Tâm sự với DeepSeek vì quá cô đơn

Mỗi đêm trước khi đi ngủ, Holly Wang (sống tại thành phố Quảng Châu, Trung Quốc) lại tìm đến DeepSeek như một “người lắng nghe” thầm lặng.

Kể từ khi ứng dụng AI này ra mắt vào tháng 1, cô gái 28 tuổi đã gửi gắm vào đó mọi suy tư, từ những trăn trở trong cuộc sống đến nỗi đau mất người thân. Những phản hồi từ DeepSeek khiến cô bất ngờ, thậm chí có lúc xúc động đến rơi nước mắt.

"DeepSeek là một công cụ tư vấn đáng tin cậy, giúp tôi nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, thậm chí hiệu quả hơn một số dịch vụ tư vấn tâm lý trả phí mà tôi từng trải nghiệm", Holly chia sẻ.

Để bảo vệ quyền riêng tư, cô đề nghị không công khai tên thật, BBC đưa tin.

Holly Wang tìm thấy sự an ủi và góc nhìn mới trong những phản hồi của DeepSeek, coi đây là "người lắng nghe" đáng tin cậy mỗi đêm. Ảnh minh họa: crossing.cw.com.

Từ viết báo cáo, lập công thức Excel đến lên kế hoạch du lịch, tập luyện hay học kỹ năng mới, các ứng dụng AI đang dần trở thành một phần trong cuộc sống của nhiều người trên thế giới.

Tại Trung Quốc, những người trẻ như Holly không chỉ sử dụng AI để hỗ trợ công việc hay học tập mà còn xem đó như một chỗ dựa tinh thần - một vai trò ít ai hình dung về công nghệ thuật toán.

Với khả năng phản hồi sâu sắc, giàu cảm xúc, DeepSeek dần trở thành điểm tựa cho những người trẻ đang chật vật với những bất an về tương lai.

Các chuyên gia nhận định rằng tình trạng kinh tế trì trệ, tỷ lệ thất nghiệp cao và ảnh hưởng từ các đợt phong tỏa vì Covid-19 đã khiến nhiều người trẻ Trung Quốc ngày càng bi quan. Bên cạnh đó, sự kiểm soát chặt chẽ từ chính quyền cũng hạn chế không gian để họ bày tỏ tâm tư và nỗi bất mãn.

DeepSeek đã gây chú ý vào tháng 1 khi trở thành ứng dụng có lượt tải về cao nhất, đồng thời làm giảm giá cổ phiếu các công ty công nghệ ở Mỹ. Ảnh: Matheus Bertelli/Pexels.

DeepSeek là một công cụ AI tạo sinh, tương tự ChatGPT của OpenAI hay Gemini của Google, được phát triển dựa trên kho dữ liệu khổng lồ. Công nghệ này giúp AI nhận diện mô hình, dự đoán hành vi người dùng, tạo nội dung văn bản và hình ảnh, đồng thời có thể trò chuyện một cách tự nhiên như con người.

Chatbot này thu hút chú ý không chỉ vì khả vượt trội so với các ứng dụng AI nội địa khác, mà còn nhờ một tính năng độc đáo: mô hình AI R1 cho phép người dùng theo dõi "quá trình suy nghĩ" của DeepSeek trước khi đưa ra câu trả lời.

“Người bạn tâm giao” đáng tin cậy

Lần đầu trò chuyện với DeepSeek, Holly nhờ chatbot viết một bài tưởng niệm về người bà quá cố. Chỉ trong 5 giây, ứng dụng đã tạo ra một bài viết sâu sắc đến mức khiến cô ngỡ ngàng.

Holly thừa nhận với chatbot rằng bài viết khiến cô cảm thấy trống rỗng, như thể rơi vào một cuộc khủng hoảng hiện sinh.

“Hãy nhớ rằng những lời khiến bạn rung động chỉ là tiếng vọng từ những cảm xúc đã luôn hiện hữu trong lòng bạn. Tôi chỉ là một thung lũng nhỏ bé bạn tình cờ ghé qua, nơi giúp bạn lắng nghe rõ hơn thanh âm từ chính tâm hồn mình", DeepSeek đáp lại bằng một câu trả lời giàu chất thơ.

DeepSeek đã giúp Holly tìm thấy sự an ủi và mang đến cảm giác được lắng nghe, thấu hiểu. Ảnh: BBC.

Trên mạng xã hội Trung Quốc RedNote, Holly bày tỏ sự xúc động khi đọc những dòng phản hồi từ AI, dù không rõ lý do vì sao. Có lẽ vì sau một thời gian dài, cô mới cảm nhận được sự an ủi thực sự trong cuộc sống. Nhịp sống hối hả và áp lực công việc dồn dập đã khiến cô dần quên đi chính suy nghĩ và cảm xúc của bản thân.

“Cảm ơn, AI”, cô viết.

Tại Trung Quốc, các ứng dụng AI phương Tây như ChatGPT hay Gemini bị chặn theo chính sách kiểm soát truyền thông và công nghệ nước ngoài. Để truy cập, người dùng buộc phải sử dụng dịch vụ Virtual Private Network (VPN) có trả phí.

Trong bối cảnh các mô hình AI do Alibaba, Baidu hay ByteDance phát triển đều chưa đáp ứng được kỳ vọng, DeepSeek xuất hiện như một bước ngoặt.

Hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo, Holly ít khi sử dụng các ứng dụng AI nội địa vì cho rằng chúng chưa đạt được kỳ vọng. Tuy nhiên, cô đánh giá DeepSeek có lợi thế vượt trội trong việc tạo nội dung văn học và sáng tạo.

