Bia đá cổ tồn tại gần 600 năm tuổi ở Gia Lai được phát hiện và giải mã những ký tự cổ, hé mở nền văn minh của người Chăm Pa cổ trên đất Tây Nguyên.
Trong động Phong Nha thuộc Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình), trên một vách đá nằm sâu trong hang còn lưu giữ nhiều dòng chữ cổ được cho là của người Chăm.
Chùa Linh Sơn (thành phố Quy Nhơn, Bình Định) nổi tiếng với tượng Phật Lồi có in 12 dòng chữ Chăm-Pa cổ, gắn liền với những câu chuyện kỳ bí chưa có lời giải đáp.
Sáng 25-3, UBND huyện Đak Pơ (tỉnh Gia Lai) tổ chức Hội thảo khoa học Di tích bia đá Chăm Tư Lương.
Ngay sau khi báo Gia Lai điện tử ngày 9-7-2021 đăng bài 'Chuyện về tháp Champa cổ ở Pleiku', từ nguồn tin của người dân, chúng tôi trở lại nơi này và ghi nhận ít nhất một hiện vật Chăm tại thôn 3, xã An Phú.
Bây giờ thì nội dung văn bia Chăm (thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai) đã được nhiều người biết đến. Hình ảnh, thông tin của nó đã được xử lý, lưu trữ ở một cơ quan nổi tiếng thế giới về nghiên cứu văn hóa Champa. Không có vàng bạc chôn kèm và niên đại bia là thế kỷ XV (năm 1438, tức 1360 lịch Chăm). Nhưng để giải mã được những thông tin có trên văn bia này là cả câu chuyện ly kỳ.
Bia đá cổ cao 220cm, rộng 180cm, dày 140cm. Mặt chính bia đá gồm 8 dòng ký tự lạ, mặt sau có 3 dòng.
Qua gần 600 năm tồn tại, trên bia đá Champa cổ có niên đại 1438/1439 có ký tự bị phai mờ nên bản dịch không toàn vẹn, khoảng 80% nội dung của ký tự được dịch ra.
Theo kế hoạch, ngày mai (4-10), UBND huyện Đak Pơ, Gia Lai sẽ tổ chức họp báo công bố nội dung bản dịch trên bia đá Chăm tại thôn Tư Lương, xã Tân An. Bia đá này đã khẳng định sự hiện diện của văn hóa Chăm trên cao nguyên, là cơ hội để địa phương quảng bá hình ảnh, góp phần phát triển du lịch.