Tăng hiệu quả quản lý, giảm phiền hà cho người dân

Điều này được nhận định sẽ giúp rút ngắn thời gian xử lý thủ tục hành chính, giảm tải cho cấp TP. Đồng thời nâng cao vai trò, trách nhiệm của cấp xã, hướng tới mục tiêu xây dựng nền hành chính phục vụ, lấy người dân, DN làm trung tâm.

Đột phá về cơ chế

Quyết định số 40/2025/QĐ-UBND đã bám sát và căn cứ vào Điều 4 Luật Đất đai 2024 để xác định rõ nhóm đối tượng được cấp sổ đỏ lần đầu. Nhưng điểm mới mang tính đột phá là trao thẩm quyền cấp sổ đỏ cho Chủ tịch UBND cấp xã, vốn trước đây thuộc trách nhiệm của UBND cấp huyện hoặc Sở TN&MT (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường – NN&MT), đối với các trường hợp thuộc thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, quyết định hình thức sử dụng đất, như quy định tại Nghị định số 151/2025/NĐ-CP của Chính phủ. Điều này đồng nghĩa, người dân ở nông thôn hoặc các vùng ven đô sẽ không còn phải đến cơ quan chuyên môn của TP để xin cấp sổ đỏ lần đầu nếu mảnh đất của họ thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp xã. Đây được coi là bước tiến lớn trong cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai, vốn luôn phức tạp, dễ phát sinh khiếu kiện và gây bức xúc kéo dài.

Ảnh minh họa.

“Song song với việc phân cấp cho cấp xã, Quyết định số 40/2025/QĐ-UBND cũng mở rộng và làm rõ vai trò của Sở NN&MT, đơn vị chịu trách nhiệm cấp Giấy chứng nhận cho các trường hợp thuộc thẩm quyền của UBND TP hoặc Chủ tịch UBND TP, theo quy định tại Nghị định 151/2025/NĐ-CP và điểm C khoản 1 Điều 181 Luật Đất đai 2024. Việc quy định rõ ràng cơ quan xử lý nhóm hồ sơ của cá nhân, tổ chức, DN sử dụng đất sẽ giúp giảm tình trạng chồng chéo, đùn đẩy trách nhiệm giữa các cấp chính quyền, bảo đảm sự minh bạch và liền mạch trong quản lý” – TS Trần Xuân Lượng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và đánh giá thị trường BĐS Việt Nam phân tích.

Ghi nhận thực tế của phóng viên Kinh tế & Đô thị, sau khi UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 40/2025/QĐ-UBND, hầu hết ý kiến của các địa phương và người dân trên địa bàn TP đều cho thấy sự đồng thuận cao đối với chủ trương phân cấp. “Trước đây, người dân phải mất từ 2 - 3 tuần để lên huyện hoàn thiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận, nếu hồ sơ không thuộc cấp huyện thì phải lên cấp TP, thời gian còn kéo dài hơn nữa. Nay nếu được xử lý tại xã, thời gian có thể rút ngắn còn chưa đến 10 ngày” – Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thanh Nguyễn Quang Đặng cho hay.

Liên quan đến vấn đề này, theo Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam Trần Ngọc Chính, việc TP Hà Nội đẩy mạnh phân cấp là cách để đưa dịch vụ công đến gần người dân nhất, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai vốn được xem là “nhạy cảm”. Khi chính quyền cấp xã có đủ thẩm quyền, họ sẽ chủ động hơn trong việc xử lý tình huống, gắn bó hơn với địa phương và chịu trách nhiệm trực tiếp trước dân. Theo đó, lợi ích không chỉ ở mặt thời gian, chi phí mà còn ở chỗ gắn kết trách nhiệm chính quyền với sự hài lòng của người dân, từ đó hình thành mô hình quản trị “chính quyền phục vụ” thực chất hơn. “Quy định mới của Hà Nội về phân cấp thẩm quyền cấp sổ đỏ cho cấp xã mang lại lợi ích kép: vừa nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về đất đai, vừa tạo thuận tiện tối đa cho người dân, giúp rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính, giảm tải cho cơ quan cấp TP, từ đó tạo ra sự linh hoạt trong quản lý và thúc đẩy “dòng chảy” giao dịch đất đai, đặc biệt ở vùng nông thôn và ven đô, nơi đang có nhu cầu chuyển nhượng, thừa kế, hợp thức hóa quyền sử dụng đất ngày càng lớn” – ông Trần Ngọc Chính đánh giá.

