Tăng cường gắn kết du lịch - văn hóa

Hội thảo khoa học quốc tế "Công nghiệp văn hóa với phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế" đã được Hiệp hội Du lịch Việt Nam tổ chức ngày 30-10 tại Ninh Bình.

Tiềm năng chưa được khai phá đúng mức

GS-TS Đào Mạnh Hùng, Chủ tịch Liên Chi hội Đào tạo du lịch - Hiệp hội Du lịch Việt Nam, cho rằng công nghiệp văn hóa giúp tạo ra các sản phẩm du lịch độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, địa phương; tạo ra sự khác biệt và tăng khả năng cạnh tranh cho các điểm đến.

Trong khi đó, du lịch là kênh quảng bá và phát triển công nghiệp văn hóa, đưa công nghiệp văn hóa đến với du khách trong và ngoài nước, mở rộng thị trường tiêu thụ và tăng doanh thu cho các lĩnh vực liên quan. Du lịch còn thúc đẩy việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tạo động lực cho sự sáng tạo và phát triển của các lĩnh vực công nghiệp văn hóa.

GS-TS Đào Mạnh Hùng nhìn nhận dù có nhiều tài nguyên, nhiều tiềm năng song điểm xuất phát để xây dựng ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam không cao. Chúng ta có thể dễ nhìn nhận thấy các vấn đề bất cập, như nền tảng dữ liệu còn mỏng; năng lực, kỹ năng, trình độ chuyên môn của nguồn nhân lực còn ở mức độ thấp; cơ sở hạ tầng chưa phát triển tương xứng (thế hiện rõ trong lĩnh vực sản xuất phim); thiếu chuyên gia và các phương tiện kết nối - cập nhật nói chung; tình trạng vi phạm bản quyền còn phổ biến...

Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam Nguyễn Hồng Hải nhấn mạnh du lịch, nhất là du lịch văn hóa, ngày càng được khẳng định là ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, tạo việc làm và giữ gìn bản sắc dân tộc. Sự kết hợp giữa công nghiệp văn hóa và du lịch bền vững chính là bước đi tất yếu để hình thành chuỗi giá trị mới, góp phần phát triển kinh tế tri thức, tăng trưởng xanh và bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam.

PGS-TS Phạm Trung Lương, Phó Chủ tịch Liên Chi hội Đào tạo Du lịch, cho rằng Việt Nam được biết đến không chỉ là nơi có bờ biển dài, khí hậu ấm áp quanh năm với nhiều cảnh quan thiên nhiên hấp dẫn và hàng trăm khu bảo tồn thiên nhiên. Việt Nam còn là đất nước có bề dày lịch sử hàng ngàn năm; là nơi sinh sống của cộng đồng 54 dân tộc, với hàng ngàn di tích lịch sử - văn hóa kết tinh của nền văn hóa giàu bản sắc.

Tuy nhiên, thời gian qua, du lịch văn hóa ở Việt Nam phát triển chưa tương xứng với vị thế, chưa thu hút được các bên liên quan, nhất là các lĩnh vực như nghệ thuật biểu diễn, thủ công mỹ nghệ, thời trang...

Hội thảo khoa học quốc tế “Công nghiệp văn hóa với phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế” tổ chức ngày 30-10 ở Ninh Bình. (Ảnh: PHÚ LÊ)

Phát triển "chuỗi giá trị du lịch văn hóa"

Đến từ Học viện Công nghiệp văn hóa - ĐH Quốc gia Gyeongkuk (Hàn Quốc), GS Kim Si Bum, thành viên Chương trình Phát triển bền vững và sáng tạo nông thôn của UNESCO (trạm Hàn Quốc), nhận định việc kết hợp phát triển văn hóa và du lịch rất quan trọng, song vẫn có sự khác biệt giữa thành phố văn hóa và thành phố du lịch.

Theo GS Kim, văn hóa thể hiện bản sắc của người dân địa phương. Mục đích của du lịch là thu hút du khách từ nơi khác đến trải nghiệm những giá trị văn hóa mà họ không thể trải nghiệm tại nơi họ ở. Vấn đề cốt lõi là làm thế nào để kết hợp phát triển văn hóa và du lịch mà không để ảnh hưởng đến giá trị văn hóa của địa phương.

GS Đào Mạnh Hùng nhìn nhận để công nghiệp văn hóa phát triển trong kỷ nguyên mới, Việt Nam cần đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng văn hóa hiện đại. Các trung tâm văn hóa đa năng, nhà hát, rạp chiếu phim và không gian sáng tạo đạt chuẩn quốc tế cần được xây dựng ở cả các đô thị lớn và địa phương.

PGS-TS Phạm Trung Lương nhận xét có nhiều cách tiếp cận để phát huy tiềm năng và lợi thế về văn hóa. Một trong những cách tiếp cận hiệu quả là phát triển "chuỗi giá trị du lịch văn hóa", biến "tài nguyên thành tài sản", gắn kết giữa du lịch với văn hóa.

Trong khi đó, ông Nguyễn Hồng Hải cho rằng cần xây dựng hệ sinh thái công nghiệp văn hóa gắn kết với chuỗi giá trị du lịch của từng địa phương, dựa trên bản sắc văn hóa, tính sáng tạo và ứng dụng công nghệ số. Cần phát triển sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo, khai thác hiệu quả các di sản vật thể và phi vật thể của Việt Nam; kết hợp với nghệ thuật, điện ảnh, ẩm thực, thời trang, âm nhạc.

Bên cạnh đó, cần thúc đẩy chuyển đổi số, tạo nền tảng tương tác giữa du khách - nghệ sĩ - doanh nghiệp; tăng cường hợp tác quốc tế; chú trọng đào tạo nguồn nhân lực sáng tạo, hỗ trợ khởi nghiệp trong lĩnh vực văn hóa - du lịch.

Các chuyên gia gợi ý phát triển kinh tế trải nghiệm cũng là một hướng đi tiềm năng. Việc kết hợp du lịch với các trải nghiệm văn hóa - như tham gia lễ hội, học làm thủ công mỹ nghệ, khám phá ẩm thực địa phương... - sẽ mang lại giá trị gia tăng lớn cho cả ngành du lịch và công nghiệp văn hóa.

YẾN ANH