Tạo điều kiện cho lĩnh vực đầu tư vệ tinh tầm thấp và hỗ trợ sản xuất chip bán dẫn

Quốc hội thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia

Sáng 19/2, trước khi bế mạc Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia với 454/458 đại biểu có mặt tán thành.

HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP TRONG NƯỚC ĐẦU TƯ CHIP BÁN DẪN

Sau khi tiếp thu ý kiến đại biểu, Quốc hội quyết định thông qua nội dung hỗ trợ tài chính xây dựng nhà máy đầu tiên để phục vụ nghiên cứu, đào tạo và sản xuất chip bán dẫn đã có sự điều chỉnh.

Theo đó, doanh nghiệp Việt Nam đầu tư xây dựng dự án nhà máy đầu tiên được lựa chọn để chế tạo chip quy mô nhỏ, công nghệ cao phục vụ nghiên cứu, đào tạo, thiết kế, chế tạo thử, kiểm chứng công nghệ và sản xuất chip bán dẫn chuyên dụng của Việt Nam theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ thì được hỗ trợ 30% tổng mức đầu tư dự án trực tiếp từ ngân sách Trung ương trong trường hợp nhà máy nghiệm thu đưa vào sản xuất trước ngày 31/12/2030. Tổng mức hỗ trợ không vượt quá 10.000 tỷ đồng.

Trong thời gian chuẩn bị và thực hiện dự án, hằng năm được trích lập cao hơn 10% nhưng tối đa không quá 20% thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp cho Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp để bổ sung cho dự án. Tổng số tiền trích lập không vượt quá tổng mức đầu tư của dự án.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp được giao đất bằng hình thức giao đất không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất đối với nhiệm vụ quy định tại khoản 1 Điều này.

Ngoài ra, nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc về đầu tư, đầu tư công, đấu thầu phục vụ các hoạt động chuyển đổi số quốc gia, phát triển hạ tầng 5G, phát triển công nghiệp công nghệ số, Quốc hội “chốt” phương án hỗ trợ doanh nghiệp triển khai nhanh hạ tầng mạng 5G toàn quốc từ nguồn ngân sách Nhà nước như sau: Doanh nghiệp viễn thông triển khai nhanh hạ tầng mạng 5G phải đạt tối thiểu 20.000 trạm phát sóng 5G được nghiệm thu đưa vào sử dụng từ ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành đến hết ngày 31/12/2025.

Tổng số tiền hỗ trợ doanh nghiệp viễn thông không vượt quá tổng số tiền trúng đấu giá của các cuộc đấu giá quyền sử dụng tần số vô tuyến điện thực hiện trong năm 2024. Mức hỗ trợ một trạm phát sóng 5G là 15% chi phí thiết bị bình quân cho một trạm phát sóng 5G được mua trong năm 2025 của các doanh nghiệp viễn thông được hỗ trợ.

Về trách nhiệm trong nghiên cứu khoa học, chấp nhận rủi ro, Quốc hội cho phép tổ chức, cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được miễn trách nhiệm dân sự khi gây ra thiệt hại cho nhà nước, nếu thực hiện đầy đủ các quy trình, quy định liên quan.

Với tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, nếu thực hiện đầy đủ quy định, quy trình và nội dung nghiên cứu đã được thuyết minh nhưng không đi đến kết quả như dự kiến thì không phải hoàn trả lại kinh phí đã sử dụng.

Quốc hội cũng đồng ý cấp kinh phí nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ theo cơ chế quỹ. Bao gồm quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia; quỹ phát triển khoa học và công nghệ. Các quỹ này sẽ được định kỳ đánh giá hiệu quả hoạt động, đảm bảo sử dụng kinh phí đúng mục đích, yêu cầu và tiến độ giải ngân.

“MỞ CỬA” CHO DOANH NGHIỆP CÔNG NGHỆ NƯỚC NGOÀI

Nghị quyết được Quốc hội thông qua cũng cho phép thí điểm có kiểm soát đầu tư mạng viễn thông vệ tinh sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp. Đây là một trong những điểm đột phá quy định tại Nghị quyết. Việc thí điểm dựa trên nguyên tắc bảo đảm quốc phòng, an ninh, trong đó không giới hạn tỷ lệ sở hữu cổ phần, phần vốn góp hoặc tỷ lệ đóng góp của nhà đầu tư nước ngoài.

Thường vụ Quốc hội cho biết hiện nay công nghệ vệ tinh tầm thấp chủ yếu do một số ít doanh nghiệp nước ngoài làm chủ và triển khai trên thế giới, như hệ thống Starlink của Tập đoàn SpaceX (Mỹ), hệ thống Kupier của Tập đoàn Amazon (Mỹ), hệ thống Oneweb của Công ty Oneweb (Anh).

Trong đó, lớn nhất là SpaceX đã cung cấp tại hơn 110 quốc gia, vùng lãnh thổ. Với lợi thế công nghệ, doanh nghiệp nước ngoài như SpaceX khi triển khai kinh doanh dịch vụ vệ tinh tại các quốc gia đều đề nghị được thực hiện mô hình đầu tư sở hữu 100% vốn nước ngoài. Trong khu vực ASEAN, một số quốc gia như Malaysia, Philippines, Indonesia cũng đã cho phép doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài triển khai đầu tư kinh doanh dịch vụ vệ tinh tầm thấp.

Gần đây, SpaceX cũng bày tỏ mong muốn đầu tư 1,5 tỷ USD và mở rộng mạng lưới nhà cung cấp tại Việt Nam. Vào tháng 9/2024, Phó Chủ tịch cấp cao của SpaceX, ông Tim Hughes đã có cuộc gặp gỡ với Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hà Nội, bày tỏ mong muốn cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh cho Việt Nam, đặc biệt hỗ trợ giáo dục, đào tạo, phòng chống thiên tai.

Chính sách này được đánh giá là cũng phù hợp với yêu cầu tại Nghị quyết 57/2024 của Bộ Chính trị là phát triển hạ tầng viễn thông, Internet đáp ứng yêu cầu dự phòng, kết nối, an toàn, bền vững hệ thống truyền dẫn dữ liệu qua vệ tinh, mạng cáp quang băng thông rộng tốc độ cao phủ sóng toàn quốc, mạng thông tin di động 5G, 6G và các thế hệ tiếp theo.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, để thu hút các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư triển khai dịch vụ vệ tinh tầm thấp tại Việt Nam phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước, cần có chính sách nới lỏng điều kiện tiếp cận thị trường về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài. Các tập đoàn nước ngoài đầu tư kinh doanh dịch vụ vệ tinh tầm thấp tại Việt Nam sẽ góp phần mở rộng vùng phủ sóng Internet băng rộng, đặc biệt là ở vùng sâu, hải đảo, nơi hạ tầng viễn thông mặt đất còn hạn chế.

Chính sách này "đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ Internet; đồng thời, góp phần nâng cao hình ảnh của Việt Nam, thu hút thêm đầu tư của các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới và tạo thêm việc làm".

Bảo An