Tai nạn thương tích ở trẻ em gia tăng đáng lo ngại

Bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương thăm khám cho bệnh nhi. Ảnh: BVCC.

Thương tích ở trẻ nhỏ – hệ lụy lớn

Mùa hè là khoảng thời gian được mong đợi nhất trong năm đối với trẻ nhỏ khi sách vở được gác lại, các em được thỏa sức vui chơi, khám phá thế giới xung quanh. Tuy nhiên, chính quãng nghỉ tưởng như vô lo ấy lại đang trở thành thời điểm ghi nhận số lượng lớn các ca tai nạn thương tích, đuối nước ở trẻ em.

Mới đây nhất, là trường hợp 2 anh em đuối nước khi cứu nhau dưới kênh Ngàn Trươi (Hà Tĩnh). Bé trai 4 tuổi trượt chân xuống kênh thủy lợi, anh 12 tuổi nhảy xuống cứu nhưng không thành, bị cuốn đi và tử vong vào chiều 28/6 vừa qua.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, chỉ trong hai tuần đầu tháng 6, số trẻ nhập viện vì tai nạn đã gia tăng đáng kể. TS.BS Đặng Ánh Dương – Trưởng khoa Điều trị tích cực ngoại cho biết: “Chúng tôi đã liên tục tiếp nhận các trường hợp trẻ bị đa chấn thương, trong đó nhiều ca trong tình trạng nguy kịch. Đáng chú ý, phần lớn là các em trong độ tuổi học sinh, gặp tai nạn trong các hoạt động thường nhật như đi xe máy cùng người lớn, leo trèo trong sân nhà, hoặc chơi đùa thiếu giám sát”.

Một bệnh nhi 9 tuổi được đưa vào viện sau va chạm giao thông khi đang ngồi sau xe máy. Trẻ bị dập nát toàn bộ vùng cẳng chân bên phải, vỡ xương chậu và tổn thương phần mềm. Ê-kíp trực đã lập tức kích hoạt quy trình “báo động đỏ”, huy động liên chuyên khoa để xử lý. Dù được can thiệp kịp thời, tổn thương lan rộng buộc bác sĩ chỉ định cắt cụt.

Nhiều trường hợp khác cũng được tiếp nhận trong tình trạng cần can thiệp gấp: một bé trai 7 tuổi bị cổng sắt đổ vào đầu, gây vỡ nền sọ, chảy máu não, hôn mê sâu; một bé 19 tháng tuổi bị khỉ nhà hàng xóm cắn vào mặt và tay; một trường hợp khác bị bắn nhầm vào vùng vai khi chơi cung bắn cá, gây tràn khí màng phổi.

Không ít ca tai nạn sinh hoạt tưởng chừng đơn giản cũng dẫn đến chấn thương nghiêm trọng: trẻ ngã từ nhà sàn cao 2m; trẻ sơ sinh ngã từ xe tập đi; một bé đi xe đạp tự ngã gây tổn thương gan độ III và rò mật trong ổ bụng. Tất cả đều phải theo dõi sát và xử trí ngoại khoa.

Theo các bác sĩ, nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tình trạng thương tích gia tăng trong mùa hè là do trẻ được nghỉ học, có nhiều thời gian chơi tự do nhưng lại thiếu sự giám sát từ người lớn. Trong khi đó, trẻ nhỏ vốn hiếu động, tò mò, chưa nhận thức được nguy hiểm và chưa có kỹ năng phòng ngừa. Bất kỳ hoạt động nào từ chơi đạp xe, trèo cây, nghịch điện, cho đến đi lại gần ao hồ đều có thể trở thành tình huống nguy cơ nếu không được kiểm soát đúng mức.

