Tăng thuế thuốc lá – Lợi ích kép cho ngân sách và sức khỏe

Tọa đàm trực tuyến “Tăng thuế thuốc lá – Lợi ích kép cho ngân sách và sức khỏe”.

Sáng 5/6 tại Hà Nội, trước thực trạng gánh nặng bệnh tật không lây nhiễm đang ngày càng gia tăng, trong đó thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam, Báo Dân trí tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Tăng thuế thuốc lá – Lợi ích kép cho ngân sách và sức khỏe”.

Tọa đàm được tổ chức trong bối cảnh dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) được Quốc hội thảo luận tại kỳ họp thứ 9 và dự kiến thông qua tại đợt 2 của kỳ họp này. Đây được xem là cơ hội quan trọng để Việt Nam thúc đẩy các chính sách nhằm giảm thiểu tác hại của thuốc lá, đồng thời tăng nguồn thu ngân sách.

Dự buổi tọa đàm có PGS.TS Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội Tp. Hà Nội; TS. Nguyễn Huy Quang, Trưởng ban Tư vấn, Phản biện và Giám định xã hội, Tổng hội Y học Việt Nam; Bà Sarah Bales, chuyên gia Hội Kinh tế Y tế Việt Nam.

Theo dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), thuốc lá điếu được đề xuất đánh mức thuế tuyệt đối mới từ năm 2027 là 2.000 đồng/bao và tăng dần lên 10.000 đồng vào năm 2031. Thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác có mức thuế 20.000 đồng/100 g hoặc 100 ml và tăng đến 100.000 đồng vào 2031. Xì gà có mức thuế 20.000 đồng/điếu vào 2027 và tăng 100.000 đồng vào 2031.

Hiện nay, Việt Nam có hơn 15 triệu người hút thuốc, với tỷ lệ hút thuốc ở nam giới trưởng thành vượt quá 41%. Mỗi năm, hơn 103.000 người tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong đó gần 19.000 người chết vì phơi nhiễm khói thuốc thụ động. Thực trạng này đòi hỏi những giải pháp can thiệp mạnh mẽ hơn, đặc biệt là về chính sách thuế.

PGS.TS Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội chia sẻ tại tọa đàm

Chia sẻ góc nhìn tại buổi tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội, cho biết: “Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thuế thuốc lá là biện pháp nhanh nhất và hiệu quả nhất về chi phí để giảm tiêu dùng thuốc lá, từ đó giảm tỷ lệ tử vong sớm và gánh nặng bệnh tật. WHO đề xuất mức thuế chiếm tối thiểu 75% giá bán lẻ để đạt hiệu quả cao nhất”. Ông cũng đề xuất lộ trình áp dụng thuế tuyệt đối từ năm 2027 với mức khởi điểm 5.000 đồng/bao (loại 20 điếu), tăng dần 3.000 đồng mỗi năm để đạt 15.000 đồng/bao vào năm 2031.

Ông Nguyễn Huy Quang, Trưởng ban Tư vấn, Phản biện và Giám định xã hội - Tổng hội Y học Việt Nam, cho biết thêm, so với các nước trong khu vực ASEAN thì Việt Nam ở mức thuế rất thấp. Tăng thuế thuốc lá cao và tăng thường xuyên, được các quốc gia trên thế giới đánh giá là chính sách cùng thắng (win - win), thắng trong bảo vệ sức khỏe và thắng trong tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Bà Sarah Bales, chuyên gia Hội Kinh tế Y tế Việt Nam phát biểu tại tọa đàm.

Bà Sarah Bales, chuyên gia Hội Kinh tế Y tế Việt Nam, cho rằng: “Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt lớn trong việc cải thiện sức khỏe cộng đồng. Việc áp dụng thuế tuyệt đối từ 5.000 đồng/bao năm 2026, tăng dần lên 15.000 đồng vào năm 2030, kết hợp thuế tỷ lệ 75%, là hướng đi bền vững để đạt mục tiêu Chiến lược quốc gia đến năm 2030”.

Thông qua tọa đàm góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng chính sách thuế thuốc lá mạnh mẽ, hiệu quả và phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

PV