Tầm vóc thời đại và giá trị lịch sử của Cách mạng tháng Tám

Thượng tướng, Viện sĩ Nguyễn Huy Hiệu. Ảnh: ST

Thưa ông, là một người công tác trong quân đội, nhìn lại thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, xin ông có thể chia sẻ về tầm vóc, ý nghĩa lịch sử của thắng lợi này?

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, có ý nghĩa to lớn đối với dân tộc ta và quốc tế. Đây là một trong những trang sử vẻ vang nhất, chói lọi nhất trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Bằng thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, nhân dân ta đã đập tan ách phát xít Nhật, lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp hơn 80 năm, xóa bỏ chế độ phong kiến hàng nghìn năm, giành lại độc lập cho dân tộc. Nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình; đưa dân tộc Việt Nam bước sang kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Không chỉ có ý nghĩa to lớn đối với dân tộc ta, thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám còn cổ vũ phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước bị chủ nghĩa đế quốc thực dân áp bức, thống trị; là tấm gương, là nguồn cổ vũ cho các quốc gia - dân tộc đang mất độc lập, tự do ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh đứng lên chống đế quốc, giành độc lập; cổ vũ mạnh mẽ phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, góp phần to lớn vào phong trào đấu tranh vì hòa bình, tiến bộ của nhân loại. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới cũng có thể tự hào rằng: Lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc”.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 để lại nhiều bài học lịch sử quý báu. Ảnh tư liệu

Thời gian đã lùi xa, song thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu đến nay vẫn giữ nguyên giá trị về lý luận và thực tiễn để Đảng ta vận dụng lãnh đạo thực hiện công cuộc đổi mới, phát triển đất nước, thưa ông?

Nhìn lại thực tiễn 80 năm qua có thể nhận thấy rõ giá trị to lớn từ những bài học kinh nghiệm của Cách mạng Tháng Tám đối với những thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Việc kế thừa, vận dụng và phát triển những bài học của Cách mạng Tháng Tám trong tiến trình lịch sử đã giúp Đảng và nhân dân ta giành thắng lợi trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và thực hiện thành công công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng, lãnh đạo từ năm 1986. Đến nay, sau gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện, đất nước ta đã tạo ra được thế và lực mới, có vị thế, uy tín quốc tế ngày càng cao trong khu vực và trên toàn cầu.

Để tiếp tục thực hiện công cuộc đổi mới, hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng, tôi cho rằng cần phát huy, vận dụng sáng tạo những bài học kinh nghiệm quý báu của Cách mạng Tháng Tám trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước hiện nay.

Trước hết, cần tiếp tục kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Cách mạng Tháng Tám đã mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội - con đường tất yếu của cách mạng Việt Nam. Hiện nay, cần tiếp tục kiên định mục tiêu này và vận dụng một cách sáng tạo, phù hợp. Tập trung giải quyết tốt mối quan hệ giữa xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa; giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế. Thực hiện nguyên tắc đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết; giữ vững chế độ xã hội chủ nghĩa, tạo dựng môi trường quốc tế thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bên cạnh đó, cần chủ động, sáng tạo nắm bắt thời cơ, hóa giải những nguy cơ để thực hiện được mục tiêu xây dựng, phát triển đất nước giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới. Thời cơ là yếu tố có ý nghĩa quyết định tới thắng lợi của cách mạng. Thành công nổi bật của Đảng trong Cách mạng Tháng Tám là nhận thức đúng thời cơ, kiên quyết chớp thời cơ để giành thắng lợi. Trong bối cảnh hiện nay, toàn cầu hóa và quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của Việt Nam đã đem lại những thời cơ, vận hội, đồng thời cũng xuất hiện cả những nguy cơ, thách thức đối với sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước. Do đó, Đảng cần nhận diện rõ và kịp thời xây dựng những chiến lược phát triển đất nước phù hợp, tận dụng được thời cơ để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững.

Đặc biệt, bài học quan trọng là phải xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Để đưa đất nước phát triển vượt bậc trong những giai đoạn tới, yêu cầu phải phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, tự lực, tự cường, khát vọng sáng tạo và cống hiến của mọi tầng lớp nhân dân. Bởi như Bác Hồ đã từng căn dặn: “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”.

Hiện nay, toàn Đảng, toàn hệ thống chính trị đang nỗ lực để hiện thực hóa khát vọng về một Việt Nam hùng cường, phát triển. Tôi tin tưởng rằng, từ thành công và những bài học quý báu của Cách mạng Tháng Tám, từ những kinh nghiệm đúc kết được sau gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, dưới sự lãnh đạo tập trung, sáng suốt của Đảng, toàn dân tộc Việt Nam sẽ đoàn kết thành một khối thống nhất, tiếp tục vững vàng vượt qua thách thức để đón bắt, tận dụng thời cơ, đưa Việt Nam bước lên những “nấc thang” phát triển mới.

Là thế hệ đi trước, từng sống trong cả thời chiến và thời bình, cảm nhận sâu sắc về giá trị của hòa bình, độc lập, ông muốn nhắn gửi điều gì đến thế hệ trẻ hôm nay - những người sẽ gánh vác sứ mệnh đưa đất nước phát triển trong tương lai?

Là một người lính từng tham gia chiến đấu trên rất nhiều mặt trận, chứng kiến cảnh tàn khốc của chiến tranh, khát khao được hòa bình, tôi muốn nói rằng: Để có cuộc sống hòa bình, tự do ngày hôm nay là sự hy sinh của hàng nghìn, hàng vạn chiến sĩ. Do đó, giá trị của hòa bình là vô cùng quý giá. Tôi mong thế hệ trẻ hôm nay hãy biết trân trọng quá khứ, thấm nhuần đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, hiểu rõ giá trị lịch sử và ý nghĩa to lớn của hòa bình, độc lập, để từ đó nhận thức đầy đủ hơn về trách nhiệm của mình trong việc đóng góp vào sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước.

Thế hệ trẻ hôm nay cũng đang được tiếp cận những tinh hoa văn hóa của thế giới, những thành tựu khoa học - kỹ thuật tiến bộ nhất của nhân loại và có điều kiện tiếp cận thông tin đa chiều… Do đó, thế hệ trẻ cần phát huy bản lĩnh, tinh thần cống hiến, dám nghĩ, dám làm, không ngừng nỗ lực học tập, trau dồi tri thức để làm chủ khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, đưa đất nước phát triển giàu mạnh, sánh vai với các cường quốc năm châu như Bác Hồ lúc sinh thời từng gửi gắm.

Xin trân trọng cảm ơn ông!./.

DIỆU THIỆN (thực hiện)