Tấm gương những nhà báo hy sinh vì Tổ quốc

Những nhà báo Anh hùng

Nhà báo Lương Nghĩa Dũng sinh ra trên mảnh đất Phú Xuyên, Hà Tây (nay là Hà Nội). Một thầy giáo cấp 3 thành phóng viên quân đội biệt phái tại Thông tấn xã Việt Nam.

Những năm chống Mỹ, ống kính của Lương Nghĩa Dũng đã có mặt ở tuyến lửa Vĩnh Linh, đảo Cồn Cỏ, đường Trường Sơn, Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào… Anh đã “chớp” được cảnh tàu chiến địch trúng đạn pháo của bộ đội Quảng Bình bốc cháy dữ dội. Đây là bức ảnh có một không hai của những ngày miền Bắc đánh trả không lực Hoa Kỳ. Sau một trận đánh ở Hải Phòng năm 1967, anh bị bom vùi, phải đưa đi viện nhưng một mực ở lại trận địa. Cuối năm 1971, vừa đi chiến dịch Đường 9 - Nam Lào về, anh lại lên đường vào tham gia Chiến dịch Trị Thiên. Từ mặt trận anh gửi về những bức ảnh về chiến thắng Cánh Đồng Chum - Loong Chẹng. Các báo đăng liên tiếp các bức ảnh này. Trong đó có bức ảnh một góc là đồn địch bị trúng đạn bốc cháy dữ dội, còn góc bên là dù tiếp tế lương thực, súng đạn từ máy bay Mỹ thả xuống hòng cứu nguy cho bọn giặc đang bị vây hãm chờ chết.

Để chớp được cảnh này anh đã nằm phục dưới làn bom đạn địch, chân núi Phu Theng Leng mấy ngày đêm liền, nắng gió Lào thiêu cháy, ăn lương khô, uống nước hố bom để chờ đón giây phút bấm máy. Anh còn gửi về liên tiếp các hình ảnh ta vây hãm địch ở Tích Tường, động Ông Gio, quân giải phóng làm chủ điểm cao 365 trận địa pháo lớn của quân ngụy Sài Gòn… Nhưng đây cũng là những bức ảnh cuối cùng, vì sau trận này, nhà báo Lương Nghĩa Dũng đã anh dũng hy sinh, trong tay vẫn cầm chắc chiếc máy ảnh có ống kính dài như nòng súng B40.

Nhà báo - liệt sỹ Trương Thị Mai - người con gái đất mũi Cà Mau. Năm 1960, từ một vùng biên giới Việt Nam – Campuchia, Sáu Mai được giao nhiệm vụ đưa 52 con liệt sĩ ra Hà Nội. Hoàn thành nhiệm vụ, Sáu Mai được qua Liên Xô học tại trường Đại học Thông tấn xã Liên Xô. Về nước, chị làm công tác báo chí và huấn luyện phóng viên mới cho miền Nam. Chiến dịch Mậu Thân 1968, Sáu Mai vượt Trường Sơn vào Trung ương cục miền Nam và được về làm cán bộ Thông tấn xã Giải phóng Khu 8. Vào tháng 4/1972, trên đường đi công tác, Sáu Mai bị địch bắt. Trước bao đòn tra tấn hiểm độc của kẻ thù, nữ nhà báo một mực không khai và đã anh dũng hy sinh.

Nhà báo - liệt sỹ Nguyễn Thị Thanh Xuân người con gái của vùng đất Đồng Hới, Quảng Bình. Từ một công nhân trở thành phóng viên Báo Quảng Bình. Giữa thời kỳ chiến tranh phá hoại ác liệt nhất của giặc Mỹ, phóng viên Nguyễn Thị Thanh Xuân trong bộ quần áo đen và chiếc khăn rằn, len lỏi giữa bom đạn, khi đến phà quán Hàu, khi ra Ba Trại, Sông Gianh. Ở đâu cần là chị có mặt, phản ánh kịp thời tinh thần chiến đấu dũng cảm của quân dân “tuyến lửa Quảng Bình”.

Chuyện kể lại, có thời điểm, thấy nhà báo nữ vất vả và nhiều lần nguy hiểm tính mạng, ban biên tập đã bố trí công việc khác cho phù hợp hơn nhưng chị một mực xin được cùng cơ sở cùng tham gia chiến đấu. Một buổi chiều, đang ngồi viết, bỗng một loạt bom ào ào trút xuống. Xuân lao xuống hầm thì bị bom hất tung lên và bị một mảnh bom xuyên qua bụng, hy sinh tại chỗ. Thật đau xót vì chỉ 14 ngày sau, ngày 15/2/1973, Nixon buộc phải tuyên bố ngừng ném bom miền Bắc.

Nhà báo - liệt sỹ Nguyễn Ngọc Tứ lớn lên từ quê hương Đức Phổ, Quảng Ngãi, là biên tập viên Báo Nhân Dân. Năm 1965 được đi đào tạo cán bộ quản lý ngành in ở Cộng hòa Dân chủ Đức, nhưng anh đã xin được làm phóng viên thường trú tại tuyến lửa Vĩnh Linh. Ít lâu sau, người đảng viên trẻ tuổi này xung phong vào chiến trường miền Nam để lại con trai 6 tuổi và người vợ trẻ đang mang thai. Đầu tháng 7/1967, anh tham gia trận đánh đồn Cổ Lũy ở cửa sông Trà Khúc. Trận đó, quân ta tổn thất lớn. Bị thương nặng, Nguyễn Ngọc Tứ lết vào ruộng mía gần đồn địch. Anh hủy hết giấy tờ. Sáng hôm sau, địch càn quét vùng xung quanh đồn. Khi địch đến gần, Tứ đã hết sức gượng dậy dùng súng ngắn bắn đến viên đạn cuối cùng và anh dũng hy sinh. Đó là ngày mùng 6/8/1967.

