Tả ngạn sông Chu bị sạt lở nghiêm trọng

Sống trong sợ hãi

Cuối tháng 10, đây đang là thời điểm bước vào mùa khô, dòng sông Chu, đoạn chạy qua các xã Thọ Lâm, Xuân Lam, Xuân Thiên bắt đầu cạn nước, để lộ những doi cát mập mờ dưới làn nước sẫm màu. Dưới lòng sông, chếch về phía tả ngạn thuộc xã Xuân Thiên, nhiều thuyền cát đang hối hả, thúc những vòi rồng xuống lòng sông hút cát. Cùng với đợt mưa lũ vừa qua, hoạt động khai thác cát rầm rộ tại mỏ cát Thọ Lâm đã khiến bờ sông tại đây bị sạt lở nghiêm trọng, tạo thành những vách dựng đứng và sâu hun hút…

Chứng kiến điều này trong suốt nhiều tháng qua, không giấu được sự lo lắng của mình, bà Nguyễn Thị Hường – trú tại thôn Đại Đồng, xã Xuân Thiên cho biết: Tình trạng sạt lở ở đây đã diễn ra khoảng hơn 1 năm, kể từ khi mỏ cát bên xã Thọ Lâm đối diện với khu vực bị sạt lở, hoạt động rầm rộ. Việc hút cát sâu xuống lòng sông cộng với trận lũ vừa rồi đã làm cho bờ sông mất chân bị sụt, gây ra tình trạng sạt lở ăn sát vào nhà cửa, mất cả đường đi. “Hiện nay có một số nhà đã phải di dời đi nơi khác ở. Còn lại nhà tôi và nhiều hộ khác luôn nơm nớp lo sợ bị dòng sông “nuốt” mất nhà ” – bà Hường nói.

Theo quan sát của chúng tôi, tại khu vực bờ tả sông Chu, đoạn thuộc xã Xuân Thiên có nhiều điểm bị sạt lở, với chiều dài hàng trăm mét. Nhiều vị trí bị sạt tạo thành vách dựng đứng có chiều cao từ 3 đến 6m chênh vênh, nhiều điểm bị sụt lún làm mất công trình nhà cửa của hộ dân. Con đường bê tông vào khu vực hộ dân đã có dấu hiệu nứt gãy, nhìn từ dưới sông lên hiện rõ việc sạt lở ăn sâu tạo thành hàm ếch. Đoạn đường có khúc cua hẹp, vốn đã bị khuất tầm nhìn nay lại thêm tình trạng sạt lở mà không có rào chắn khiến cho việc đi lại vô cùng nguy hiểm.

Ông Cao Văn Thanh - thôn Quảng Phúc, xã Xuân Thiên bức xúc chỉ tay về các tàu thuyền hoạt động hút cát nói: “Đây là một trong những nguyên nhân chính gây sạt lở trong suốt hơn 1 năm qua. “Đã 3 đời nay gia đình tôi gắn bó với mảnh đất này, chứng kiến hàng trăm trận lũ nhưng không hề bị sạt lở nghiêm trọng như hiện nay. Thế nhưng, kể từ khi có hoạt động khai thác cát ở bên kia sông thuộc xã Thọ Lâm thì khu vực bên này bị sụt lún, sạt lở. Đến nay sạt lở đã ăn sát vào nhà tôi, nhưng do gia đình khó khăn, chưa được hỗ trợ để di dời!”.

Tìm hiểu thêm được biết, sạt lở ven bờ sông Chu ngày càng ăn sâu vào 3 thôn Quảng Phúc, Hợp Lực và Đại Đồng thuộc xã Xuân Thiên đang ở mức báo động. Nếu chính quyền và các ngành chức năng tỉnh Thanh Hóa không kịp thời có biện pháp xử lý, chỉ trong thời gian ngắn nữa, nhà cùng vườn tược của nhiều hộ dân bị cuốn trôi theo dòng chảy của sông Chu là điều khó tránh khỏi.

Cần sớm có biện pháp xử lý

Trước tình trạng sạt lở này, ngày 8/8/2019, UBND huyện Thọ Xuân đã có tờ trình số 121/TTr-UBND gửi Chủ tịch UBND tỉnh, đề nghị ban hành tình huống khẩn cấp để xử lý sự cố sạt lở kè sông Chu đoạn qua xã Xuân Thiên, huyện Thọ Xuân. Tại tờ trình này, huyện Thọ Xuân nêu rõ: “Sau mùa mưa lũ đoạn bờ tả sông Chu diễn biến phức tạp, hiện tượng xói lở chân, sạt lở bờ vẫn tiếp tục xảy ra, dòng chủ lưu ép sát bờ tạo nên các lạch sâu hình thành ngay dưới chân bờ lở đe dọa trực tiếp đến an toàn tính mạng khu dân cư với tổng số hơn 500 hộ dân thuộc 3 thôn Hợp Lực, Đại Đồng và Quảng Phúc, xã Xuân Thiên. Tổng chiều dài các tuyến bị sạt lở khoảng 1.800m, trong đó có 500m đã bị sạt lở nghiêm trọng. UBND huyện Thọ Xuân đề nghị UBND tỉnh ban hành xử lý khẩn cấp các điểm sạt lở để đảm bảo tính mạng và tài sản của nhân dân xã Xuân Thiên”.

Ngay sau đó, ngày 8/10/2019, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Quyết định số 4074/QĐ-UBND - ban hành tình huống khẩn cấp để triển khai xử lý kịp thời các trọng điểm xung yếu đê sông Chu đoạn qua xã Xuân Thiên, huyện Thọ Xuân. Giao UBND huyện Thọ Xuân huy động nguồn lực tại chỗ thực hiện các biện pháp khắc phục tạm thời nhằm hạn chế tối đa thiệt hại về người và tài sản có thể xảy ra; cắm mốc, biển báo nguy hiểm trong phạm vi ảnh hưởng của sự cố công trình; tổ chức di dời ngay các hộ dân, nhà cửa, vật kiến trúc ra khỏi khu vực nguy hiểm.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trịnh Ngọc Giang - Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thọ Xuân cho biết: Tình trạng sạt lở tại xã Xuân Thiên là khá nghiêm trọng và khẩn cấp. Nguyên nhân sạt lở là do mưa lũ, cũng có một phần của việc khai thác cát. Hiện nay, UBND huyện Thọ Xuân đã có tờ trình gửi UBND tỉnh về tình huống khẩn cấp để xử lý sự cố sạt lở kè sông Chu đoạn qua xã Xuân Thiên. “Sắp tới chúng tôi cho khảo sát thực tế chi tiết, từ đó sẽ có phương án cụ thể để khắc phục tình trạng sạt lở tại Xuân Thiên” - ông Giang cho biết thêm.

Nguyễn Chung