Tăng tuổi nghỉ hưu lên 65: Nên hay không nên?

Tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội ngày 30/10, ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân (đoàn Tp.HCM) đề xuất nâng tuổi nghỉ hưu lên 65 với kỳ vọng có 5 triệu lao động phục vụ mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số. Đề xuất này nhanh chóng nhận được sự quan tâm của nhân dân.

Theo điều 169 Bộ luật Lao động 2019, người lao động bảo đảm điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo quy định được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu.

Tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với nữ vào năm 2035.

Nghiên cứu áp dụng cho một số nhóm nghề đặc thù

Trao đổi bên hành lang Quốc hội về nội dung này, ĐBQH Trương Xuân Cừ (đoàn Hà Nội) cho rằng chưa thể tăng tuổi nghỉ hưu lên mức 65 tuổi ngay được, cần có thời gian và lộ trình rõ ràng.

Theo đại biểu, hiện nay, chúng ta mới chỉ đang trong quá trình thực hiện nâng dần tuổi nghỉ hưu lên 62 đối với nam, và mục tiêu này dự kiến đến năm 2028 mới hoàn thành.

"Như vậy, phải ít nhất sau 5 năm kể từ khi hoàn tất lộ trình hiện tại, chúng ta mới nên nghiên cứu tiếp việc điều chỉnh thêm", ông Cừ nói.

ĐBQH Trương Xuân Cừ (Ảnh: Media Quốc hội).

Ông Cừ cũng cho hay, trên thế giới, hiện nay rất ít quốc gia quy định tuổi nghỉ hưu ở mức 65. Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển sang già hóa dân số, nhưng dự kiến khoảng những năm 2030 mới bước vào giai đoạn dân số già.

"Do đó, việc tiếp tục tăng tuổi nghỉ hưu vào lúc này là quá sớm, chưa có đủ cơ sở khoa học và thực tiễn", ông Cừ chia sẻ.

Ngoài ra, cần xem xét đặc thù lao động và sức khỏe của người Việt Nam. Nếu nâng tuổi nghỉ hưu lên 65, phải đánh giá kỹ xem người lao động có đáp ứng được yêu cầu về sức khỏe, năng suất và điều kiện làm việc hay không.

Trong tương lai, đại biểu cho rằng có thể nghiên cứu áp dụng tăng tuổi nghỉ hưu cho một số nhóm nghề đặc thù, như giáo sư, bác sĩ, nhà khoa học – những người làm việc trong lĩnh vực nghiên cứu, giảng dạy hoặc chuyên môn cao, không đòi hỏi nhiều về sức lực. Song, điều này cũng cần được thử nghiệm, tổng kết và đánh giá thực tế trước khi áp dụng rộng rãi.

Về đề xuất kéo dài tuổi nghỉ hưu lên 65 tuổi, ĐBQH Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng) đồng tình rằng đây là giải pháp cần thiết để ứng phó với tình trạng già hóa dân số và thiếu hụt lao động chất lượng cao ở Việt Nam, đặc biệt khi lực lượng lao động trẻ đang giảm do tỉ lệ sinh thấp, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao.

Theo ý kiến của chuyên gia, tăng tuổi nghỉ hưu lên 65 tuổi giúp tăng 5 triệu lao động, đáp ứng yêu cầu phát triển hai con số của Việt Nam trong thời gian tới. Tuy nhiên, đại biểu Tú Anh cho rằng, vấn đề nằm ở chỗ không phải tăng số lượng người lao động mà yếu tố then chốt để tăng trưởng phải là tăng năng suất lao động.

ĐBQH Trịnh Thị Tú Anh.

Do đó, nữ đại biểu cho rằng đề xuất nâng tuổi nghỉ hưu lên 65 chỉ thực sự phù hợp với nhóm lao động trình độ cao như giáo sư, bác sĩ, kỹ sư – những người có sức khỏe tốt và công việc ít nặng nhọc về thể chất.

Theo báo cáo thống kê số liệu từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) gần đây, tuổi thọ trung bình của Việt Nam ghi nhận là 73,64 tuổi, nhưng tuổi sống khỏe mạnh chỉ là 65,4 tuổi (trong đó, nam giới là 62,8 tuổi và nữ giới là 68 tuổi). Hơn 70% người trên 60 tuổi có ít nhất 3 bệnh mãn tính.

Với lao động phổ thông (như công nhân nhà máy, nông dân hoặc lao động chân tay), việc kéo dài tuổi nghỉ hưu lên 65 có thể không khả thi, dẫn đến suy giảm năng suất, rủi ro tai nạn lao động và gánh nặng sức khỏe.

Bên cạnh đó, với việc phát triển của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, lao động trẻ dễ dàng tiếp cận và đáp ứng yêu cầu công nghệ mới hơn.

"Do đó, tôi đề xuất phân loại lộ trình: Áp dụng tuổi nghỉ hưu 65 cho lao động trí thức và văn phòng, trong khi lao động phổ thông giữ lộ trình hiện tại (nam 62 tuổi vào 2028, nữ 60 tuổi vào 2035), kết hợp với chương trình đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp và hỗ trợ y tế định kỳ để đảm bảo công bằng.

Cần đánh giá toàn diện

Trao đổi thêm với Người Đưa Tin, ĐBQH Nguyễn Quang Huân (đoàn Tp. Hồ Chí Minh) cho rằng, việc kéo dài tuổi nghỉ hưu là vấn đề cần được xem xét một cách toàn diện, có cơ sở khoa học.

Theo đại biểu, tuổi thọ của người Việt Nam hiện nay đang tăng, sức khỏe cũng tốt hơn, nên việc kéo dài tuổi nghỉ hưu là điều có thể xem xét. Tuy nhiên, các nhà xã hội học cần có nghiên cứu, điều tra, tổng hợp và đánh giá kỹ lưỡng, bởi vấn đề này còn liên quan chặt chẽ đến câu chuyện kinh tế.

ĐBQH Nguyễn Quang Huân (Ảnh: Quang Phúc).

Ông cho biết, cũng có ý kiến cho rằng thay vì kéo dài tuổi nghỉ hưu, nên tạo điều kiện để lớp trẻ có thêm cơ hội phát triển, đây cũng là một quan điểm đáng lưu ý. Tuy nhiên, trong bối cảnh Việt Nam đang phát triển, nguồn nhân lực có thể sẽ thiếu hụt nên việc tăng tuổi nghỉ hưu là hợp lý.

"Nhiều người ở độ tuổi 62, 63 vẫn rất khỏe mạnh, minh mẫn, có thể tiếp tục cống hiến", ông chia sẻ.

Song đại biểu Nguyễn Quang Huân nhấn mạnh, nếu tính đến phương án nâng tuổi nghỉ hưu lên 65, cần có những đánh giá toàn diện từ góc độ xã hội học và kinh tế học để xác định xem ở độ tuổi đó, hiệu quả lao động mang lại là bao nhiêu, từ đó mới có thể đưa ra quyết định phù hợp.

Hoàng Thị Bích