Sức ép của Mỹ và ngã ba đường mạo hiểm với Hezbollah

Nhóm vũ trang Hezbollah hùng mạnh của Lebanon đang đứng trước bước ngoặt quyết định, buộc phải cân nhắc tương lai trong bối cảnh Mỹ gia tăng sức ép chưa từng có yêu cầu nhóm này giải trừ quân bị, theo tờ The New Arab.

Hai chuyến thăm ngắn ngày của Đặc phái viên Mỹ Thomas Barrack tới Lebanon vào ngày 19-6 và 7-7 đã gửi một thông điệp rõ ràng: Hezbollah phải từ bỏ vũ khí theo từng giai đoạn, nếu không sẽ phải đối mặt hậu quả do xung đột tiếp diễn với Israel.

Theo các quan chức Lebanon am hiểu về các cuộc thảo luận, đề xuất của Mỹ do ông Barrack truyền đạt được thiết kế theo hướng “từng bước một”. Vũ khí hạng nặng của Hezbollah sẽ được bàn giao trước để đổi lấy việc Israel rút khỏi một số khu vực, còn năng lực triển khai máy bay không người lái (UAV) sẽ bị tháo dỡ ở các giai đoạn tiếp theo.

Đặc phái viên Mỹ Thomas Barrack (trái) và Tổng thống Lebanon Joseph Aoun tại dinh tổng thống Lebanon vào ngày 7-7. Ảnh: VĂN PHÒNG BÁO CHÍ PHỦ TỔNG THỐNG LEBANON

Phản ứng của Hezbollah và chính phủ Lebanon

Về phía chính phủ Lebanon, Tổng thống Joseph Aoun tuyên bố Beirut kiên quyết “đặt vũ khí dưới sự kiểm soát của nhà nước”, nhưng cảnh báo rằng việc này phải được tiến hành “một cách thận trọng và có trách nhiệm, vì đây là vấn đề nhạy cảm, cốt lõi, và thiết yếu để duy trì hòa bình dân sự”.

Chính phủ Lebanon đã gửi phản hồi về đề xuất của Mỹ vào tuần trước. Đặc phái viên Barrack cho biết ông “hết sức hài lòng” với phản hồi này, nhưng phía Mỹ vẫn chưa đưa ra ý kiến cuối cùng.

Sau thông điệp của Mỹ, Tổng Thư ký Hezbollah - ông Sheikh Naim Qassem tuần trước đã có phản ứng dứt khoát tại một sự kiện tôn giáo.

“Đừng yêu cầu chúng tôi từ bỏ vũ khí, vì kháng chiến không thể tiếp tục nếu thiếu vũ khí. Làm sao chúng tôi đối đầu với Israel nếu họ tấn công mà chúng tôi không có tên lửa? Chúng tôi sẵn sàng vì hòa bình và tái thiết đất nước, nhưng cũng sẵn sàng cho đối đầu” - ông Qassem nói.

Tuy vậy, các chuyên gia an ninh cho rằng vị thế của Hezbollah đã suy yếu rõ rệt sau các cuộc xung đột gần đây, khiến lựa chọn của nhóm này ngày càng bị thu hẹp.

“Hezbollah và Iran không còn giữ được vị thế như trước, bất kỳ cuộc chiến nào nổ ra lúc này cũng có thể đe dọa sự tồn vong của Hezbollah” - ông Wajdi Al-Areedi, chuyên gia về Trung Đông, cảnh báo.

Đánh giá này được đưa ra sau khi Hezbollah chịu tổn thất nghiêm trọng về mặt lãnh đạo và năng lực quân sự trong cuộc xung đột gần đây với Israel.

Tháng 10-2023, Hezbollah phóng rocket vào Israel nhằm ủng hộ Hamas trong cuộc chiến tại Gaza, Israel đã đáp trả bằng các đợt không kích vào lãnh thổ Lebanon.

Xung đột leo thang vào cuối tháng 9-2024 khi Israel mở chiến dịch không kích dữ dội kết hợp với tấn công trên bộ vào miền nam Lebanon. Các đợt tấn công này đã loại bỏ phần lớn bộ chỉ huy cấp cao của Hezbollah, bao gồm Tổng Thư ký Hassan Nasrallah và các trợ lý thân cận nhất của ông.

Lễ tang của một chỉ huy Hezbollah tại vùng ngoại ô phía nam thủ đô Beirut (Lebanon) hồi năm ngoái. Ảnh: Khaled Desouki/AFP

Ngã rẽ phía trước

Theo các chuyên gia, Hezbollah đang đứng trước ba con đường có thể lựa chọn.

Thứ nhất là tiến hành giải trừ vũ khí thông qua đàm phán, chấp nhận bàn giao vũ khí theo từng giai đoạn để đổi lấy việc Israel rút quân và hỗ trợ tái thiết. Con đường này sẽ làm thay đổi căn bản bản sắc của tổ chức, nhưng có thể giúp Hezbollah duy trì vai trò chính trị.

Lựa chọn thứ hai là tiếp tục bác bỏ đề xuất của Mỹ và giữ lại kho vũ khí, dù điều này đồng nghĩa nguy cơ tái bùng phát xung đột với Israel - một đối thủ vượt trội về quân sự và được chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump hậu thuẫn.

Cuối cùng, theo chuyên gia Al-Aridi, Hezbollah có thể chọn con đường trung dung: giải trừ một phần hoặc chấp nhận quy chế kiểm soát vũ khí, nhưng vẫn giữ lại khả năng phòng thủ.

Mỗi lựa chọn đều tiềm ẩn rủi ro lớn đối với tương lai của Hezbollah với tư cách là một tổ chức chính trị - quân sự, nhất là trong bối cảnh tình hình chính trị Syria có nhiều biến động gần đây, khiến các tính toán chiến lược của Hezbollah trở nên phức tạp hơn.

Các tuyến tiếp tế truyền thống của tổ chức này qua Syria đang đối mặt nhiều bất ổn, trong khi ảnh hưởng của Iran tại khu vực cũng đã suy giảm rõ rệt.

Theo giới quan sát, trong những tuần tới, khi ông Barrack sẽ có chuyến thăm thứ ba đến Beirut để truyền đạt lập trường cuối cùng của Washington, sẽ là thời điểm định đoạt việc Hezbollah sẽ chọn con đường hội nhập chính trị hay tiếp tục giữ vững bản sắc “kháng chiến vũ trang” .

THẢO VY