Syria ra điều kiện mới với Nga để được tiếp cận căn cứ quân sự
Chính quyền mới của Syria đặt ra các điều kiện mới cho việc Nga tiếp tục sử dụng căn cứ quân sự. Động thái này đánh dấu sự chuyển biến lớn trong quan hệ Nga - Syria.
Máy bay chiến đấu của Nga tại căn cứ quân sự Hmeimim ở tỉnh Latakia, Tây Bắc Syria. Ảnh: AFP/ TTXVN
Theo cổng phân tích thông tin của Azerbaijan News.Az ngày 24/3, một diễn biến mới đang nổi lên trong quan hệ ngoại giao giữa Syria và Nga, khi chính quyền mới của Syria đưa ra những yêu cầu quan trọng liên quan đến việc sử dụng căn cứ quân sự tại quốc gia Trung Đông này.
Sau khi chính quyền Assad sụp đổ vào tháng 12 năm ngoái, nhà lãnh đạo mới Ahmed Al Sharaa đã đưa ra những động thái cứng rắn nhằm điều chỉnh mối quan hệ với Nga. Điểm then chốt trong yêu cầu của ông Sharaa là việc dẫn độ Tổng thống Bashar al-Assad, người hiện đang xin tị nạn tại Nga.
Tổng thống lâm thời Syria Sharaa khẳng định ông Assad phải được dẫn độ về nước. Đây được xem là một điều kiện tiên quyết để chính quyền Syria mới xem xét việc tiếp tục quan hệ với Nga, đặc biệt là trong vấn đề sử dụng các căn cứ quân sự.
Nga hiện đang nỗ lực duy trì quyền kiểm soát hai căn cứ quan trọng: Căn cứ Tartus cung cấp hỗ trợ hậu cần tại khu vực Địa Trung Hải và căn cứ Khmeimim đóng vai trò là bệ phóng cho các hoạt động quân sự tại châu Phi.
Mặc dù chịu áp lực, Nga vẫn thể hiện thiện chí. Ngày 20/3, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã gửi thông điệp ủng hộ những nỗ lực nhằm ổn định tình hình Syria, đảm bảo chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ tại quốc gia Trung Đông này.
Trước đó vào tháng 2 vừa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Syria Abou Kasra đã tuyên bố sẵn sàng cho phép Nga duy trì các căn cứ quân sự với một điều kiện quan trọng: mọi thỏa thuận phải tôn trọng đầy đủ lợi ích của Damascus.
Hiện mối quan hệ giữa Syria và Nga đang ở giai đoạn khá phức tạp. Việc Syria đưa ra những điều kiện mới cho thấy sự thay đổi đáng kể so với chính sách của chính quyền Assad trước đây, khi Damascus gần như hoàn toàn phụ thuộc vào Moskva.
Theo hãng tin Reuters, tương lai của các căn cứ trên, vốn là một phần không thể thiếu trong phạm vi hoạt động quân sự của Nga tại Trung Đông và châu Phi, nằm trong tay Tổng thống lâm thời Syria Ahmed Sharaa.
Ông Sharaa muốn đàm phán lại hợp đồng cho thuê hào phóng 49 năm thời Assad đối với Tartous và hợp đồng cho thuê vô thời hạn đối với Hmeimim để đảm bảo các điều khoản tốt hơn, nhưng dường như không muốn Moskva bị loại trừ hoàn toàn.
Thay vào đó, có vẻ như lực lượng Nga vẫn ở lại các căn cứ để đổi lấy sự ủng hộ ngoại giao và bồi thường tài chính từ Nga, nước đã tham gia sâu vào nền kinh tế và quốc phòng của Syria trong bảy thập kỷ trước khi can dự vào cuộc nội chiến ở Syria năm 2015.
Mặc dù EU và Mỹ đã nới lỏng một số lệnh trừng phạt đối với Syria, nhưng những hạn chế còn lại khiến việc kinh doanh với quốc gia 23 triệu dân bị nội chiến tàn phá và nghèo đói này trở nên khó khăn.
Việc khôi phục nguồn cung cấp vũ khí, nhiên liệu và lúa mì truyền thống của Nga có thể là một cứu cánh. Do đó, các nhà lãnh đạo mới của Syria sẵn sàng "thỏa hiệp" với Nga, một nhà ngoại giao tại Damascus nói với Reuters.
Chuyên gia Anna Borshchevskaya tại Viện Washington nhận định: "Moskva vẫn còn điều gì đó có thể cung cấp cho Syria và quá mạnh mẽ để có thể bỏ qua. Nga chỉ cần một chính phủ tại Damascus đảm bảo lợi ích của mình và sẵn sàng thỏa thuận với chính phủ đó".
Tại cuộc họp ngày 29/1 vừa qua ở Damascus, ông Sharaa đã tìm cách hủy bỏ các khoản vay đã ký với Nga dưới thời Assad, hai nguồn tin nói với Reuters. Syria, quốc gia hầu như không có nợ nước ngoài trước nội chiến, hiện có 20-23 tỷ USD nghĩa vụ phải thực hiện bên ngoài, Bộ trưởng Tài chính Mohammad Abazid cho biết vào tháng trước, nhưng không nêu rõ số tiền nợ Nga là bao nhiêu.
Trong cuộc gặp kéo dài 3 giờ với Thứ trưởng Ngoại giao Nga Mikhail Bogdanov, các quan chức Syria cũng đã nêu ra một vấn đề quan trọng khác, đó là việc đưa ông Assad trở về Syria, nhưng chỉ nói chung chung, cho rằng đó không phải là trở ngại lớn đối với việc tái thiết quan hệ, một trong những nguồn tin cho biết. Một nguồn tin cấp cao của Nga cũng tiết lộ Moskva sẽ không đồng ý dẫn độ ông Assad và không được yêu cầu làm như vậy.
Trong một tuyên bố đưa ra sau cuộc họp, chính phủ Syria cho biết ông Sharaa nhấn mạnh rằng các mối quan hệ mới cần giải quyết những tồn đọng trong quá khứ. Tất cả các nguồn tin cho biết cuộc họp diễn ra tương đối suôn sẻ.
Khi được Reuters hỏi về việc liệu các cuộc đàm phán giữa Moskva và Damascus về số phận các căn cứ quân sự của Nga có tiến triển hay không, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết: "Chúng tôi đang tiếp tục liên lạc với chính quyền Syria".
