi được ban hành một năm là yêu cầu cấp thiết và có tầm nhìn.

Động thái này không phải là sự thay đổi tùy tiện mà là bước đi bắt buộc, mang tính chuẩn bị để đảm bảo sự đồng bộ khi thực hiện chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về việc sắp xếp lại đơn vị hành chính, tinh gọn bộ máy, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã).

Khi chủ trương tinh gọn bộ máy được hiện thực hóa, vai trò của cấp huyện trung gian sẽ thay đổi căn bản. Do đó, các luật chuyên ngành, đặc biệt là Luật Đất đai với những quy định về thẩm quyền gắn liền với cấp huyện, cần phải được nghiên cứu sửa đổi ngay từ bây giờ để tương thích.

Sửa đổi Luật Đất đai để hệ thống quản lý đất đai nhất quán, hiệu quả. Ảnh: QH

Trọng tâm của các đề xuất sửa đổi này là tái cấu trúc lại thẩm quyền quản lý đất đai cho phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp. Theo đó, cần mạnh dạn loại bỏ các thẩm quyền vốn được giao cho cấp huyện, bao gồm các nhiệm vụ quan trọng như giao đất, cho thuê đất và giải quyết các thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Thay vào đó, một trong những sửa đổi quan trọng nhất là giao quyền trực tiếp cho cấp cơ sở. Cụ thể, thẩm quyền giải quyết và cấp Giấy chứng nhận sẽ được chuyển về cho cấp xã, phường, thị trấn.

Đây là giải pháp phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp tinh gọn, giúp giảm bớt tầng nấc trung gian, đưa dịch vụ công đến gần dân hơn và nâng cao hiệu quả quản lý.

Việc sửa đổi luật pháp để đi trước, dọn đường cho các chủ trương cải cách lớn là một tư duy làm luật hiện đại. Việc điều chỉnh này khi được thực hiện sẽ tạo ra một hệ thống quản lý đất đai nhất quán, hiệu quả và vận hành đồng bộ với cấu trúc hành chính tinh gọn của nhà nước.

TS Huỳnh Phước Nghĩa, Giám đốc Trung tâm Kinh tế, Luật và Quản lý (ĐH Kinh tế TP.HCM):

Điều chỉnh theo thực tế để Luật Đất đai đi vào cuộc sống

Việc sửa đổi Luật Đất đai 2024 được đánh giá là một bước đi tích cực, các chuyên gia cho rằng cần có những điều chỉnh sâu sát hơn với thực tế để luật thực sự đi vào cuộc sống. Đặc biệt là các vấn đề nóng liên quan đến giá đất, chi phí cho chủ đầu tư và những điểm nghẽn trong quá trình chuyển tiếp.

Luật Đất đai hiện hành đã có sự nghiêm khắc cần thiết. Tuy nhiên, việc vận dụng luật trong bối cảnh đặc thù của Việt Nam đòi hỏi phải có chiều sâu hơn. Do đó, nỗ lực đóng góp ý kiến từ các bên để sửa đổi luật cho phù hợp hơn được xem là một tín hiệu rất đáng mừng.

Tuy nhiên, có ba vấn đề chi tiết được cho là sẽ tác động lớn và cần được xem xét thấu đáo trong quá trình sửa đổi tới đây.

Thứ nhất, vấn đề định giá đất thực sự đang rất "gay go". Các quy trình liên quan đến việc xác định, công bố và ban hành bảng giá đất vẫn còn nhiều bất cập khi áp dụng vào thực tế. Đây là chi tiết mấu chốt cần phải được xem xét và điều chỉnh kỹ lưỡng để đảm bảo tính khả thi.

Nhiều điểm nghẽn về định giá đất và chi phí đang là bài toán lớn cần lời giải trong lần sửa đổi Luật Đất đai này. Ảnh: QH

Thứ hai, gánh nặng chi phí của chủ đầu tư còn quá cao. Chi phí kinh doanh, đặc biệt là chi phí chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đang ở mức rất cao. Điều này không chỉ gây khó khăn cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến nỗ lực giảm giá thành sản phẩm bất động sản cuối cùng. Đây là một bài toán cần được giải quyết để cân bằng lợi ích và thúc đẩy thị trường.

Thứ ba, đang có một điểm nghẽn trong quá trình áp dụng luật. Thực tế tại các địa phương cho thấy một số nơi đang rơi vào tình trạng lúng túng. Quy định của luật mới chưa thể áp dụng ngay vì còn vướng mắc, trong khi các cơ chế cũ đã không còn phù hợp, dẫn đến đình trệ.

Đây là những vấn đề cốt lõi chắc chắn sẽ phải được xem xét và điều chỉnh trong thời gian tới. Hiện tại, các giải pháp chi tiết vẫn đang trong quá trình nghiên cứu và thị trường đang chờ đợi những hướng dẫn cụ thể hơn từ các tổ công tác.

QUANG HUY