Tái cơ cấu đội tàu đánh bắt hải sản

Hiện đại hóa tàu cá

Tính đến cuối tháng 5/2025, toàn tỉnh có hơn 4.900 tàu cá đã đăng ký, trong đó có hơn 3.000 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên. Với số lượng tàu cá trên, Quảng Ngãi được đánh giá là một trong những địa phương có tiềm năng, lợi thế rất lớn về nghề khai thác hải sản. Những năm qua, tỉnh đã thực hiện chiến lược hiện đại nghề cá, khuyến khích ngư dân đầu tư các trang thiết bị hiện đại, ứng dụng công nghệ mới vào đánh bắt thủy sản. Việc ứng dụng khoa học, công nghệ vừa giảm sức lao động, vừa nâng cao hiệu quả khai thác thủy sản, nên ngư dân trong tỉnh đã trang bị nhiều loại máy móc, ngư lưới cụ hiện đại để khai thác.

Là một trong những ngư dân ở phường Phổ Quang (TX.Đức Phổ) có kinh nghiệm trong nghề biển, ngư dân Ngô Thanh Phong hiểu rõ phải thay đổi cách đánh bắt truyền thống, mạnh dạn đầu tư trang thiết bị để tiết kiệm nhân lực và vật lực, từ đó các chuyến biển dài ngày mới mong thu về đầy ắp cá tôm. Ngư dân Phong chia sẻ, trước đây, mình đi biển theo kinh nghiệm là chính, còn bây giờ chủ yếu nhờ máy móc, nhất là máy dò cá. Có máy dò cá hiện đại thì mới thấy đánh bắt hiệu quả. Bên cạnh đó, các thiết bị như máy tầm xa, máy tời thủy lực, hệ thống đèn led, hầm bảo quản cá... cũng được quan tâm đầu tư.

Đội tàu chuyên đánh bắt xa bờ của ngư dân trong tỉnh neo đậu tại cảng neo trú tàu thuyền Tịnh Hòa (TP.Quảng Ngãi).

Để nâng cao năng lực đánh bắt hải sản của ngư dân và chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), tỉnh đã tuyên truyền, hướng dẫn các chủ tàu thực hiện việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá. Thiết bị giám sát hành trình không chỉ giúp cho cơ quan nhà nước quản lý hoạt động nghề cá mà còn giúp cho chủ tàu, gia đình của chủ tàu theo dõi được hoạt động khai thác của phương tiện ngay trên biển. Chị Lê Thị Kim Thu, ở phường Phổ Quang chia sẻ, mặc dù chồng tôi đi đánh bắt trên biển nhưng ở nhà chỉ với điện thoại thông minh, có kết nối Internet tôi vẫn theo dõi được tàu đang ở tọa độ nào, vùng biển nào, giúp tôi yên tâm hơn.

Những năm qua, chủ trương hiện đại hóa tàu cá mang lại hiệu quả rất thiết thực. Từ chủ trương này, ngư dân có điều kiện tiếp cận và lắp đặt các trang thiết bị hiện đại, đảm bảo an toàn cho người và phương tiện khi hoạt động, khai thác trên biển. Sự phát triển của đội tàu theo hướng giảm số tàu công suất nhỏ, tăng số tàu có công suất lớn sẽ làm giảm áp lực khai thác thủy sản vùng biển ven bờ. Đây là yếu tố quan trọng để phục hồi nguồn lợi thủy sản.

Vẫn còn nhiều khó khăn

So với nhiều tỉnh, thành phố ven biển trong cả nước, số đội tàu đánh bắt vùng lộng, vùng khơi trên địa bàn tỉnh chiếm tỷ lệ cao so với tàu đánh bắt gần bờ. Tuy nhiên, hiện nay số lượng tàu cá hành nghề giã cào hoạt động ở vùng khơi của tỉnh còn rất nhiều, với hơn 1.000 tàu, chiếm gần 24%. Trong khi nghề giã cào nằm trong diện không khuyến khích và phải giảm dần theo định hướng của Chính phủ.

Theo Chi cục Thủy sản - Biển đảo tỉnh, những năm qua, chi cục đã phối hợp với nghiệp đoàn nghề cá, chính quyền địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong ngư dân theo hướng giảm dần tàu cá hoạt động ven bờ, nâng cao hiệu quả sản xuất của đội tàu khai thác vùng khơi, hướng đến phát triển bền vững nghề cá. Song, số lượng tàu giã cào của tỉnh còn quá nhiều. Bên cạnh đó, các khu vực bãi ngang không có trạm kiểm soát biên phòng nên hoạt động của nghề cá ven bờ còn lỏng lẻo, tùy tiện. “Hiện nay, việc chuyển đổi nghề cho ngư dân còn gặp nhiều khó khăn, nhất là đối với các tàu hành nghề giã cào. Vì vậy, trước mắt chi cục phối hợp với chính quyền địa phương rà soát lại tất cả tàu cá và thực hiện xóa đăng ký đối với các tàu không có trên thực tế hoặc điều chuyển đi tỉnh ngoài, nhằm tái cơ cấu lại đội tàu”, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản - Biển đảo tỉnh Tạ Ngọc Thi cho biết.

Cơ cấu lại đội tàu phù hợp là điều cần thực hiện nếu muốn phát triển bền vững ngành khai thác hải sản. Nhưng việc tái cơ cấu cần có lộ trình bài bản, tránh ảnh hưởng đến sinh kế của ngư dân. Vì thế, các cấp, ngành, cơ quan chuyên môn cần tập trung rà soát lại nhu cầu của ngư dân; số lượng, ngành nghề cần chuyển đổi; đồng thời xây dựng lộ trình, chính sách mới để những tàu cá hoạt động kém hiệu quả có điều kiện, động lực chuyển đổi nghề.

Bài, ảnh: HỒNG HOA