Sửng sốt đười ươi có kỹ năng giao tiếp giống như con người
Trong một nghiên cứu đột phá từ Đại học Warwick (Anh), các nhà khoa học đã phát hiện đười ươi hoang dã giao tiếp với độ phức tạp nhiều lớp - một đặc điểm trước đây được cho là duy nhất ở con người, cho thấy khả năng này có nguồn gốc tiến hóa lâu đời hơn nhiều so với nhận định trước đây.
Đười ươi sống trong rừng nhiệt đới Borneo. Ảnh minh họa: Getty Images
Đệ quy (recursion) - sự lặp lại các yếu tố ngôn ngữ theo cách lồng ghép để tạo thành một cụm từ có thể hiểu được - từ lâu được coi là đặc trưng độc đáo của ngôn ngữ con người. Giống như những con búp bê Nga lồng vào nhau, sức mạnh của đệ quy cho phép kết hợp một tập hợp hữu hạn các yếu tố để truyền đạt vô số thông điệp với độ phức tạp ngày càng tăng.
Tiến sĩ Chiara De Gregorio, nghiên cứu viên tại Đại học Warwick cho biết: "Khi phân tích dữ liệu âm thanh từ các tiếng kêu báo động của đười ươi Sumatra cái, chúng tôi phát hiện cấu trúc nhịp điệu của âm thanh được lồng ghép qua ba cấp độ - một dạng đệ quy bậc ba ấn tượng. Phát hiện này thách thức quan điểm cho rằng đệ quy là đặc trưng duy nhất của con người."
Cấu trúc ba lớp (đệ quy) trong tiếng kêu của đười ươi bao gồm: các âm thanh riêng lẻ xuất hiện trong các tổ hợp nhỏ (lớp thứ nhất), các tổ hợp này có thể được nhóm thành các đợt lớn hơn (lớp thứ hai) và các đợt này có thể được nhóm thành chuỗi lớn hơn nữa (lớp thứ ba), tất cả đều có nhịp điệu đều đặn ở mỗi cấp độ.
Giống như một bản nhạc có các mẫu lặp lại, đười ươi lồng ghép nhịp điệu này vào nhịp khác, tạo nên cấu trúc âm thanh đa tầng tinh vi, điều mà trước đây được xem là bất khả thi ở các loài linh trưởng lớn không phải người.
Đáng chú ý, đười ươi còn thay đổi nhịp điệu tiếng kêu báo động tùy thuộc vào loại kẻ thù: Khi thấy mối đe dọa thực sự như hổ, tiếng kêu nhanh và gấp gáp hơn. Khi thấy thứ có vẻ đe dọa nhưng không nguy hiểm thực sự (như miếng vải có đốm màu), tiếng kêu chậm và ít đều đặn hơn.
"Khám phá này cho thấy nguồn gốc của một trong những đặc điểm nổi bật nhất của ngôn ngữ con người - tính đệ quy - đã hiện diện trong quá khứ tiến hóa của chúng ta," Tiến sĩ De Gregorio kết luận. Nghiên cứu này là bằng chứng thực nghiệm đầu tiên cho thấy những năng lực đệ quy mạnh mẽ này có thể đã được chọn lọc và tiến hóa dần dần từ một tổ tiên xa xưa hơn nhiều.
