Tăng cường quản lý an toàn và bảo vệ môi trường liên quan đến hóa chất

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Sáng 4/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe báo cáo tóm tắt, cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi).

Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, Thường trực Ủy ban đã phối hợp với Cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Công Thương) rà soát, thống nhất không quy định các nội dung liên quan đến thuế Thu nhập doanh nghiệp, ưu đãi đầu tư, Phụ lục IV (Danh mục ngành, nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện) trong dự thảo Luật này.

Quang cảnh phiên họp. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Đồng thời đã và đang tiếp tục đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo, Cơ quan chủ trì thẩm tra các dự án Luật nêu trên chỉnh lý, bổ sung các nội dung liên quan trong dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 7 luật (trong đó có Luật Đầu tư).

Để tăng cường quản lý hóa chất độc hại, kiểm soát rủi ro mất an toàn, an ninh từ hóa chất, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung một số quy định so với Luật Hóa chất năm 2007, cụ thể: Sửa đổi, bổ sung quy định quản lý hóa chất trong toàn bộ vòng đời, từ khi hóa chất được tạo ra hoặc đưa vào Việt Nam với mức độ chặt chẽ bảo đảm đồng bộ phù hợp với từng danh mục hóa chất.

Bổ sung quy định biện pháp kiểm tra đối với hoạt động nhập khẩu hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, dịch vụ tồn trữ hóa chất cần kiểm soát đặc biệt.

Bổ sung quy định ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong kiểm soát hoạt động mua, bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, các dữ liệu của hoạt động mua bán sẽ được xác thực với dữ liệu về tổ chức, cá nhân mua, bán theo lộ trình thực hiện do Chính phủ quy định.

Bổ sung quy định tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần kiểm soát đặc biệt phải đăng ký mục đích, nhu cầu sử dụng hóa chất trên cơ sở dữ liệu, đặc biệt là công tác hậu kiểm nhằm hạn chế tới mức thấp nhất việc hóa chất bị sử dụng sai mục đích.

Bổ sung quy định việc tổ chức kinh doanh hóa chất chỉ được bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt cho tổ chức, cá nhân đã thực hiện công bố loại hóa chất này và mục đích sử dụng trên Cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất.

Hiện nay, một loại hóa chất có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, do nhiều Bộ cùng quản lý; điều này dễ dẫn tới tình trạng doanh nghiệp khai báo không trung thực mục đích sử dụng để lựa chọn cơ chế thông thoáng hơn.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy trình bày tóm tắt báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu phương án và phân công hợp lý nhiệm vụ quản lý nhà nước giữa các Bộ liên quan theo hướng giao 1 đầu mối quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh đối với hóa chất cần kiểm soát đặc biệt; các Bộ khác quản lý hoạt động sử dụng hóa chất theo lĩnh vực; đồng thời, cần quan tâm tăng cường năng lực quản lý nhà nước đối với hoạt động hóa chất, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong tổ chức thực hiện Luật này và pháp luật khác có liên quan (thương mại, thanh kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính…)

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng quy định thống nhất về thời gian hiệu lực thi hành của Luật từ ngày 1/1/2026, trừ trường hợp quy định về Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ tồn trữ hóa chất có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2026 nhằm bảo đảm điều kiện cần thiết để triển khai quy định này.

Dự thảo Luật đã bổ sung một số quy định chuyển tiếp đối với hóa chất bổ sung vào Danh mục hóa chất cần kiểm soát đặc biệt và Danh mục hóa chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện thì phải đáp ứng các quy định của Luật này theo lộ trình do Chính phủ quy định.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Ủy ban Khoa học, công nghệ và Môi trường tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, tập trung làm rõ khái niệm, phạm vi điều chỉnh; đồng thời tăng cường quản lý an toàn và bảo vệ môi trường liên quan đến hóa chất.

"Nhắc đến hóa chất là chúng ta nghĩ ngay đó là chất độc hại. Hóa chất được sử dụng trong hoạt động sản xuất như trồng lúa, trồng cây ăn trái, rau củ... Chính vì vậy, chúng ta cần quy định chặt chẽ hơn về mua bán, vận chuyển hóa chất không rõ nguồn gốc," Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý cần quy định chặt chẽ hơn về mua bán vận chuyển hóa chất, đặc biệt là các loại hóa chất không rõ nguồn gốc, phải quản lý chặt chẽ.

Cùng với đó, các biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất rất quan trọng, bộ quản lý hay giao cho địa phương, cần phải quy định rõ. Ngoài ra, cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, đánh giá tác động các thủ tục như cấp chứng chỉ tư vấn hóa chất để không gây khó khăn cho doanh nghiệp.

“Thủ tục hành chính là vấn đề quan trọng, then chốt cho doanh nghiệp phát triển. Những thủ tục nào của bộ, ngành, những thủ tục nào của cấp tỉnh, cấp phường xã (nếu có), cần quy định cho rõ, nếu không có trong luật, phải được quy định trong nghị định,” Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải phát biểu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải cho hay dự thảo tiếp thu các ý kiến được đại biểu nêu ra về quản lý hóa chất.

Tuy nhiên, trên thực tiễn hoạt động quản lý hóa chất vẫn còn lỏng lẻo, hóa chất xả thải ra môi trường, hóa chất trong thực phẩm bày bán tràn lan. Nguyên nhân một phần do đầu mối quản lý chưa chặt chẽ, chưa làm tốt phân công, quản lý trong lĩnh vực này.

Do đó, bà Nguyễn Thanh Hải đề nghị trong quy định của dự luật sửa đổi phải quy định rõ hơn nữa phân công đầu mối quản lý, xác định cơ quan chịu trách nhiệm chủ trì, cơ quan phối hợp./.

(TTXVN/Vietnam+)