Tăng động giảm chú ý - chứng bệnh dễ nhầm với 'nghịch ngợm'

Một vài lưu ý đằng sau những đứa trẻ “khó bảo”

“Thằng bé không lúc nào chịu ngồi yên. Ở lớp thì suốt ngày bị cô giáo nhắc nhở vì nói chuyện riêng, mất tập trung, quay ngang quay ngửa, học chậm. Ở nhà thì chạy nhảy suốt ngày, không nghe lời, nói trước quên sau”, chị N. (Hà Nội) chia sẻ về cậu con trai 7 tuổi của mình.

Ban đầu, chị N. chỉ nghĩ con mình hiếu động như bao đứa trẻ khác. Chị kiên nhẫn kèm cặp, dạy dỗ từng chút một nhưng càng cố gắng, kết quả càng khiến chị thất vọng. Nhiều đêm, chị nằm khóc một mình sau khi không kiềm chế được mà nặng lời với con.

Kết thúc học kỳ 1, cô giáo chủ nhiệm gọi điện trao đổi, gợi ý chị nên đưa con đi khám xem có phải bị tăng động giảm chú ý không. Nghe theo lời khuyên, chị đưa con tới Phòng khám chuyên khoa Tâm thần Hoàng Yến.

Sau buổi đánh giá toàn diện, bác sĩ kết luận con trai chị mắc rối loạn tăng động giảm chú ý. Lúc đó, chị mới thực sự hiểu con không “bướng” hay “hư” mà đang gặp khó khăn trong việc kiểm soát hành vi và sự tập trung - những điều không thể giải quyết chỉ bằng mắng mỏ hay ép học.

Ảnh minh họa

BS. Nguyễn Hoàng Yến (Phòng khám chuyên khoa Tâm thần Hoàng Yến) cho biết, trẻ em đa phần đều tò mò, nghịch ngợm. Thế nhưng, ở một số trẻ, mức độ hiếu động, mất tập trung vượt ra khỏi khuôn khổ thông thường. Trẻ có thể không thể ngồi yên dù chỉ vài phút, khó tập trung vào một hoạt động cụ thể, hay quên, thiếu kiên trì, bỏ dở việc giữa chừng, hành động bốc đồng… Đó là những biểu hiện điển hình của tăng động giảm chú ý - một rối loạn tâm thần đang ngày càng phổ biến ở trẻ em hiện nay.

Theo BS. Yến, tăng động giảm chú ý thường liên quan đến yếu tố di truyền, các vấn đề sức khỏe của mẹ trong thai kỳ hoặc trẻ bị ảnh hưởng từ môi trường sống như lạm dụng thiết bị điện tử, thiếu tương tác xã hội…

“Nếu không được phát hiện kịp thời và can thiệp đúng cách, trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn trong quá trình phát triển, từ học tập, giao tiếp, kiểm soát cảm xúc cho đến hình thành các kỹ năng xã hội. Đáng lo ngại, hơn một nửa số trẻ được chẩn đoán tăng động giảm chú ý vẫn tiếp tục xuất hiện các triệu chứng trong suốt giai đoạn thanh thiếu niên. Nhiều trẻ suy giảm chức năng xã hội khi trưởng thành, dễ có các hành vi lệch chuẩn như trộm cắp, bạo lực, lạm dụng chất kích thích...”, BS. Yến cho biết.

Điều trị cho trẻ tăng động giảm chú ý: Cần cả chuyên môn và sự đồng hành

Theo BS. Nguyễn Hoàng Yến, nếu được điều trị đúng cách, trẻ mắc ADHD có thể cải thiện đáng kể tình trạng. Điều quan trọng là cha mẹ cần giữ thái độ tích cực, không phủ nhận vấn đề hay trì hoãn việc thăm khám khi nhận thấy con có những biểu hiện bất thường. Việc sớm đưa trẻ đến cơ sở chuyên khoa để được đánh giá toàn diện và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp sẽ giúp trẻ phát triển đúng hướng và hạn chế các hệ lụy sau này.

Tại Phòng khám chuyên khoa Tâm thần Hoàng Yến, việc can thiệp cho trẻ tăng động giảm chú ý không chỉ dừng lại ở điều trị y khoa mà còn kết hợp các liệu pháp tâm lý và hỗ trợ cha mẹ trong quá trình đồng hành cùng con.

Ảnh minh họa

Trẻ sẽ được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa tâm thần giàu kinh nghiệm, quy trình đánh giá bài bản gồm khám lâm sàng, quan sát hành vi thực tế của trẻ, phỏng vấn thông tin từ cha mẹ. Trẻ cũng được thực hiện các trắc nghiệm tâm lý chuẩn quốc tế như WISC, CBCL, Vanderbilt, Bourdon, Pictogram... nhằm đánh giá chính xác khả năng nhận thức, mức độ tập trung chú ý và hành vi ứng xử.

BS. Nguyễn Hoàng Yến cho biết, sau khi xác định rõ tình trạng, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa theo lộ trình phù hợp gồm trị liệu hành vi, liệu pháp tâm lý, hóa dược, việc sử dụng thuốc luôn đi kèm theo dõi chặt chẽ và không phải lựa chọn bắt buộc cho mọi trẻ. Song song đó, phụ huynh cũng được hướng dẫn cách tương tác tích cực với con, thiết lập quy trình sinh hoạt khoa học giúp trẻ từng bước cải thiện hành vi và khả năng tập trung.

BS. Nguyễn Hoàng Yến chia sẻ, việc điều trị cho trẻ tăng động giảm chú ý cần sự phối hợp giữa điều trị y khoa và sự đồng hành từ gia đình để mang lại hiệu quả bền vững. Khi được can thiệp sớm và đúng hướng, trẻ ADHD sẽ có cơ hội phát triển như những đứa trẻ bình thường khác, hòa nhập tốt hơn với xã hội.

(Nguồn: Phòng khám chuyên khoa tâm thần Hoàng Yến)