Suy giảm trí nhớ nhẹ, dấu hiệu cảnh báo cần gặp bác sĩ

Suy giảm trí nhớ nhẹ (Mild Cognitive Impairment – MCI) là tình trạng xuất hiện ngày càng phổ biến ở tuổi trung niên và người cao tuổi. Đây không phải là sa sút trí tuệ nhưng được coi là giai đoạn chuyển tiếp, khi khả năng ghi nhớ và tập trung đã giảm rõ rệt hơn mức bình thường. Nếu không được theo dõi và can thiệp, MCI có thể tiến triển thành Alzheimer, ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống và khả năng tự chủ của người bệnh.

Ảnh minh họa/ Nguồn internet

Những dấu hiệu cảnh báo nghi ngờ MCI

Suy giảm trí nhớ nhẹ thường bắt đầu âm thầm, với những biểu hiện dễ bị nhầm lẫn với việc đãng trí thông thường. Tuy nhiên, người mắc MCI trải qua sự suy giảm rõ ràng hơn và ở tần suất cao hơn. Một trong những dấu hiệu thường gặp nhất là quên thông tin mới xảy ra. Người bệnh có thể vừa nghe hướng dẫn nhưng lập tức quên, quên các cuộc hẹn mới sắp xếp hoặc liên tục lặp lại câu hỏi mà họ đã hỏi trước đó. Việc mất khả năng ghi nhớ ngắn hạn là đặc trưng nổi bật và thường khiến người bệnh cảm thấy hụt hẫng, lo lắng.

Nhiều người cũng bắt đầu gặp khó khăn trong việc tập trung. Những công việc vốn dễ dàng trước đây bỗng trở nên mất nhiều thời gian hơn vì họ dễ xao nhãng, khó giữ sự chú ý liên tục. Khi trò chuyện, người bệnh đôi khi bối rối vì không tìm được từ ngữ quen thuộc hoặc ngắt quãng câu nói, khiến họ mất sự tự tin khi giao tiếp.

Một số người gặp trở ngại trong việc xử lý tình huống, từ những quyết định đơn giản đến các vấn đề phức tạp hơn. Họ dễ bị rối khi phải sắp xếp công việc, quản lý thời gian hoặc đưa ra lựa chọn đúng đắn. Tình trạng mất định hướng cũng có thể xảy ra, khiến họ nhầm lẫn đường đi, thậm chí ngay trong khu vực quen thuộc.

Ngoài ra, thay đổi cảm xúc và tính cách là dấu hiệu thường bị bỏ qua. Người bệnh có thể trở nên nhạy cảm, dễ cáu gắt, thu mình hoặc mất hứng thú với các hoạt động từng yêu thích. Những thay đổi này ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và mối quan hệ gia đình, vì vậy sự quan sát và đồng hành của người thân là rất quan trọng để phát hiện kịp thời.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Người bệnh nên được thăm khám khi các triệu chứng quên xảy ra thường xuyên và gây ảnh hưởng rõ rệt đến công việc hoặc sinh hoạt hằng ngày. Việc quên từ ngữ, lặp lại câu nói, không nhớ sự kiện mới diễn ra hoặc mất phương hướng trong thời gian gần đây là những dấu hiệu đáng chú ý.

Nếu người bệnh bắt đầu lo lắng về khả năng ghi nhớ của mình hoặc người thân nhận ra sự thay đổi bất thường về hành vi và cảm xúc, việc đi khám sớm sẽ giúp xác định nguyên nhân, có thể xuất phát từ stress kéo dài, rối loạn giấc ngủ, thiếu vitamin hoặc tác dụng phụ của thuốc. Những nguyên nhân này hoàn toàn có thể điều trị được nếu được phát hiện đúng thời điểm.

Bác sĩ sẽ kiểm tra những gì

Khi thăm khám, bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng thông qua trò chuyện và đặt câu hỏi về hoạt động hằng ngày để xác định mức độ suy giảm nhận thức. Người bệnh thường được làm các bài test đánh giá trí nhớ và khả năng chú ý như MMSE hoặc MoCA nhằm phân loại mức độ suy giảm. Xét nghiệm máu giúp kiểm tra tuyến giáp, vitamin B12 và các chỉ số chuyển hóa bởi những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến trí nhớ.

Trong một số trường hợp, bác sĩ chỉ định chụp CT hoặc MRI não để phát hiện tổn thương thực thể hoặc tình trạng teo não sớm. Nếu người bệnh có dấu hiệu lo âu hoặc trầm cảm, đánh giá tâm lý chuyên sâu cũng được thực hiện để xem đây có phải là nguyên nhân dẫn đến suy giảm trí nhớ.

Suy giảm trí nhớ nhẹ có điều trị được không

Suy giảm trí nhớ nhẹ không thể điều trị khỏi hoàn toàn nhưng có thể kiểm soát và làm chậm tiến triển nếu người bệnh thay đổi lối sống kết hợp can thiệp y tế khi cần. Việc duy trì thói quen vận động giúp tăng lưu lượng máu lên não, cải thiện chức năng thần kinh và giảm tốc độ thoái hóa.

Một chế độ ăn ưu tiên rau xanh, cá, các loại hạt và dầu thực vật có lợi giúp bảo vệ tế bào não tốt hơn. Giấc ngủ chất lượng đóng vai trò quan trọng, vì não thực hiện nhiệm vụ phục hồi và lọc bỏ độc tố trong khi ngủ.

Bên cạnh thể chất, việc rèn luyện não bộ thông qua đọc sách, học kỹ năng mới hoặc tham gia các hoạt động kích thích trí nhớ giúp tăng khả năng kết nối giữa các tế bào thần kinh. Người bệnh cần đặc biệt chú ý kiểm soát các bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường và rối loạn mỡ máu, bởi đây là những yếu tố làm tăng tốc độ thoái hóa não. Một số trường hợp có thể được bác sĩ kê thuốc hỗ trợ nhận thức hoặc điều trị rối loạn tâm lý đi kèm.

Làm sao để giảm nguy cơ tiến triển thành Alzheimer

Nhiều nghiên cứu cho thấy việc duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ tiến triển từ suy giảm trí nhớ nhẹ sang Alzheimer. Hoạt động thể chất đều đặn, đặc biệt là các bài tập aerobic kết hợp bài tập thăng bằng, giúp tăng cường tuần hoàn và bảo vệ vùng não liên quan đến trí nhớ. Chế độ ăn giàu omega 3 từ cá biển và các loại hạt góp phần cải thiện chức năng tế bào thần kinh. Việc duy trì mối quan hệ xã hội và thường xuyên trò chuyện giúp não tránh rơi vào trạng thái cô lập, vốn là yếu tố làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ.

Người bệnh nên giữ cho mình những sở thích cá nhân lành mạnh như làm vườn, vẽ, nghe nhạc hoặc học một điều mới để duy trì sự linh hoạt tinh thần. Stress kéo dài gây tổn hại não bộ, vì vậy các hoạt động thư giãn như thiền, yoga hoặc đi dạo ngoài trời cũng rất hữu ích. Khám sức khỏe định kỳ là bước quan trọng để theo dõi nguy cơ và phát hiện sớm các yếu tố bất lợi ảnh hưởng đến trí nhớ.

Trương Hiền