Tại sao nền kinh tế Ấn Độ đột ngột giảm tốc?

Một năm trước, Ấn Độ đã phục hồi mạnh mẽ sau suy thoái do đại dịch Covid-19 gây ra. Quốc gia này vượt qua Trung Quốc để trở thành nước đông dân nhất thế giới và được đánh giá là nền kinh tế lớn có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất toàn cầu. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Ấn Độ đang chậm lại đáng kể.

Thị trường chứng khoán Ấn Độ, từng tăng trưởng mạnh trong những năm qua, gần đây đã sụt giảm đáng kể. Đồng rupee mất giá mạnh so với đồng USD, làm giảm giá trị thu nhập nội địa trên trường quốc tế. Tầng lớp trung lưu mới nổi, từng hưởng lợi từ sự gia tăng tài sản hậu đại dịch, nay đang lo lắng về tương lai tài chính. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết cho chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi trong việc điều chỉnh các cam kết và chính sách kinh tế để duy trì đà phát triển.

Báo cáo thống kê quốc gia vào tháng 11 năm ngoái cho thấy tăng trưởng kinh tế đã chậm lại chỉ còn 5,4% trong mùa hè, so với mức tăng trưởng 8,2% trong năm tài chính 2021-2022. Bên cạnh đó, dự báo tăng trưởng cho năm tài chính hiện tại chỉ đạt 6,4% cho thấy quỹ đạo tăng trưởng dù ổn định trở lại nhưng không còn mạnh mẽ như trước.

New Delhi đang đối diện với vô vàn thách thức. Ảnh: Hindustan Times

Theo giáo sư Rathin Roy tại Trường Chính sách Công Kautilya ở Hyderabad, nền kinh tế Ấn Độ đã mất đi động lực tăng trưởng cao do các biện pháp kiểm soát tiền tệ nghiêm ngặt vào năm 2016, như việc loại bỏ các tờ tiền mệnh giá lớn. Ông nhận định nền kinh tế chưa bao giờ phục hồi hoàn toàn từ đó, và sự phục hồi sau đại dịch chỉ là hiện tượng tạm thời, không mang tính bền vững.

Một nguyên nhân lớn dẫn đến sự chậm lại là làn sóng rút vốn của các nhà đầu tư nước ngoài. Do thị trường chứng khoán Ấn Độ đang được định giá quá cao, các nhà đầu tư đang tìm kiếm lợi nhuận cao hơn tại những thị trường khác như Phố Wall. Từ năm 2020, sự bùng nổ đầu tư vào cổ phiếu Ấn Độ đã mang lại lợi nhuận khổng lồ, nhưng hiện nay, áp lực giảm giá đang gia tăng do dòng vốn ngoại chảy ra.

Tầng lớp trung lưu và giàu có ở Ấn Độ vẫn tiếp tục chi tiêu mạnh tay, đặc biệt vào các sản phẩm cao cấp như ô tô và đồ điện tử xa xỉ. Tuy nhiên, sự phân hóa giàu nghèo đang ngày càng trầm trọng hơn, khi phần lớn dân số vẫn phụ thuộc vào các chương trình hỗ trợ xã hội, chẳng hạn như việc phân phối thực phẩm miễn phí cho 800 triệu người dân. Điều này làm dấy lên mối lo ngại về tính bền vững của nền kinh tế.

Chính phủ của ông Modi đang tập trung vào các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn như đường cao tốc và sân bay nhằm thu hút đầu tư tư nhân. Tuy nhiên, một số dự án đã gặp khó khăn do không thu hút đủ nhu cầu từ người dân. Ví dụ, nhiều tuyến bay mới mở không có đủ hành khách, dẫn đến lãng phí tài nguyên và nguồn lực.

Chuyên gia kinh tế Arvind Subramanian cho rằng việc làm vẫn là vấn đề nan giải của Ấn Độ. Mức lương thấp và cơ hội việc làm không đủ để thúc đẩy tiêu dùng trong nước, khiến cầu yếu và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Chính phủ đã nỗ lực ổn định đồng rupee, nhưng việc can thiệp vào thị trường ngoại hối tiêu tốn nguồn lực tài chính đáng kể.

Triển vọng kinh tế của Ấn Độ sẽ phụ thuộc vào những điều chỉnh chính sách tài khóa hợp lý. Dự báo ngân sách sắp tới có thể bao gồm các biện pháp cắt giảm thuế nhằm kích thích tiêu dùng, nhưng nhiều chuyên gia cảnh báo điều quan trọng hơn là phải tăng thu nhập thực tế cho người dân để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Các chuyên gia kinh tế đều đồng thuận về việc chính phủ của ông Modi cần có chiến lược dài hạn và chính sách linh hoạt để thúc đẩy tăng trưởng bền vững, đảm bảo sự phát triển toàn diện và giảm thiểu bất bình đẳng trong xã hội.

Tùng Lâm