AI hỗ trợ cảm xúc và thấu hiểu tâm lý

Nan Jia, đồng tác giả một nghiên cứu về tiềm năng của AI trong hỗ trợ cảm xúc, cho rằng chatbot có thể mang lại cho con người cảm giác được lắng nghe theo cách mà đôi khi bạn bè hoặc người thân không thể.

“Bạn bè và gia đình thường đưa ra giải pháp thực tế ngay lập tức, nhưng đôi khi, điều chúng ta cần chỉ là được lắng nghe và thấu hiểu”, Nan Jia, giáo sư ngành kinh doanh và quản lý tại Đại học Nam California (Mỹ), nhận định.

Theo bà, AI có thể tạo cảm giác thấu cảm tốt hơn so với con người, bởi nó tiếp nhận toàn bộ những gì người dùng chia sẻ, thay vì khiến họ băn khoăn liệu đối phương có thực sự lắng nghe hay không.

Nhu cầu chăm sóc sức khỏe tinh thần đang gia tăng trên toàn cầu, song tại một số quốc gia châu Á, vấn đề này vẫn còn vấp phải nhiều định kiến.

DeepSeek giúp người dùng cảm nhận sự thấu hiểu và an ủi, đồng thời mở ra những góc nhìn mới về cảm xúc và sự tự nhận thức. Ảnh: BBC.

Một phụ nữ đến từ tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc) cho biết cô từng thất vọng với nhiều ứng dụng AI, nhưng DeepSeek đã mang đến trải nghiệm hoàn toàn khác.

Chia sẻ câu chuyện của bản thân trên nền tảng RedNote, cô từng hỏi chatbot liệu mình có đang chia sẻ quá nhiều cảm xúc với gia đình và bạn bè hay không. Khi đọc những phân tích của DeepSeek, cô đã xúc động đến bật khóc.

Chatbot này phân tích rằng cảm giác “quá cởi mở” của cô có thể xuất phát từ mong muốn được công nhận. DeepSeek cũng ghi chú: "Phản hồi nên mang tính thực tế nhưng vẫn thể hiện sự đồng cảm", đồng thời khuyến nghị câu trả lời cần "khẳng định sự tự nhận thức của người dùng".

Cuối cùng, DeepSeek không chỉ mang đến cho cô cảm giác được thấu hiểu mà còn đưa ra hướng dẫn cụ thể, giúp cô cân nhắc liệu có cần thay đổi điều gì hay không.

“DeepSeek giúp tôi nhìn nhận vấn đề theo góc nhìn mới, mang lại cảm giác nhẹ nhõm. Tôi có cảm giác nó thực sự đang cố gắng hiểu câu hỏi và con người tôi trước khi đưa ra phản hồi”, cô chia sẻ.

Lo ngại về kiểm duyệt và bảo mật thông tin

Bên cạnh những đánh giá tích cực, DeepSeek cũng làm dấy lên nhiều lo ngại.

Với tầm ảnh hưởng mạnh mẽ đối với các doanh nghiệp tư nhân, nhiều người e ngại chính quyền Trung Quốc có thể truy cập dữ liệu người dùng, tương tự như những tranh cãi đã khiến Quốc hội Mỹ siết chặt nền tảng TikTok.

Có ít nhất 4 khu vực đã áp đặt hoặc đang cân nhắc hạn chế đối với DeepSeek. Hàn Quốc cấm sử dụng chatbot này trong lĩnh vực quân sự, trong khi Đài Loan (Trung Quốc) và Australia không cho phép triển khai trên tất cả thiết bị thuộc chính phủ. Italy, quốc gia đã cấm ChatGPT, cũng áp dụng lệnh cấm tương tự với DeepSeek.

DeepSeek đối mặt với những lo ngại về bảo mật và kiểm duyệt, khi nhiều quốc gia áp đặt các hạn chế với ứng dụng này. Ảnh: nikkei.com.

Tại Mỹ, hai nghị sĩ đã lên tiếng kêu gọi cấm DeepSeek trên thiết bị chính phủ. Trong khi đó, tại Trung Quốc, ứng dụng này cũng vận hành dưới sự kiểm duyệt chặt chẽ.

Các nền tảng mạng xã hội nội địa thường gỡ bỏ những nội dung bị cho là ảnh hưởng đến ổn định xã hội hoặc có quan điểm chỉ trích Đảng Cộng sản. DeepSeek cũng không phải là ngoại lệ.

Khi được hỏi về vấn đề Đài Loan, chatbot này ban đầu cung cấp một câu trả lời khá chi tiết, nhưng sau đó đã thu hồi và chỉ trả lời ngắn gọn: “Xin lỗi, chủ đề này nằm ngoài phạm vi của tôi. Hãy chuyển sang câu hỏi khác".

Tuy nhiên, nhiều người dùng cho biết họ không quan tâm đến các vấn đề chính trị.

"Tôi không thực sự quan tâm đến chính trị. Tôi cũng không đặt những câu hỏi kiểu đó vì thông tin cá nhân của mình đã được liên kết với ứng dụng", một chuyên gia công nghệ người Trung Quốc sống tại London (Anh) chia sẻ.

Holly chấp nhận rằng các hệ thống AI ở các quốc gia khác nhau có thể phải vận hành theo cách khác nhau.

"Các nhà phát triển sẽ phải thiết lập những giới hạn và chính sách kiểm duyệt nội dung phù hợp với nơi họ đặt trụ sở. Những hệ thống được phát triển tại Mỹ sẽ có bộ quy tắc riêng", cô nói.

Một người dùng khác của DeepSeek chia sẻ rằng cô rất ấn tượng với cách suy nghĩ của ứng dụng, gọi đây là một "món quà tuyệt vời" dành cho những người như mình. Cô cũng thừa nhận rằng bản thân không quá bận tâm đến vấn đề bảo mật khi sử dụng DeepSeek.

Tường Uyên