Suy thận do thói quen tự ý dùng thuốc, cách phát hiện sớm
Gan và thận là hai cơ quan thải trừ thuốc, có những thuốc thải trừ chủ yếu qua gan, có những thuốc lại thải trừ chủ yếu qua thận. Vì vậy, nhiều người có thói quen tự ý dùng thuốc dễ dẫn đến suy thận. Vậy, suy thận có biểu hiện như thế nào?
Suy thận do uống thuốc giảm đau chữa đau răng
Bệnh nhân nam, 55 tuổi, bàng hoàng khi được chẩn đoán suy thận giai đoạn cuối, đối mặt với án chạy thận suốt đời sau khi thường xuyên uống thuốc giảm đau để chữa đau răng.
Theo lời kể của bệnh nhân, sau khi nhổ bỏ 6 chiếc răng sâu, tình trạng đau vẫn tái diễn. Ngại đến nha khoa, sợ phải nhổ thêm, ông chọn cách ra tiệm thuốc tây tự mua thuốc giảm đau mỗi khi nhức răng. "Cứ đau là tôi uống, ngày hai ba viên, có khi cả tuần liền, có tháng uống gần hai tuần thuốc", ông kể.
Thói quen này kéo dài hơn hai năm. Gần đây, ông thấy tiểu buốt, nước tiểu ít, mệt mỏi, đi khám thì phát hiện suy thận mạn giai đoạn cuối. Từ cơn đau răng tưởng chừng đơn giản, giờ ông phải gắn bó với máy lọc máu suốt phần đời còn lại.
Ghi nhận thực tế, bệnh nhân lạm dụng thuốc giảm đau lâu ngày, khiến thận bị tổn thương, dẫn đến xơ hóa, suy thận không hồi phục. Bệnh nhân phải chạy thận định kỳ suốt đời hoặc chờ ghép thận, không còn cơ hội đảo ngược như khi chỉ suy thận cấp hoặc tổn thương cấp trên nền thận mạn.
Các loại thuốc có thể gây tổn thương thận nếu lạm dụng
Lạm dụng thuốc giảm đau (NSAIND): Các thuốc như Ibuprofen, Paracetamol, Diclofenac khi dùng quá liều và kéo dài có thể gây viêm kẽ thận và hoại tử ống thận. Paracetamol dùng quá liều gây độc cho gan và thận do tích tụ chất chuyển hóa độc hại.
Kháng sinh độc với thận: Dùng thuốc không đúng liều hoặc không kiểm tra chức năng thận trước khi dùng làm tăng nguy cơ suy thận.
Thuốc cản quang: Có thể gây suy thận cấp do độc tính trực tiếp, đặc biệt ở người có bệnh nền về thận, tiểu đường hoặc mất nước.
Thuốc đông y không rõ nguồn gốc.
Một số loại thuốc nam, thuốc bắc chứa kim loại nặng (thủy ngân, chì) hoặc độc tố thực vật gây viêm thận kẽ, xơ hóa thận.
Tự ý dùng thuốc lợi tiểu hoặc thuốc huyết áp: Dùng thuốc không theo chỉ định có thể gây mất nước, rối loạn điện giải, dẫn đến suy thận cấp.
Nhiều người có thói quen tự ý dùng thuốc dễ dẫn đến suy thận.
Ngoài ra những thói quen sinh hoạt: Ăn quá mặn, nhiều đồ ngọt, uống ít nước, ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, ăn quá nhiều thịt và uống nhiều bia rượu cũng dễ gây suy thận.
Biểu hiện của suy thận
Các triệu chứng của bệnh thận giai đoạn đầu khó phát hiện. Tuy nhiên, bệnh thận mạn tính vẫn có thể gây tổn thương cho dù người bệnh cảm thấy khỏe mạnh và các triệu chứng xuất hiện có thể khác nhau ở mỗi người.
Triệu chứng của suy thận có thể gặp là:
Tiểu ít hoặc vô niệu;
Phù chân, tay, mặt;
Tăng huyết áp đột ngột;
Mệt mỏi, chóng mặt;
Thiếu máu, da xanh xao;
Rối loạn tiêu hóa, chán ăn.
Người bệnh nên sớm đi khám thận ngay khi có dấu hiệu tiểu ít, sưng phù tay chân, khó thở… Người bệnh có thể gặp các biến chứng nguy hiểm như thiếu máu, bệnh tim mạch, tăng kali máu, tích tụ nước trong cơ thể. Chất lượng cuộc sống, công việc, tinh thần người bệnh cũng chịu nhiều tác động.
Lời khuyên thầy thuốc
Cách phòng tránh, giảm thiểu các nguy cơ do dùng thuốc có thể gây suy thận:
Không tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt đối với người đã và đang mắc bệnh lý về thận.
Cần tuân theo chỉ định của bác sĩ, không tự động thay đổi thuốc cũng như liều lượng và thời gian sử dụng thuốc. Tuyệt đối không được tự ý kéo dài thời gian sử dụng thuốc vì có thể gây phản tác dụng.
Uống đủ nước hàng ngày. Nhất là khi dùng thuốc giảm đau hoặc kháng sinh, thuốc để tăng cường sức lọc của thận. Không uống thuốc với rượu, vì có thể dẫn đến mất nước, tăng huyết áp và bệnh gan, tăng nguy cơ rối loạn chức năng thận.
Kiểm tra chức năng thận định kỳ nếu phải sử dụng thuốc lâu dài.
Không chia sẻ đơn thuốc của mình với người thân, bạn bè có cùng các triệu chứng bởi sức khỏe và cơ địa của mỗi người đều không giống nhau.
Không ăn mặn, quá nhiều đồ ngọt, thức ăn chế biến sẵn. Không uống nhiều rượu bia. Tránh nhịn tiểu, thức khuya.
Báo ngay cho bác sĩ nếu có triệu chứng bất thường sau khi dùng thuốc.
Tóm lại: Suy thận có thể phòng ngừa được nếu kiểm soát thói quen sinh hoạt, dùng thuốc đúng cách đúng liều lượng theo chỉ định của bác sĩ. Khi có dấu hiệu nghi ngờ, cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm.