Nhà báo - liệt sỹ Trần Viết Thuyên sinh ra ở Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam. Một đêm xuân tháng 3/1972, Trần Viết Thuyên trong đoàn xe của bộ đội đến khu vực biên giới 3 nước Việt Nam – Lào - Campuchia. Đoàn xe lầm lũi, luồn lách tránh những trận mưa bom của giặc Mỹ. Đến đoạn đường hiểm trở, dốc cao, vực sâu, tối trời, chiếc xe đi đầu có Trần Viết Thuyên đã lâm nạn đổ nhào xuống vực thẳm. Cùng bao cán bộ chiến sỹ, nhà báo Trần Viết Thuyên nằm lại mãi mãi trên mảnh đất nơi giao nhau của ngã ba biên giới.

Nhà báo - liệt sỹ Phạm Minh Tước là con một lão thành cách mạng quê hương Cần Thơ “gạo trắng nước trong”, phóng viên quay phim chính Xưởng phim Giải phóng Tây Nam bộ. Nhiều thước phim của anh phản ánh không khí nóng bỏng của cuộc chiến đấu chống Mỹ cứu nước. Ngày 11/6/1972, trong lúc quay phim tại trận đánh Chi khu ngã Năm, huyện Thạnh Trị, tỉnh Sóc Trăng, Phạm Minh Tước đã anh dũng ngã xuống, trong tay vẫn nắm chặt máy quay.

Nhà báo, liệt sỹ Trương Công Nghĩa bút danh “Nghĩa Cá Mòi” quê Phan Thiết, Bình Thuận. Tháng 9/1964, tại một địa điểm gần suối Tà Nới, Trương Công Nghĩa đang ngồi trong hầm để viết báo thì một viên đạn địch rơi trúng hầm. Bị thương rất nặng, anh nhét lại ruột vào bụng. Biết khó sống được, anh từ chối đi cấp cứu… Trước lúc vĩnh biệt, gắng hết sức nhờ đồng đội đỡ đứng dậy và bật tiếng hô: “Hồ Chủ tịch muôn năm!”, rồi từ từ ngã vào vòng tay đồng đội.

Trong số nhà báo - liệt sỹ, có một gia đình có vợ, chồng, con cái đều là liệt sỹ. Đó là gia đình nhà báo Phạm Khắc Trung, phóng viên Thông tấn xã Giải phóng. Thông tấn xã Việt Nam - cơ quan có các nhà báo hy sinh nhiều nhất. Riêng kháng chiến chống Mỹ đã có trên 250 nhà báo hy sinh. Trong đó có nhà báo Đinh Thúy, Phó giám đốc Thông tấn xã Giải phóng. Nhà báo hy sinh cuối cùng trong kháng chiến chống Mỹ là Nguyễn Đức Hoàng, Phân xã trưởng tại thủ phủ Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, ra đi ngày 6/8/1974, tại Lộc Ninh cách ngày Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng 7 tháng 24 ngày.

Còn phải kể đến các nhà văn, nhà thơ Nam Cao, Trần Đăng, Thôi Hữu, Hoàng Lộc, Thâm Tâm, Hồng Nguyên, Nguyễn Thi, Nguyễn Mỹ, Lê Anh Xuân, Dương Thị Xuân Quý… Đồng thời, các anh, các chị còn là những nhà báo và đã hy sinh với danh nghĩa nhà văn, nhà báo - chiến sỹ anh hùng.

Nguyện noi gương những nhà báo anh hùng

Trong công cuộc đấu tranh giành lại nền độc lập, tự do cho Tổ quốc, đội ngũ các nhà báo luôn là lực lượng đi đầu có mặt tại các điểm nóng của các cuộc chiến đấu, theo sát các chiến sỹ bộ đội, thanh niên xung phong, phản ánh kịp thời các trận đánh ác liệt, tinh thần chiến đấu dũng cảm hy sinh, động viên cổ vũ hậu phương, tiền tuyến và kịp thời truyền tin chiến thắng ...

Trong công cuộc xây dựng đất nước, phát huy truyền thống yêu nước, thực hiện lời Bác dạy “Người làm báo cách mạng phải có tâm sáng, lòng trong, bút sắc”, đã xuất hiện lớp lớp các nhà báo bám sát thực tiễn cuộc sống, tích cực tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, động viên, cổ vũ toàn diện công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; tích cực tham gia xây dựng Đảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; vạch trần âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, góp phần đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới phồn vinh, thịnh vượng .

Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (ngày ra đời của tờ báo Thanh Niên, do Nguyễn Ái Quốc sáng lập 21/6/1925), xin kính cẩn nghiêng mình trước anh linh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và những nhà báo anh hùng xả thân vì nền độc lập tự do, vì một nước Việt Nam giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc - những tấm gương sáng ngời cho lớp lớp nhà báo hôm nay và mai sau noi theo.

Quý Hưng