Tăng cường bảo vệ vật nuôi trong mùa nắng nóng

Cung cấp thức ăn thô xanh đầy đủ cho vật nuôi trong mùa nắng nóng - Ảnh: T.A.M

Để kịp thời phòng, chống nắng nóng cho vật nuôi, nông dân cần thực hiện đồng bộ các biện pháp như: Thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết; chuẩn bị chuồng trại chăn nuôi; chăm sóc nuôi dưỡng; vệ sinh, phòng bệnh; xử lý khi vật nuôi bị cảm nắng... Nông dân cần thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết để có kế hoạch phòng, chống nóng, sửa sang chuồng trại cho thoáng mát và chuẩn bị đầy đủ lượng nước uống, thức ăn cho đàn vật nuôi.

Những ngày nhiệt độ tăng cao, nắng gay gắt không nên chăn thả gia súc lúc nhiệt độ lên cao vào buổi trưa, nhất là vật nuôi còn non. Mùa nắng nóng ở Quảng Trị cũng thường xảy ra giông, lốc xoáy, nên những lúc như thế cần khẩn trương đưa vật nuôi về chuồng để tránh nhiễm lạnh đột ngột trong khi vừa mới chịu nắng xong dễ làm cho vật nuôi bị cảm.

Chuồng trại cần làm ở nơi cao, mát mẻ vào mùa hè, tránh mưa tạt, gió lùa, sử dụng vật liệu che nắng, cách nhiệt tốt để giảm thiểu tác động của môi trường lên vật nuôi. Ngoài ra, cần trồng các loại cây xanh xung quanh khu vực chuồng nuôi để tạo bóng mát. Hướng chuồng nên làm theo hướng Đông Nam là tốt nhất để tránh ánh nắng chiếu trực tiếp vào chuồng, chiều cao phù hợp đảm bảo chắc chắn và thông thoáng. Nền chuồng có độ dốc để tránh đọng nước, có hố chứa phân, có hệ thống cửa để thông gió (nếu có điều kiện nên bố trí quạt thông gió, hệ thống phun sương để làm giảm nhiệt độ trong chuồng nuôi).

Vào những ngày nắng nóng vật nuôi thường có nhiều biến đổi trong quá trình hấp thu, trao đổi chất, nên cần tăng cường chế độ dinh dưỡng và bổ sung khoáng, premix, vitamin... để nâng cao sức đề kháng cho vật nuôi. Nếu quá nắng nóng có thể nhốt vật nuôi ra các khu vực nhiều cây xanh có bóng mát và thoáng gió. Cung cấp nguồn nước sạch đầy đủ cho gia súc, gia cầm. Có thể lắp đặt hệ thống cung cấp nước tự động cho vật nuôi tại chuồng. Hằng ngày kiểm tra thường xuyên lượng nước ở bồn chứa, máng nước và vệ sinh nguồn nước.

Đối với gia súc, cần tăng cường các loại thức ăn thô xanh, rau củ quả tươi, tăng thức ăn giàu đạm, giảm thức ăn giàu tinh bột, mỡ đường. Đảm bảo cho con vật đủ no, tắm 2 - 3 lần/ ngày để giảm nhiệt độ cơ thể vật nuôi. Đối với gia cầm, cho ăn thức ăn đảm bảo chất dinh dưỡng, tăng cường thức ăn xanh, bổ sung vitamin, thuốc bổ. Vào mùa nắng nóng cần giảm mật độ nuôi nhốt đối với gia súc, gia cầm để tạo độ thông thoáng và cân bằng dưỡng khí trong chuồng nuôi; giúp hạn chế dịch bệnh và các bệnh về đường hô hấp. Mật độ trung bình chăn nuôi gia cầm tốt nhất là 5 - 7 con/m2 , với gia súc đảm bảo 4 - 6m2 /con.

