Tỏa sáng giá trị di sản Côn Sơn - Kiếp Bạc trong hành trình hội nhập

Đêm nghệ thuật “Hải Phòng – Tinh hoa miền di sản” mang đến những dấu ấn sâu sắc, chạm tới cảm xúc của người dân và du khách. Ảnh: Trần Thanh

Từ những ngày đầu tháng 10, hơi thở lễ hội đã lan tỏa khắp vùng di tích. Chùa Côn Sơn, Đền Kiếp Bạc được khoác lên tấm áo rực rỡ cờ hoa, cảnh quan và hạ tầng được chỉnh trang đồng bộ, đón hàng vạn bước chân hành hương. Không gian linh thiêng ấy càng trở nên thi vị hơn khi quần thể Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc chính thức được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa thế giới – dấu mốc mở ra bước ngoặt lớn trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.

Nếu như các mùa hội trước chủ yếu phục dựng nghi lễ truyền thống, thì năm nay, quy mô và cách tổ chức đã được nâng tầm, mang hơi thở của một lễ hội quốc gia – quốc tế. Các chương trình nghệ thuật được dàn dựng công phu, kết hợp hài hòa giữa cổ truyền và hiện đại, giữa yếu tố tâm linh và trải nghiệm văn hóa. Trong dòng người nô nức về đất Tổ, diễn xướng “Hội quân trên sông Lục Đầu” vẫn là điểm nhấn không thể thiếu. Dưới nắng vàng mùa thu, đoàn thuyền rợp cờ hoa, tiếng trống chiêng vang dội tái hiện hào khí Đông A – hình ảnh quân dân nhà Trần ra trận, biểu tượng cho tinh thần bất khuất và đoàn kết dân tộc. Năm nay, màn diễn được mở rộng quy mô với 5.000 người trên 50 chiến thuyền, tạo nên không khí giao hòa, hừng hực niềm tự hào đất Việt.

Bà Nguyễn Thị Hoa, du khách đến từ Hà Nội, chia sẻ: “Tôi từng tham dự nhiều mùa hội, nhưng năm nay thật sự đặc biệt. Các nghi lễ được tổ chức trang nghiêm, mạch lạc, khiến người xem xúc động và tự hào.”

Trong khi không ít lễ hội đang dần bị thương mại hóa, Côn Sơn – Kiếp Bạc vẫn giữ trọn giá trị tâm linh và chiều sâu văn hóa. Các nghi lễ như lễ cáo yết, lễ khai ấn, lễ dâng hương tưởng niệm Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, lễ tưởng niệm Danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi, lễ cầu an, hội hoa đăng… đều được tổ chức bài bản, đúng nghi thức truyền thống. Mỗi lễ nghi không chỉ là sự tri ân tiền nhân mà còn là lời nhắc nhở về đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, giúp thế hệ hôm nay cảm nhận sâu sắc hơn tư tưởng nhân văn và di sản tinh thần mà cha ông gửi lại.

Ông Lê Duy Mạnh, Phó Trưởng ban Quản lý di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc, cho biết: “Lễ hội là dịp thực hành di sản sống, để cộng đồng được tham gia, được làm chủ di sản. Mỗi người dân, mỗi du khách đều là một ‘đại sứ di sản’, góp phần lan tỏa giá trị nhân văn của vùng đất thiêng.”

Một điểm sáng đáng trân trọng của mùa hội năm nay là cách tổ chức văn minh, thân thiện và hướng tới phát triển bền vững. Hệ thống bãi đỗ xe, biển chỉ dẫn, khu dịch vụ được bố trí khoa học; công tác vệ sinh môi trường và an ninh trật tự được đảm bảo. Không còn cảnh chen lấn, xả rác hay đốt vàng mã tràn lan. Thay vào đó là hình ảnh người dân, du khách xếp hàng dâng hương trật tự, được hướng dẫn tận tình bởi các tình nguyện viên trẻ.

Đặc biệt, ban tổ chức đã không bắn pháo hoa trong đêm khai hội, mà dành toàn bộ kinh phí – khoảng 1 tỷ đồng – để ủng hộ đồng bào vùng lũ. Một quyết định giản dị nhưng chan chứa tinh thần nhân ái, thể hiện văn hóa sẻ chia và trách nhiệm cộng đồng. Du khách Trần Văn Hưng từ Đà Nẵng bày tỏ: “Tôi rất ấn tượng với lễ hội năm nay. Mọi thứ trật tự, văn minh, không có nạn chèo kéo hay chặt chém. Đó là nét đẹp của một lễ hội thời hội nhập.”

Diễn xướng “Hội quân trên sông Lục Đầu” tái hiện hào khí Đông A, khắc họa hình ảnh Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn cùng quân dân Đại Việt ra trận trong cuộc kháng chiến chống giặc Nguyên Mông thế kỷ XIII. Ảnh: Phương Kim

Cùng với phần lễ trang nghiêm, Tuần Văn hóa – Du lịch và Xúc tiến thương mại cũng góp phần làm nên sức sống mới cho lễ hội. Không gian trưng bày sản phẩm OCOP, làng nghề truyền thống, ẩm thực vùng Đông Bắc… đã đưa du khách bước vào hành trình khám phá văn hóa đa sắc của miền di sản. Các doanh nghiệp du lịch, nghệ nhân dân gian, cơ sở làng nghề được quảng bá sản phẩm; ba tour du lịch mới khám phá di sản thành phần và di tích lân cận được ra mắt, mở rộng không gian văn hóa – du lịch Hải Dương, Hải Phòng và Quảng Ninh.

Theo ông Lê Ngọc Châu, Chủ tịch UBND thành phố, lễ hội năm nay được tổ chức với quy mô lớn nhất từ trước đến nay, vừa trang trọng, đúng nghi lễ truyền thống, vừa hiện đại, thân thiện với du khách. Phần lễ tái hiện giá trị lịch sử – văn hóa độc đáo, phần hội phong phú với các hoạt động trải nghiệm, quảng bá văn hóa – du lịch – ẩm thực – làng nghề, góp phần khẳng định Côn Sơn – Kiếp Bạc là điểm hội tụ văn hóa, tâm linh và phát triển bền vững.

Không chỉ làm sống lại hào khí Đông A, lễ hội mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc 2025 còn khẳng định sức sống của di sản văn hóa Việt Nam trong thời đại hội nhập, nơi truyền thống và hiện đại giao thoa, lòng tôn kính tiền nhân song hành cùng khát vọng vươn ra thế giới. Đây không chỉ là sự kiện của một vùng đất, mà còn là biểu tượng của niềm tin, lòng tự hào và tinh thần Việt Nam tỏa sáng giữa trời di sản nhân loại.

Xuân Huy