Tăng cường chống gian lận, hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng

Quang cảnh hội thảo.

Đó là nội dung chính của Hội thảo chống gian lận thương mại, hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trên thương mại điện tử năm 2025 do Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước phối hợp Hiệp hội chống hàng giả Cooperatieve Vereniging SNB - React U.A (REACT) tổ chức ngày 14/3 tại Hà Nội.

Hội thảo nằm trong những hoạt động nhằm hưởng ứng Ngày Quyền của Người tiêu dùng Việt Nam (15/3) năm 2025.

Vi phạm tinh vi

Theo báo cáo của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, thời gian qua, công tác đấu tranh chống hàng giả bảo vệ người tiêu dùng nói chung và trong lĩnh vực thương mại điện tử nói riêng đạt kết quả khả quan. Riêng trong năm 2024 với lĩnh vực thương mại điện tử, lực lượng Quản lý thị trường đã tiến hành kiểm tra, xử lý hơn 3.400 vụ, trong đó hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ xử lý 1.256 vụ, xử phạt vi phạm hành chính khoảng 1,9 triệu USD, trị giá hàng hóa tịch thu, xử lý khoảng gần 2 triệu USD.

Phó Cục trưởng Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Nguyễn Thanh Bình nhấn mạnh, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của internet, xu hướng kinh doanh trực tuyến đã đem lại hiệu quả kinh tế cho rất nhiều ngành nghề kinh doanh tại Việt Nam. Điều đó được thể hiện rõ nét trong giai đoạn đại dịch Covid-19 bùng phát, sự tăng trưởng bứt phá của thương mại điện tử góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong những thị trường tiềm năng nhất khu vực ASEAN.

Phó Cục trưởng Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Nguyễn Thanh Bình phát biểu.

Tuy nhiên, song hành với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, các đối tượng đã lợi dụng để kinh doanh, buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Thậm chí, lợi dụng thương mại điện tử để lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tuyên truyền và phổ biến các sản phẩm cấm, có cả những sản phẩm xâm phạm đến chủ quyền, an ninh quốc gia,… Các hành vi vi phạm ngày càng tinh vi, khó lường cả về quy mô lẫn địa bàn hoạt động.

Từ thực tế kiểm tra, kiểm soát trên thị trường có thể thấy, hầu hết các sản phẩm có thương hiệu, được người tiêu dùng ưa chuộng đều có nguy cơ bị làm giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Xét về góc độ kinh tế, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây ảnh hưởng rất lớn đến lợi nhuận, làm giảm uy tín của những doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính, khiến người tiêu dùng hiểu lầm, dẫn đến việc quay lưng với sản phẩm.

Mặt khác, vì có lợi thế về giá so với với hàng thật mà hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ khiến những mặt hàng chính hãng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng lâm vào tình trạng ế ẩm, suy giảm doanh thu dẫn đến phá sản hoặc phải chuyển đổi mặt hàng kinh doanh khác.

Nâng cao phối hợp trong thực thi

Nhận thức được điều này, trong thời gian qua Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công thương đã triển khai và tham mưu cho Chính phủ nhiều hoạt động cụ thể để giảm thiểu vấn nạn này nhằm hướng tới việc phát triển thương mại điện tử lành mạnh và bảo vệ người tiêu dùng, trong đó nổi bật là Đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025 đã được Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang ký Quyết định số 319/QĐ-TTg vào ngày 29/3/2023.

Lãnh đạo Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Nguyễn Thanh Bình hướng dẫn người dân phân biệt sách giáo khoa thật giả.

Ông Nguyễn Đức Lê (Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước) cho biết, mục tiêu chính của đề án là bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đấu tranh chống hàng giả và các hành vi gian lận thương mại khác. Trong năm 2025, đơn vị sẽ tiến hành tổng kết, đánh giá những kết quả đã đạt được của đề án, phân tích những khó khăn vướng mắc và tiếp tục trình kế hoạch triển khai giai đoạn tiếp theo của đề án.

Tuy nhiên, theo ông Lê, để đề án triển khai mang lại hiệu quả cao, cần phải hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật, có chế tài phục vụ công tác đấu tranh chống hàng giả. Cùng với đó, nâng cao năng lực chuyên môn, trau dồi kinh nghiệm, áp dụng công nghệ vào đấu tranh, xử lý các hành vi vi phạm.

Trong năm 2024, Tổng cục Quản lý thị trường đã ký biên bản hợp tác với Cục Công nghiệp an ninh (Bộ Công an) nhằm xây dựng hệ thống phần mềm dữ liệu đối với hoạt động trong thương mại điện tử nói riêng và hoạt động thương mại nói chung trong năm 2025 thông qua xác định và truy vết các sản phẩm hàng hóa; trước mắt sẽ thí điểm đối với mặt hàng sách giáo khoa.

Song song với việc chia sẻ một số kinh nghiệm kiểm tra hàng giả tại thị trường online và offline, Giám đốc phụ trách điều tra và thực thi của React Việt Nam Phạm Thanh Hiền kiến nghị, để mang lại hiệu quả trong việc xử lý các hành vi vi phạm trong kinh doanh hàng giả, thời gian tới cần tăng cường hợp pháp giữa các đại diện thương hiệu, cơ quan thực thi và nền tảng thương mại điện tử để phát hiện và xử lý hàng giả nhanh chóng.

Các đại biểu tham quan, tìm hiểu các dấu hiệu nhận diện sản phẩm thật giả tại hội thảo.

Xem xét các thông tin hoạt động bán hàng trực tuyến là một trong những chứng cứ để kiểm tra đối tượng vi phạm, xây dựng kênh tiếp nhận thông tin cảnh báo sớm dựa trên phản hồi của người tiêu dùng về sản phẩm kém chất lượng; thực hiện các chiến lược truyền thông giúp người tiêu dùng, người bán hàng nhỏ lẻ nhận thức được về hàng giả.

Trong khuôn khổ hội thảo, Ban tổ chức cũng đã trưng bày và trực tiếp hướng dẫn cho các đại biểu tham dự cách nhận diện hàng thật, hàng giả hàng chục nhãn hiệu thuộc các lĩnh vực như hóa mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, hàng gia dụng, thời trang, túi xách,… nhằm nâng cao kiến thức về trong công tác phát hiện, xử lý hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong quá trình thực thi công vụ, bảo vệ thương hiệu và người tiêu dùng trong mua sắm hàng hóa trên môi trường thương mại điện tử.

MINH DŨNG