Bổ sung thêm số lượng máng ăn, máng uống trong mùa nóng để đảm bảo cho gia súc, gia cầm ăn, uống đầy đủ. Hạn chế vận chuyển đàn gia súc, gia cầm trong mùa nóng. Nếu cần thiết phải vận chuyển thì vận chuyển vào đêm, sáng sớm hoặc chiều mát, phương tiện vận chuyển cần có các vận dụng làm mát và chú ý mật độ vận chuyển vừa phải để thông thoáng.

Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin theo quy định để phòng, chống dịch bệnh cho vật nuôi. Tăng cường vệ sinh chuồng trại và các dụng cụ chăn nuôi, đảm bảo nền chuồng sạch, khô ráo, cống rãnh không đọng phân, nước thải nhằm hạn chế phát sinh ruồi, muỗi và các sinh vật gây bệnh khác. Đối với chuồng trại bằng đệm lót, cần tiến hành tổng vệ sinh chuồng trại, dụng cụ và thay thế lớp đệm lót dùng trong đợt nắng nóng. Định kỳ phun thuốc sát trùng để diệt ve, mòng, ruồi, muỗi, bọ mạt... là những tác nhân truyền và gây bệnh trong mùa hè, dùng các loại thuốc sát trùng thông dụng như: Virkon, Benkocid, HanIod, Hantox...

Giảm nhiệt độ chuồng nuôi bằng cách vệ sinh chuồng nuôi sạch sẽ, thu gom phân đưa vào hố chứa phân rắc vôi bột trên bề mặt và đậy nắp, định kỳ tiêu độc, khử trùng chuồng trại và khu vực chăn nuôi. Hằng ngày quan sát và theo dõi trạng thái, sức khỏe của đàn vật nuôi phát hiện khi đàn vật nuôi có biểu hiện của triệu chứng bệnh để cách ly, xử lý và điều trị kịp thời. Tăng cường chế độ dinh dưỡng và chăm sóc nuôi dưỡng, bổ sung vitamin, điện giải… để nâng cao sức khỏe cho vật nuôi.

Nếu vật nuôi bị cảm nắng, cần nhanh chóng đưa gia súc vào chỗ mát. Khi đang vận chuyển hoặc do nuôi nhốt số lượng lớn, cần cho vật nuôi nghỉ ngơi ở khu vực có nhiều bóng cây mát, tách từng con ra ở vị trí riêng nhằm giảm lượng khí độc do chính từ các con vật thải ra khi nhốt chung. Trường hợp con vật đang làm việc như cày, kéo thì chọn nơi mát, yên tĩnh cho nghỉ ngơi. Dùng quạt mát từ phía trước cho con vật, tốc độ vừa phải để giúp con vật hạ nhiệt từ từ, tránh làm vật nuôi sốc, choáng. Dùng khăn mát lau cho con vật, trước hết lau ở phần đầu, vùng mặt, sau đó xuống toàn thân, khoảng 1 - 2 giờ sau có thể tắm cho con vật.

Lưu ý không dùng nước lạnh dội ngay vào vùng đầu, mặt của con vật hoặc khi con vật chưa có thời gian cân bằng trạng thái cơ thể. Hòa nước mát pha thêm 1 ít muối cho uống (1 thìa cà phê/10 lít nước) hoặc dùng cây diếp cá giã nhỏ cùng 20 - 30 gram muối tinh (1 thìa cà phê) hòa cùng 1 - 2 lít nước cho con vật uống. Ngoài ra có thể dùng 100 - 200 gram bột sắn dây với 2 - 3 lít nước hòa cho con vật uống. Sử dụng các loại thuốc điện giải như: Vitamin C, B.Complex, đường Gluco,… để bổ sung cho gia súc đang bị cảm nắng.

Tăng cường phòng, chống nắng nóng bảo vệ sức khỏe cho vật nuôi không chỉ giúp vật nuôi tiếp tục phát triển tốt mà còn hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về kinh tế và môi trường do sự tác động của nắng nóng.

Trần Anh Minh