Tận mắt xem kéo lửa, giã gạo thổi cơm thi giữa lòng Thủ đô

Tương truyền, đời Vua Hùng thứ 18, quân Thục sang xâm lược nước ta. Tướng quân Phan Tây Nhạc được giao thống lĩnh quân binh chống giặc. Khi dẫn quân qua làng Hương Canh (làng Thị Cấm ngày nay), ông ra lệnh tổ chức nấu cơm thi để tuyển chọn người giỏi việc hậu cần đi theo phục vụ quân đội. Chiến thắng giặc ngoại xâm, tướng quân Phan Tây Nhạc ở lại vùng đất Hương Canh, dạy dân cấy lúa, dệt vải.

Sau khi qua đời, tướng quân Phan Tây Nhạc được nhân dân tôn là Thành hoàng làng. Tưởng nhớ công ơn của ngài, dân làng Thị Cấm mở Hội kéo lửa, thổi cơm thi vào ngày mùng 8 tháng Giêng hằng năm với những phần thi vô cùng độc đáo. Lễ hội truyền thống - Hội kéo lửa, thổi cơm thi làng Thị Cấm đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Ghi nhận của Người Đưa Tin sáng 5/2 (tức mùng 8 tháng Giêng) tại đình làng Thị Cấm (phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm, Tp.Hà Nội) từ sớm đã có đông đảo người dân và du khách đổ về dâng hương chờ xem thổi cơm thi.

Hội kéo lửa, thổi cơm thi sẽ có 3 phần chính: kéo lửa, thi chạy lấy nước và thổi cơm. Phần thi chạy lấy nước sẽ do các em có độ tuổi từ 12 đến 14 tuổi đảm nhận.

Sáng 5/2 (tức mùng 8 tháng Giêng) tại đình làng Thị Cấm (phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm, Tp.Hà Nội) dân làng Thị Cấm mở Hội kéo lửa, thổi cơm thi để tưởng nhớ công ơn Tướng quân Phan Tây Nhạc.

10h30, mọi công tác chuẩn bị cho cuộc thi kéo lửa, thổi cơm thi được diễn ra khẩn trương.

Trước hội thi, các đội phải chuẩn bị sẵn các vật dụng như chày, cối, rơm, nồi...

Theo nghi lễ cổ xưa sẽ đặt ra 4 đội thi, mỗi đội gồm 10 người cùng tranh tài. Thời gian thi từ 11h00 - 12h00.

Hội kéo lửa, thổi cơm thi sẽ có 3 phần chính: kéo lửa, thi chạy lấy nước và thổi cơm. Phần thi chạy lấy nước sẽ do các em có độ tuổi từ 12 đến 14 tuổi đảm nhận.

Đúng 11h, phần thi được tổ chức với nghi thức kéo lửa diễn ra với những chiếc bùi nhùi đã chuẩn bị sẵn cùng rơm.

Thi nấu cơm bằng bùi nhùi và củi trên những chiếc nồi bé đòi hỏi rất nhiều kinh nghiệm. Đa số người tham dự thi là những người có tuổi trong làng.

Sau nghi thức kéo lửa, thóc được cho vào cối giã.

Thao tác giã gạo phải thật nhanh và khéo.

Cùng lúc này, nước được dân làng lấy về đã cho vào nồi đun sôi.

Gạo sau khi giã được sàng trấu để loại bỏ sạn và vo sạch.

Sau đó gạo được bỏ vào nồi để nấu.

Phần thi cuối cùng cũng không kém phần hấp dẫn. Khi nồi cơm vừa cạn nước, các đội thi ủ cơm vào đống than rơm để cơm chín đều.

Sau một tuần hương, các thành viên của ban giám khảo sẽ đi tìm 4 nồi cơm trong rất nhiều đống tro rơm.

Khi tìm đủ 4 nồi cơm, giám khảo đưa cơm vào trong đình làng.

Sau khi dâng cúng Thành hoàng làng, cơm thi của các đội thi đưa ra để chấm điểm công khai trước đông đảo dân làng và kết thúc lễ hội. Với những giá trị văn hóa độc đáo, Lễ hội truyền thống - Hội kéo lửa, thổi cơm thi làng Thị Cấm đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Trước đó, từ sáng sớm người dân gần xa đã đổ về đình làng Thị Cấm với những lễ vật để dâng hương lên Thành hoàng làng.

Nguyễn Hữu Thắng