Tạo động lực kết nối liên vùng

Phối cảnh tuyến cao tốc Chơn Thành - Gia Nghĩa nối Đông Nam bộ và Tây Nguyên. Ảnh: Đ.T.

Mở đường lên Tây Nguyên

Những năm vừa qua, hầu hết các dự án đường cao tốc phía Nam đều nằm trên trục Bắc-Nam với trung tâm là TPHCM. Trục cao tốc Bắc-Nam được chia nhỏ thành nhiều đoạn như TPHCM-Long Thành-Dầu Giây, Dầu Giây-Phan Thiết, TPHCM-Trung Lương, cầu Mỹ Thuận 2, Cần Thơ-Cà Mau, Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng, Vũng Tàu-Biên Hòa, Bến Lức-Long Thành… Ngoài đoạn Trung Lương-Mỹ Thuận (54km) được thực hiện bằng nguồn vốn doanh nghiệp thì các tuyến còn lại đều là nguồn vốn ngân sách hoặc tổng công ty Đường Cao tốc VN (VEC). Ngay cả đoạn cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận cũng bắt đầu được thực hiện bằng nguồn vốn ngân sách nhưng nhiều năm chậm tiến độ nên thay đổi nguồn vốn đầu tư, đưa dự án vào khai thác sớm hơn. Thế nhưng, thời gian vừa qua, nguồn vốn đầu tư của nhiều dự án đường cao tốc đã có sự thay đổi khi các doanh nghiệp tư nhân tham gia thực hiện chiếm phần lớn. Trong đó có các dự án đặc biệt quan trọng tầm Quốc gia kết nối vùng Đông Nam bộ và Tây Nguyên như tuyến Chơn Thành-Gia Nghĩa (dài 124km), tuyến Dầu Giây-Tân Phú (dài 60km), Bảo Lộc-Liên Khương (73km), tuyến TPHCM-Mộc Bài dài 54km, TPHCM-Thủ Dầu Một-Chơn Thành dài 55km… Các dự án này đều đã được khởi công (riêng tuyến TPHCM-Mộc Bài chưa có nhà đầu tư) và là trục xương sống kết nối khu vực Đông Nam bộ với các đô thị trung tâm của vùng Tây Nguyên, được coi là huyết mạch giao thông trong vài năm tới.

Việc các dự án được đầu tư bằng nguồn vốn doanh nghiệp không chỉ đơn giản là san sẻ gánh nặng với nguồn ngân sách mà còn giúp cho các dự án được triển khai nhanh hơn, hiệu quả hơn. Ngoài ra, ở phía doanh nghiệp cũng có thể thấy được “sức hút” từ các dự án này thông qua hình thức thu phí bởi nhu cầu sử dụng đường cao tốc hiện nay và thời gian tới đang rất lớn. Thực tế hiện nay các tuyến đường kết nối từ miền Đông Nam bộ lên Tây Nguyên còn rất hạn chế. Chỉ có 2 trục đường chính là quốc lộ 20 và quốc lộ 14, đều được xây dựng từ rất lâu với quy mô nhỏ hẹp, hầu hết chỉ cho phép 2 làn xe ô tô di chuyển ngược chiều. Ngoài ra, trục quốc lộ 14 nối Đông Nam bộ với các đô thị như Gia Nghĩa, Buôn Mê Thuột, Pleiku, Kon Tum… cũng có địa hình uốn lượn hẹp, tốc độ di chuyển được giới hạn ở mức thấp khiến cho thời gian di chuyển tăng lên. Vì vậy, sau khi sáp nhập địa giới hành chính, nhu cầu di chuyển từ vùng Đông Nam bộ và vùng Nam Trung bộ lên Tây Nguyên (và ngược lại) đang tăng cao. Việc xây dựng các trục cao tốc kết nối hiện nay là thời điểm không thể thích hợp hơn.

Kết nối các địa phương

Theo tìm hiểu, trong vài tháng qua có hàng loạt dự án đường cao tốc ở phía Nam được khởi công, đều được thực hiện bằng nguồn vốn doanh nghiệp tư nhân đã mang tới những tín hiệu tích cực cho người dân và chính quyền địa phương. Bởi cao tốc không chỉ là tuyến đường mà còn giúp kết nối, thu hẹp khoảng cách, không gian giữa các địa phương. Anh Nguyễn Văn Tuấn, trú ở phường Tây Thạnh (TPHCM) cho biết quê anh ở trên Buôn Mê Thuột (tỉnh Đắc Lắc) nên dịp lễ tết di chuyển về quê rất mệt mỏi, tốn nhiều thời gian. “Từ đây về quê chỉ hơn 300 cây số nhưng tôi lái xe về thường mất 8 - 10 giờ đồng hồ. Đường về quê chỉ có quốc lộ 14 mà ngày lễ tết hay tắc đường. Quốc lộ hẹp, giới hạn tốc đi nên di chuyển khó khăn” - anh Tuấn chia sẻ.

Trong khi đó, cách đây ít ngày, tại lễ khởi công dự án đường cao tốc Chơn Thành-Gia Nghĩa (nối tỉnh Đồng Nai và Lâm Đồng) dài 124km với nguồn khoảng 20.000 tỉ đồng, bà Nguyễn Thị Hoàng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai khẳng định tuyến cao tốc này sẽ đóng vai trò là trục kết nối chiến lược, bảo đảm quốc phòng an ninh tại khu vực Tây Nguyên, cũng như liên kết chặt chẽ với TP HCM, trung tâm kinh tế năng động bậc nhất cả nước. Với tầm quan trọng của dự án, bà Nguyễn Thị Hoàng đề nghị nhà đầu tư, doanh nghiệp tập trung chỉ đạo, đôn đốc các nhà thầu tăng cường máy móc thiết bị, nhân lực thi công với tinh thần vượt nắng, thắng mưa, làm việc "3 ca, 4 kíp", xuyên lễ, Tết, xuyên ngày nghỉ, góp phần đẩy nhanh tiến độ thi công, đưa công trình về đích, vượt tiến độ đề ra; bảo đảm chất lượng, an toàn. Cùng với tuyến Đức Hòa-Chơn Thành dài 73km sẽ đưa vào khai thác cuối năm 2025, tuyến Chơn Thành-Gia Nghĩa (dự kiến hoàn thành cuối năm 2027) là sẽ xương sống nối nhiều đô thị, vùng kinh tế lớn phía Nam ít năm tới, tạo ra mạng lưới cao tốc rộng lớn, xuyên suốt.

Với sự chung tay của nhiều doanh nghiệp lớn, các tuyến đường bộ cao tốc khu vực phía Nam đang có sự phát triển vượt bậc và dần tạo thành một mạng lưới rộng lớn, đi qua hầu hết các đô thị quan trọng, kết nối sâu rộng với các địa phương khác để rút ngắn thời gian di chuyển, tạo ra động lực mới liên vùng.

ĐOÀN XÁ