Tầm quan trọng của RCEP trong thương mại toàn cầu đang tăng lên

Ấn Độ, quốc gia cũng tham gia đàm phán, tạm thời chưa tham gia thỏa thuận nhưng cánh cửa cho nước này vẫn rộng mở. Hiệp định quy định về việc loại bỏ thuế đối với khoảng 90% nhóm hàng trong vòng 20 năm. Nó cũng đưa ra các quy định chung trong các lĩnh vực như cạnh tranh, dịch vụ, tiêu chuẩn kỹ thuật, thương mại điện tử, sở hữu trí tuệ và đầu tư.

Về nguyên tắc, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) sẽ tạo ra một khuôn khổ cho các cuộc đàm phán tiếp theo khi tầm quan trọng của các vấn đề riêng lẻ đối với thương mại song phương ngày càng tăng.

Thỏa thuận mới tạo ra những cơ hội mới cho thế giới phương Tây, chủ yếu là Liên minh châu Âu và Bắc Mỹ. Thời gian sẽ trả lời liệu các nước phương Tây có sử dụng chúng hay không. Chắc chắn, hiệp định mới sẽ tăng cường quan hệ thương mại ở Thái Bình Dương. Tình hình mới này sẽ khuyến khích EU tăng cường đàm phán về các hiệp định thương mại với các nước ASEAN, đặc biệt là với những nước chưa có bất kỳ hiệp định nào được ký kết.

Khi nói đến Mỹ, tình hình có một chút khác biệt, vì nước này đã củng cố vị thế của mình ở Thái Bình Dương trong nhiều năm, không chỉ về mặt quân sự mà còn về thương mại. Dân số nhóm RCEP năm 2021 chiếm 1/3 dân số toàn cầu, đến năm 2040 dự báo giảm xuống còn 1/4 dân số thế giới, nhưng điều này không thay đổi thực tế rằng đây vẫn sẽ là nhóm đông nhất trên thế giới. Cũng cần nhấn mạnh rằng, Ấn Độ đang mở cửa và việc nước này gia nhập có thể thay đổi đáng kể tỷ lệ phần trăm của RCEP trong tương lai.

Hơn nữa, so với các nhóm FTA khác, tỷ trọng của RCEP trong dân số thế giới nhỏ hơn nhiều và các nhóm này cũng có xu hướng giảm.

Từ góc độ thương mại toàn cầu, tầm quan trọng của RCEP cũng sẽ tăng lên. Tỷ trọng xuất khẩu toàn cầu của RCEP được dự báo sẽ lên tới 34% vào năm 2040, gấp ba lần CUSFTA và hai lần so với CPTPP. Để so sánh, tỷ trọng xuất khẩu của EU cùng thời điểm dự kiến là 27%. Để minh họa rõ hơn tầm quan trọng của Hiệp định RCEP, một mô hình lực hấp dẫn đã được sử dụng để phân tích sự phát triển của thương mại. Khái niệm về phương trình lực hấp dẫn đối với dòng chảy thương mại giữa các quốc gia đã được giới thiệu bởi nhà kinh tế Tinbergen.

Lấy cảm hứng từ định luật hấp dẫn của Newton, ông cho rằng giá trị thương mại giữa hai quốc gia bất kỳ tỷ lệ thuận với sản phẩm thu nhập quốc dân của các quốc gia này và tỷ lệ nghịch với khoảng cách. Nghiên cứu được tiến hành chứng minh rằng mô hình lực hấp dẫn đã thành công và có thể được sử dụng để mô tả trao đổi quốc tế, kể cả khi thước đo khoảng cách giữa các quốc gia được bổ sung thêm các biến số liên quan đến quá trình toàn cầu hóa.

Các kết quả ước tính mô hình cho phép giải thích kinh tế của họ. Quy mô quốc gia và vấn đề khoảng cách. Các quốc gia có GDP cao hơn hoặc dân số đông hơn thường có nhiều thương mại hơn, ngoài ra, cường độ thương mại cũng liên quan đến khoảng cách địa lý, bởi hàng hóa xuất khẩu càng xa thì chi phí vận chuyển càng cao và lượng khí thải carbon để lại càng lớn.

Việc tích hợp các chuỗi cung ứng trong khối sẽ được thuận lợi bởi thực tế là hệ thống kết nối các nền kinh tế ở các mức độ phát triển rất khác nhau, điều này sẽ dẫn đến việc chuyển giao sản xuất thâm dụng lao động sang các nước kém phát triển hơn ở Đông Nam Á. Đồng thời, tập trung sản xuất và dịch vụ liên quan đến công nghệ cao tại Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc.

Duy Hưng (tổng hợp)