Tai nạn không chỉ xảy ra ở các trò chơi mạo hiểm. Với trẻ nhỏ, ngay cả không gian sống quen thuộc trong gia đình cũng có thể gây nguy hiểm nếu thiếu các biện pháp bảo vệ như cầu thang không tay vịn, cửa sổ không có rào chắn, hóa chất hoặc vật nhọn trong tầm tay. Đáng chú ý, nhiều ca nhập viện được ghi nhận chỉ sau vài phút trẻ bị bỏ lại một mình.

Giúp trẻ chủ động phòng ngừa

Trước thực trạng tai nạn thương tích ở trẻ em gia tăng trong dịp hè, các bác sĩ khuyến cáo: cần chủ động xây dựng môi trường sống an toàn và tăng cường kỹ năng phòng ngừa thương tích cho cả trẻ em và người lớn.

ThS.BS Nguyễn Trọng Dũng – Phó Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc (Bệnh viện Nhi Trung ương) nhấn mạnh: “Nhiều tai nạn đến với trẻ không phải do hành vi bất thường, mà chỉ vì các em được để một mình hoặc chơi trong môi trường thiếu an toàn. Có những ca chỉ chậm vài phút là dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, thậm chí tử vong”.

Theo các chuyên gia, một trong những giải pháp quan trọng nhất là tăng cường giám sát trực tiếp đặc biệt với trẻ nhỏ. Khi trẻ tham gia bơi lội, chơi ngoài trời, đi dã ngoại hoặc tham gia giao thông, luôn cần có người lớn theo dõi sát sao, tránh tình trạng phó mặc cho trẻ tự xoay xở.

Song song với đó, không gian sống cần được rà soát kỹ: cửa sổ, ban công phải có rào chắn, cầu thang có tay vịn chắc chắn, ổ điện cần được che kín. Các vật sắc nhọn, hóa chất tẩy rửa, nước sôi… tuyệt đối không để trong tầm với của trẻ. Với các gia đình ở vùng nông thôn, khu vực có ao hồ, sông suối, cần lắp đặt biển cảnh báo, rào chắn, đặc biệt là tại các vị trí có nguy cơ trượt ngã hoặc đuối nước.

Các bác sĩ cũng khuyến nghị: trẻ em cần được trang bị kỹ năng nhận biết nguy hiểm và kỹ năng sống cơ bản. Từ việc không leo trèo nguy hiểm, không chơi gần khu vực đang thi công, đến kỹ năng gọi trợ giúp khi gặp sự cố… đều cần được hướng dẫn từ sớm. Đối với người lớn, nhất là ông bà hoặc người chăm sóc thay thế, việc được phổ biến các kỹ năng sơ cấp cứu như xử lý hóc dị vật, cầm máu, hô hấp nhân tạo… là rất cần thiết.

Bên cạnh gia đình, nhà trường và chính quyền địa phương cũng đóng vai trò quan trọng. Việc tổ chức các lớp học kỹ năng, bơi an toàn, sơ cứu cơ bản… nên được thực hiện ngay trong dịp hè. Các điểm vui chơi công cộng, khu dân cư cần được kiểm tra định kỳ về mức độ an toàn, đặc biệt tại các khu vực có trẻ nhỏ thường xuyên lui tới.

Một yếu tố khác cũng cần được đề cao là tinh thần cảnh giác trong cộng đồng. Nhiều tai nạn có thể được ngăn chặn nếu hàng xóm, tổ dân phố kịp thời phát hiện và can thiệp. Việc nuôi động vật không kiểm soát, để trẻ tiếp xúc với công cụ nguy hiểm mà không cảnh báo, hoặc coi nhẹ việc treo biển nguy hiểm tại khu vực đang thi công… đều có thể trở thành nguồn rủi ro tiềm ẩn.

Tai nạn thương tích không chừa bất kỳ độ tuổi nào, và hậu quả thường đến rất nhanh. Một cú ngã, một hành vi nghịch dại, một phút lơ là… có thể để lại những tổn thương không thể phục hồi. Vì vậy, đảm bảo một mùa hè an toàn cho trẻ không chỉ là mong muốn của cha mẹ, mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội.

Đức Trân