Tăng cường các biện pháp hỗ trợ học sinh lớp 5 chuyển cấp

Theo chia sẻ của cán bộ, giáo viên tiểu học, đối với học sinh lớp 5, việc chuyển tiếp từ cấp tiểu học lên lớp 6 cấp THCS là một dấu ấn, một bước ngoặt trong cuộc đời học sinh. Đặc biệt, đối với học sinh lớp 5 năm học 2023 - 2024 là những lứa học sinh thực hiện chuyển giao giữa Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2006 và Chương trình GDPT 2018 nên sẽ gặp không ít khó khăn về cách tiếp cận chương trình, nội dung, phương pháp học tập. Trong đó, lượng kiến thức và số môn học tăng, thời lượng cho tiết học ở cấp THCS nhiều hơn 10 phút so với một tiết học ở cấp tiểu học; học sinh sẽ được học một số môn học mới, như Khoa học tự nhiên, một số kiến thức kết nối từ Chương trình GDPT 2006 sang Chương trình GDPT 2018 có sự thay đổi nên cũng có thể gây ra những khó khăn cho học sinh trong việc tiếp cận, bước đầu khó hòa nhập giữa việc dạy và học mới…

Giáo viên Trường Tiểu học Vũ Bản (Bình Lục) tăng cường rèn kỹ năng, cung cấp kiến thức cho học sinh lớp 5 vững vàng vào lớp 6. Ảnh: Trần Thanh

Trên cơ sở nắm bắt được những khó khăn đó, ngành giáo dục đã chỉ đạo các nhà trường và đội ngũ giáo viên tăng cường các biện pháp hỗ trợ học sinh, giúp học sinh định hình được cách học mới ở cấp THCS và thay đổi dần những thói quen trong học tập, vững vàng tâm thế khi lên học lớp 6.

Trong một buổi học cuối năm của học sinh lớp 5A, Trường Tiểu học Vũ Bản (Bình Lục), chúng tôi thấy hầu hết học sinh đã được tiếp cận nội dung và phương pháp dạy học theo hướng phát huy năng lực, phẩm chất của học sinh, tiệm cận dần với chương trình lớp 6. Từ sự chỉ đạo chuyên môn của ngành, của trường, giáo viên dạy các môn học lớp 5 đã điều chỉnh một số chủ đề các môn học. Đặc biệt, đối với bộ môn Tiếng Việt, thay vì đọc cho học sinh chép, giáo viên đã hướng dẫn học sinh vừa nghe giảng, vừa tự ghi những phần kiến thức cốt lõi. Việc phát huy năng lực của học sinh còn được giáo viên lồng ghép linh hoạt trong từng tiết học, tổ chức theo hình thức thảo luận, thể hiện qua sơ đồ tư duy để rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, giúp các em tự tin hơn khi trình bày những suy nghĩ, hiểu biết của mình.

Thầy giáo Chu Minh Dân, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Năm học 2023 - 2024, Trường Tiểu học Vũ Bản có 148 học sinh lớp 5, học tại bốn lớp 5. Để giúp học sinh làm quen với phương pháp học tập của lớp 6, nhà trường luôn chú trọng từ khâu bồi dưỡng giáo viên dạy lớp 5. Trường đã tổ chức bồi dưỡng, tập huấn để giáo viên có thể thực hiện lồng ghép hai phương pháp của Chương trình GDPT 2006 và Chương trình GDPT 2018 một cách linh hoạt, phù hợp; tổ chức sinh hoạt chuyên môn liên cấp, tạo điều kiện cho giáo viên lớp 5 và lớp 6 tổ chức thăm lớp, dự giờ để cùng trao đổi, thảo luận, tạo sự liền mạch về chương trình, phương pháp giảng dạy và cùng trao đổi một số vấn đề, như: Điều chỉnh nội dung bảo đảm kiến thức cốt lõi và mở rộng tiếp cận với chương trình lớp 6; phương pháp dạy học theo nhóm; hình thức tổ chức trên lớp; kiểm soát, đánh giá học sinh trong giờ dạy; hướng dẫn học sinh tự học, tự nghiên cứu tài liệu… Đây là những tiền đề quan trọng để học sinh lớp 5 có tâm thế sẵn sàng chuyển sang cấp THCS và giúp cải thiện chất lượng đầu vào THCS.

