Tăng trưởng tín dụng cao nhưng phải kiểm soát tốt nợ xấu

Hiện mức lãi suất đi vay của người dân và doanh nghiệp đã về mức khá thấp. Ảnh minh họa

PV: Để hỗ trợ cho mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025, chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng được đặt ra là 16%. Ông đánh giá như thế nào về mức tăng trưởng này?

TS. Cấn Văn Lực: Trước hết, tôi xin lưu ý đây là chỉ tiêu mang tính định hướng, không phải bắt buộc tất cả. Kênh tín dụng ngân hàng chỉ chiếm khoảng 50% tổng lượng vốn cung ứng cho nền kinh tế, còn có nhiều nguồn vốn khác như đầu tư công, FDI, vốn huy động qua thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu, nguồn vốn đầu tư tư nhân.

Sự đóng góp của yếu tố vốn cho tăng trưởng cũng chỉ chiếm đến 50%, còn 2 yếu tố khác chính là lao động và năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP). Vì vậy, để đảm bảo được mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên thì đòi hỏi đồng bộ của nhiều yếu tố.

Về tín dụng, với mục tiêu tăng trưởng 16% như vậy, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng đã định hướng cần phải đẩy mạnh tín dụng vào những lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt là các động lực tăng trưởng chính, như: xuất khẩu, đầu tư, tiêu dùng, hoặc theo ngành; bao gồm cả 3 ngành: công nghiệp, công nghiệp xây dựng và dịch vụ.

PV: Theo ông, mục tiêu này đặt ra những thách thức gì cho hệ thống ngân hàng tại Việt Nam? Liệu chúng ta có phải đánh đổi về an toàn hệ thống với mục tiêu này hay không?

TS. Cấn Văn Lực: Tôi cho rằng, thách thức lớn nhất hiện nay chính là khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế. Lãi suất không phải là vấn đề. Lãi suất thực tế về cơ bản đã giảm tương đối nhanh và mạnh trong thời gian vừa qua, nhất là dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và của NHNN. Hiện mức lãi suất đi vay của người dân và doanh nghiệp về cơ bản đã về một mức khá thấp so với trước dịch và thời kỳ thấp điểm.

Thách thức thứ hai liên quan đến câu chuyện làm thế nào để huy động đầy đủ nguồn vốn để cung ứng tín dụng cho nền kinh tế. Thời gian vừa qua, lãi suất tiền gửi đang cố gắng điều tiết ở mức đi ngang và ổn định, không được tăng lên, thậm chí Thủ tướng còn yêu cầu giảm xuống. Rõ ràng, hệ thống các tổ chức tín dụng cần phải dùng nhiều kênh, nhiều cách và phải đa dạng hóa để có thể tiếp tục tăng khả năng thu hút lượng tiền gửi của người dân và doanh nghiệp, đảm bảo có đủ nguồn để cho vay.

Thách thức thứ ba là tăng trưởng tín dụng phải gắn với chất lượng tín dụng tức là tăng trưởng cao nhưng vẫn phải đảm bảo kiểm soát rủi ro tín dụng, đặc biệt liên quan đến nợ xấu. Các tổ chức tín dụng về cơ bản cũng đã kiểm soát chất lượng tín dụng tương đối tích cực trong thời gian vừa qua. Nhưng giai đoạn 2023 - 2024, nợ xấu đã tăng lên, cho nên rất cần quan tâm kiểm soát với rủi ro tín dụng, nợ xấu.

Thách thức cuối cùng chính là liên quan đến các chuẩn mực an toàn. Để tăng trưởng tín dụng cao như vậy thì các tổ chức tín dụng cần phải tăng vốn, nhất là vốn điều lệ. Điều này rất cần sự ủng hộ cũng như quyết định nhanh của Chính phủ và các bộ ngành có liên quan để các tổ chức tín dụng có thể tăng vốn kịp thời, qua đó mới tăng được khả năng cung ứng vốn cho nền kinh tế, cũng như đảm bảo an toàn cho bản thân các tổ chức tín dụng.

PV: Vậy, nợ xấu liệu có nguy cơ tăng lên hay không, thưa ông?

TS. Cấn Văn Lực: Đương nhiên, khi tín dụng tăng trưởng nhanh, không kiểm soát tốt thì có thể nợ xấu sẽ bị tăng lên. Tuy nhiên, Chính phủ, Thủ tướng và NHNN cũng đã hết sức lưu ý đối với vấn đề này và bản thân các tổ chức tín dụng cũng hết sức quan tâm đến câu chuyện về kiểm soát rủi ro tín dụng.

Về cơ bản nợ xấu đã tăng lên trong năm vừa qua, nhưng vẫn trong tầm kiểm soát. Hiện nay, nếu tách nợ xấu của 5 ngân hàng cần kiểm soát đặc biệt, thì nợ xấu của hệ thống ngân hàng vẫn xoay quanh ở mức khoảng 2%, đây là mức có thể kiểm soát được.

Tuy nhiên, nợ xấu có khả năng mất vốn (nhóm 5) đã tăng lên tương đối nhanh trong thời gian vừa qua. Bên cạnh đó, nợ xấu tiềm ẩn cũng có thể có nguy cơ tăng lên, nhất là trong bối cảnh khi NHNN đã chấm dứt chính sách cho phép cơ cấu lại nợ và không chuyển nhóm nợ từ cuối 2024, trừ nhóm nợ có liên quan đến bão Yagi.

PV: Ông có khuyến nghị gì để thực hiện mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% trong năm 2025 mà vẫn đảm bảo được an toàn hệ thống ngân hàng?

TS. Cấn Văn Lực: Tôi đã phân tích, trước hết phải đảm bảo tăng trưởng tín dụng đều qua các tháng.

Tiếp đó, cần phải nắn tín dụng vào các lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt là các động lực tăng trưởng mà Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã yêu cầu. Đồng thời, cần phải đảm bảo tăng vốn cho các tổ chức tín dụng, nhất là các ngân hàng thương mại có yếu tố nhà nước. Bởi vì quá trình tăng vốn của các ngân hàng này thường rất mất thời gian. Bên cạnh đó, cũng cần phải đảm bảo huy động đủ vốn để đảm bảo khả năng thanh khoản của tổ chức tín dụng, tức là có đủ tiền để cho vay và không bị rủi ro về thanh khoản.

Cuối cùng, cần phải đẩy nhanh tiến độ cơ cấu lại các tổ chức tín dụng, nhất là những tổ chức tín dụng yếu kém, để qua đó đảm bảo lành mạnh hóa hệ thống tổ chức tín dụng và bớt đi những cạnh tranh lãi suất không đáng có. Như thế mới đảm bảo được và giữ được ổn định mặt bằng lãi suất, tăng khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp và người dân.

PV: Xin cảm ơn ông!

Hà My