Tại sao 'Đấu trường sinh tử' tiếp tục hút thế hệ trẻ?

Giáo sư tiếng Anh Sean Connors của Đại học Arkansas, Mỹ gần đây có hỏi một lớp học rằng liệu có ai đã dành kỳ nghỉ xuân vừa qua để đọc Sunrise on the Reaping không. Một số cánh tay giơ lên, và, như ông nhớ lại, họ có “một cuộc trò chuyện khá hay” sau đó.

Trong nhiều chia sẻ ông nhận được, có một bình luận khiến ông chú ý. Một sinh viên cho rằng nhân vật phản diện chính của cuốn tiểu thuyết, Tổng thống Snow, là nhân vật phản diện của thế hệ cô.

Cô giải thích rằng nếu lớn lên vào những năm 1980, kẻ xấu chính là Darth Vader (trong Star Wars), còn với thế hệ thiên niên kỷ thì đó là Voldemort (trong Harry Potter).

Lập trường này hầu như nhận được sự đồng tình của nhiều người thuộc thế hệ Z. Trong khi tập đầu tiên của Hunger Games (Đấu trường sinh tử) ra mắt (2008) khi thế hệ Z còn chưa được sinh ra thì sự tiếp nối của các tác phẩm sau đó đã thu hút được thế hệ này, nhờ cốt truyện phản địa đàng gay cấn giúp độc giả tạm rời xa thực tại đầy thử thách.

Tại sao Hunger Games khác biệt?

Sunrise on the Reaping là cuốn sách dành cho thanh thiếu niên bán chạy nhất trong năm cho đến nay. Theo nhà xuất bản Scholastic, chỉ trong tuần đầu tiên, cuốn sách bán được 1,5 triệu bản tiếng Anh trên toàn thế giới và gấp đôi số sách bán được tại Mỹ so với phần trước The Ballad of Songbirds and Snakes (2020).

Người hâm mộ tại buổi tiệc ra mắt Sunrise on the Reaping tháng 3 vừa qua ở New York. Ảnh: The Washington Post.

So với các loạt truyện khác, độ nổi tiếng của Hunger Games kéo dài đáng kể và tương đối khác thường. Chuyên gia Brenna Connor của Circana, đơn vị theo dõi doanh số bán sách, đã khảo sát số liệu của cả năm cuốn sách, bộ ba tác phẩm gốc cộng với hai phần tiền truyện, và kết quả cho thấy khá ấn tượng.

Ba bản phát hành đầu tiên luôn duy trì được sức nóng và thậm chí còn bán được nhiều hơn khi các bộ phim chuyển thể được phát hành từ năm 2012 đến năm 2015.

Connor nói: “Chúng tôi đang nói đến hàng triệu bản doanh số mỗi năm. Và đó là một mô hình thành công cho những loạt truyện có lượng người theo dõi đông đảo và được chuyển thể lên màn ảnh”.

Một trong những yếu tố thành công của loạt truyện này là thời điểm ra mắt sách và các bộ phim chuyển thể được nối tiếp nhau. Doanh thu của bộ truyện có phần lắng xuống sau khi phần phim Mockingjay 2 ra mắt vào năm 2015. Nhưng sau đó, vào tháng 5/2020, ngay giữa thời điểm phong tỏa do đại dịch, phần tiền truyện đầu tiên đã được phát hành. Tiếp đó, bộ phim chuyển thể được ra mắt vào năm 2023, giúp doanh số của toàn bộ bộ sách tăng 300%.

Động lực thứ hai, dường như quan trọng hơn, là sự phát triển của BookTok. Có một cộng đồng không nhỏ trên nền tảng này, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em gái, quảng cáo những cuốn sách và tác giả yêu thích của họ. Trong năm năm qua, một trong những tác giả đó là Collins.

Là một giáo sư và cũng là người hâm mộ bộ truyện này, Thomas Paradis đã tận mắt tham gia vào những nỗ lực này. Năm 2013, ông đã tổ chức một sự kiện về Hunger Games tại Đại học Bắc Arizona, thu hút rất đông người tham dự.

Và trong bảy năm qua, ông đã giảng dạy một khóa học về Hunger Games tại Đại học Butler. Đã có lúc bộ truyện "gần như trở thành văn học lịch sử", nhưng "tất cả chúng tôi đều bị sốc khi Collins lại viết một phần tiền truyện", ông chia sẻ.

Bộ truyện vẫn duy trì sức hút sau 17 năm. Ảnh: ABC.

Nói lên tâm trạng của thế hệ độc giả trẻ

Và cứ như vậy, một thế hệ người hâm mộ mới đã xuất hiện.

Holly Mandziak và Emily McGeary là người dẫn chương trình podcast Hunger Games "Into the Arena" và gần đây họ giúp tổ chức một bữa tiệc ra mắt lúc nửa đêm cho cuốn Sunrise tại hiệu sách Tattered Cover ở Colorado. Sự kiện này gồm nhiều trò chơi và cuộc thi, "và những người chiến thắng trong trò chơi đố vui của chúng tôi là những cô bé có lẽ khoảng 10 hoặc 12 tuổi", Mandziak nhớ lại.

Độ tuổi của những người tham dự bữa tiệc phản ánh nhóm nhân khẩu học theo dõi podcast của cặp đôi này: Phần lớn nằm trong độ tuổi từ 23-27, tiếp theo là những người từ 18-22 tuổi và những người từ 28-34 tuổi. Ngoài ra, cũng có một số độc giả dưới 17 tuổi và trên 45 tuổi.

Liệu trong thời đại chia rẽ hiện nay, việc mọi người lựa chọn những câu chuyện về áp bức xã hội có phải ngẫu nhiên không?

Đây không phải là trường hợp đặc biệt. “Kể từ đầu năm, tôi đã thấy nhiều tác phẩm kinh điển phản địa đàng lọt vào danh sách ăn khách, chẳng hạn như Fahrenheit 451 hay Handmaid’s Tale”, Connor của Circana cho biết.

Có lẽ mỗi thế hệ đều có nhân vật phản diện mà họ cần. Đó là cách Connors, giáo sư của Đại học Arkansas, nhìn nhận: Nếu Star Wars khai thác nỗi sợ chung của chúng ta về sự hủy diệt hạt nhân trong Chiến tranh Lạnh, thì loạt truyện Hunger Games lại hướng đến nhiều nỗi lo lắng hiện tại, như khoảng cách giàu nghèo, biến động chính trị và các mối đe dọa đối với tự do. Có nhiều lý do khiến độc giả đồng cảm với Katniss, Haymitch và những nhân vật phải hứng chịu số phận khắc nghiệt trong xã hội.

Stef Woods, người đã dạy một khóa về Hunger Games tại Đại học American, cũng chia sẻ: "Cho dù chúng ta đang đánh giá thảm họa thiên nhiên, nền kinh tế, tình hình chính trị hay dịch bệnh Covid-19, chúng ta đều không tình nguyện hứng chịu những thảm cảnh như vậy".

Minh Hoa