Ở các địa phương, ngay từ đầu năm học, các phòng giáo dục và đào tạo đã duy trì tổ chức sinh hoạt chuyên môn giữa hai cấp tiểu học và THCS để triển khai kế hoạch hỗ trợ học sinh lớp 5 giai đoạn chuyển tiếp; tổ chức hội thảo tập huấn công tác tổ chức các hoạt động chuẩn bị cho học sinh lớp 5 sẵn sàng vào lớp 6, giúp các nhà trường nắm bắt thực tế chương trình giáo dục của từng cấp học, đặc điểm tâm sinh lý của học sinh.

Để hỗ trợ tốt cho học sinh lớp 5 sẵn sàng vào học lớp 6, các nhà trường đã tổ chức các hoạt động truyền thông về sự cần thiết của việc chuẩn bị cho học sinh chuyển cấp; chỉ đạo giáo viên dạy các lớp 5 tích cực phối hợp với cha mẹ học sinh để chuẩn bị cho học sinh học lên lớp 6; thường xuyên quan tâm, chỉ đạo việc nâng cao chất lượng thực hiện chương trình, kế hoạch giáo dục lớp 5 nhằm bảo đảm mục tiêu giáo dục của độ tuổi; các trường tiểu học phối hợp với các trường THCS trên địa bàn tổ chức một số hoạt động cho học sinh lớp 5 làm quen với môi trường giáo dục ở trường THCS; tổ chức các hoạt động giáo dục với chủ đề: “Tiền học sinh lớp 6”…

Chia sẻ về một số giải pháp giúp học sinh lớp 5 thích ứng kịp thời khi lên lớp 6, cô giáo Trần Thị Như Quỳnh, giáo viên Trường Tiểu học Liêm Chính (TP Phủ Lý) cho biết: Trước hết phải có sự chuẩn bị tốt cho học sinh về mặt tâm lý; tập trung hình thành và phát triển cho các em một số kỹ năng và năng lực, như: điều chỉnh và quản lý cảm xúc, tự phục vụ bản thân, giao tiếp và hợp tác, chia sẻ… để các em có thể tự tin, sẵn sàng tiếp nhận cái mới, nhanh chóng hòa đồng với thầy cô, bạn bè, môi trường học tập mới. Đồng thời, phải chuẩn bị về mặt kiến thức bảo đảm học sinh lớp 5 nắm chắc kiến thức môn học, cấp học; chủ động xây dựng những đề bài mở, tạo cơ hội cho học sinh sáng tạo, bộc lộ ý kiến, thể hiện suy nghĩ, cảm xúc, tình cảm của mình; đồng thời thể hiện cách nghĩ, cách cảm, cách diễn đạt của riêng mình.

Bên cạnh đó, cũng cần chuẩn bị cho học sinh một số kỹ năng và năng lực cần thiết, như: kỹ năng nghe - ghi; kỹ năng tự chọn lọc ý, nội dung; kỹ năng điều chỉnh tốc độ viết; giúp học sinh hình thành thói quen tự học, làm việc độc lập với tài liệu, một số cách tìm nguồn học liệu, tài liệu tham khảo… Làm được điều đó, không chỉ giúp học sinh tự tin khi lên học lớp 6, mà còn góp phần không nhỏ cho phát triển năng lực tự học, tự chủ cho học sinh.

Không chỉ dừng lại ở việc dạy kiến thức, rèn kỹ năng cho học sinh lớp 5 tại lớp, các trường tiểu học còn làm tốt việc phối hợp với cha mẹ học sinh cùng tham gia hỗ trợ tối đa cho học sinh về cả nhận thức, kỹ năng, tinh thần và tâm thế tự tin để học sinh sẵn sàng lên lớp 6. Qua kiểm tra thực tế của các phòng giáo dục và đào tạo, 100% các trường tiểu học đã triển khai tốt các giải pháp chuẩn bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng cho học sinh lớp 5; thực hiện bàn giao học sinh lớp 5 lên lớp 6 theo đúng quy định và thời gian.

Thanh Hà