Cần siết chặt giám sát và trách nhiệm giải trình

Theo đánh giá, Quyết định 40/2025/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội đánh dấu bước chuyển quan trọng trong cách thức tổ chức bộ máy hành chính của TP theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Ở đây, không chỉ đơn thuần là phân cấp, điều quan trọng hơn là thể hiện sự tin tưởng vào đội ngũ cán bộ cấp xã, những người gần dân, hiểu dân và có khả năng giải quyết những vấn đề thực tiễn một cách nhanh chóng nhất. Cùng với đó, chính quyền Thủ đô đang cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong việc đưa Luật Đất đai 2024 vào thực tế đời sống, thông qua các cơ chế cụ thể, linh hoạt và đúng tinh thần của một đô thị đặc biệt, đầu tàu phát triển của cả nước.

“Phân cấp thẩm quyền cấp sổ đỏ về xã/phường là hướng đi phù hợp với chủ trương chung của cả nước trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, để tránh việc lạm quyền, nhũng nhiễu hay ban hành sai quyết định, TP cần xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát rõ ràng, đặc biệt là ở một số xã vùng sâu, vùng xa hiện vẫn còn thiếu cán bộ chuyên môn, cơ sở dữ liệu đất đai chưa hoàn chỉnh. Vì vậy, TP

Hà Nội cần bổ sung ngân sách để củng cố đội ngũ địa chính cấp xã, đồng thời ứng dụng công nghệ số để minh bạch toàn bộ quy trình cấp sổ đỏ” – TS Đinh Duy Hòa, nguyên Vụ trưởng Vụ Cải cách hành chính (Bộ Nội vụ) nhìn nhận.

Trong khi đó, GS.TSKH Đặng Hùng Võ cũng cho rằng, việc TP Hà Nội phân cấp cho Chủ tịch UBND cấp xã có quyền cấp sổ đỏ lần đầu giúp giảm chi phí hành chính, thời gian đi lại và rút ngắn quy trình, đặc biệt đối với khu vực nông thôn, vùng ven đô đang phát triển mạnh, nhưng nếu không chuẩn bị kỹ lưỡng, dễ dẫn tới “vỡ trận” về mặt nhân lực và hệ thống. Vì vậy, TP Hà Nội cần ban hành quy định khung về đào tạo bắt buộc đối với cán bộ địa chính cấp xã, gắn với hệ thống đánh giá kết quả công việc định kỳ. Đồng thời, nên có cơ chế luân chuyển cán bộ địa chính giữa các xã để tránh tình trạng “cục bộ hóa địa phương”.

“Phân quyền cấp sổ đỏ về cấp xã là một chủ trương rất phù hợp trong bối cảnh hiện nay khi hệ thống hành chính đang hướng đến sự tinh gọn và gần dân. Tuy nhiên, việc cấp sổ đỏ là hoạt động đòi hỏi sự chính xác pháp lý và tính minh bạch rất cao, nếu địa phương không được trang bị đầy đủ cơ sở dữ liệu đất đai và năng lực chuyên môn, dễ dẫn tới cấp sai, cấp trùng hoặc tạo kẽ hở cho tham nhũng. Tôi cho rằng, TP Hà Nội cần ban hành quy trình nội bộ chuẩn, có sự kiểm tra hậu kiểm định kỳ, đồng thời từng xã phải có cán bộ địa chính chuyên trách, không kiêm nhiệm, để bảo đảm tính chuyên môn và tránh rủi ro pháp lý” - GS. TSKH Đặng Hùng Võ nêu quan điểm.

Phần lớn các ý kiến đều cho rằng, việc TP Hà Nội ban hành Quyết định 40/2025/QĐ-UBND và phân quyền cấp sổ đỏ về cấp xã là minh chứng rõ nét cho quyết tâm đổi mới quản trị đô thị, cắt giảm thủ tục hành chính, hướng tới nền hành chính phục vụ. Tuy nhiên, phân quyền phải đi đôi với trách nhiệm giải trình, khi được tổ chức bài bản, giám sát chặt chẽ và hỗ trợ kỹ thuật đầy đủ, mô hình này không chỉ tạo thuận lợi cho người dân, DN mà còn giúp bộ máy hành chính TP trở nên minh bạch, hiệu quả hơn.

Doãn Thành