Tạo không gian phát triển mới cho Hải Phòng từ khuôn khổ chính sách vượt trội, linh hoạt

Đại biểu Lã Thanh Tân (Hải Phòng) phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Tạo giá trị lan tỏa toàn vùng

Sáng 13/6, tiếp tục chương trình , Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố .

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, đại biểu Lã Thanh Tân, Ủy viên Thành ủy, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách thành phố Hải Phòng cho biết, Hải Phòng hiện đang giữ vai trò là đầu tàu phát triển ở phía bắc, là trung tâm logistics, cảng biển, công nghiệp, dịch vụ của cả nước. Trong nhiều năm qua, Hải Phòng đã liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng cao, với tốc độ tăng trưởng hơn 10% trong 10 năm liền.

Đại biểu cũng cho rằng, để tiếp tục phát huy vai trò này trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng và cạnh tranh toàn cầu gay gắt, thành phố cần một khuôn khổ chính sách vượt trội, đủ linh hoạt để tạo ra không gian phát triển mới.

Do vậy, dự thảo nghị quyết lần này không chỉ là bước tiếp nối từ những kết quả của Nghị quyết số 35/2021/QH15 trước đây, mà còn là sự chuyển mình mạnh mẽ về tư duy phát triển - từ mô hình truyền thống sang mô hình chủ động hội nhập, cạnh tranh bằng thể chế.

Đại biểu nhấn mạnh, Hải Phòng xác định đây là cơ hội để thúc đẩy mạnh mẽ cải cách, tạo đột phá về thu hút đầu tư, phát triển đô thị hiện đại và nâng cao chất lượng sống của người dân.

“Chúng tôi tin rằng, nếu được Quốc hội thông qua, các chính sách trong nghị quyết sẽ góp phần định hình một mô hình phát triển tiên phong, tạo giá trị lan tỏa không chỉ cho thành phố Hải Phòng mà còn cho toàn vùng và cả nước”, ông Tân cho hay.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Nêu ý kiến tại phiên thảo luận, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cũng bày tỏ tán thành với việc ban hành nghị quyết thí điểm phát triển vươn lên thành trung tâm vùng.

Về đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhà đầu tư nước ngoài trong Khu thương mại tự do, Hải Phòng không cần xin giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước khi thành lập doanh nghiệp, đại biểu cho rằng việc cắt giảm thủ tục này giúp bảo đảm yêu cầu thực tiễn đề ra của thành phố.

Chính sách khác là người nước ngoài là chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, lao động trình độ cao và người thân sẽ được miễn thị thực và cấp thẻ tạm trú 10 năm. Theo đại biểu, cần miễn cả thị thực cho thân nhân, người nhà của các chuyên gia, nhà khoa học đó, cho rằng chính sách này sẽ thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao.

Về chính sách miễn toàn bộ tiền thuê đất, thuê mặt nước, đại biểu đề nghị các chính sách cho Hải Phòng tương tự như Đà Nẵng để tránh mất cân bằng, cạnh tranh không lành mạnh, khiến doanh nghiệp đổ dồn về Hải Phòng.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) cho biết, một trong những điểm nghẽn lớn nhất cản trở phát triển hiện nay là vướng mắc trong cơ chế thu hồi đất, giải phóng mặt bằng. Nhiều dự án trọng điểm như vành đai, khu công nghiệp công nghệ cao... chậm tiến độ do thu hồi đất phụ thuộc vào cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư.

Đại biểu nêu thực tế có những dự án do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhưng Hải Phòng vẫn không thể chủ động thu hồi đất nếu không có thủ tục xin ý kiến lại. Điều này dẫn đến kéo dài thời gian 1-2 năm.

Từ đó, đại biểu đề xuất trong nghị quyết quy định cho phép Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng được quyết định thu hồi đất đối với toàn bộ dự án nằm trong danh mục do Hội đồng nhân dân thành phố thông qua, không phân biệt chủ trương đầu tư, miễn là phù hợp với quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt.

Theo đại biểu, điều này sẽ rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư từ 6-12 tháng/1 dự án, tăng tính chủ động cho địa phương.

Đại biểu cũng đề nghị cho phép Hải Phòng phân cấp quyết định điều chỉnh quy hoạch cục bộ, xác định giá đất, phê duyệt đầu tư, đầu tư công nhóm B, nhóm C và phân bổ ngân sách sự nghiệp giáo dục y tế mà không phải xin ý kiến bộ ngành như hiện nay.

Theo đại biểu, điều này sẽ rút ngắn quy trình điều hành từ 3-6 tháng và tăng tính linh hoạt, đặc biệt là trong tình huống khẩn cấp.

Đại biểu cũng kiến nghị cho Hải Phòng được phát hành trái phiếu tối đa bằng 80% vốn đầu tư trung hạn và ứng vốn đối ứng ODA mà không phải chờ Trung ương phân bổ, đi kèm hậu kiểm tài chính rõ ràng, giúp địa phương chủ động.

Cán bộ, công chức được tạo điều kiện mạnh dạn thử nghiệm

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình, làm rõ các vấn đề liên quan. (Ảnh: DUY LINH)

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ban hành nghị quyết, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, đây là yêu cầu cấp thiết để thúc đẩy tăng trưởng hai con số cho vùng Đồng bằng sông Hồng giai đoạn 2026-2030.

Dự thảo được xây dựng trên cơ sở quán triệt sâu sắc các định hướng lớn từ 4 nghị quyết của Bộ Chính trị, đặc biệt là Nghị quyết số 30, 54, 57 và mới nhất là Nghị quyết số 59 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Trong quá trình xây dựng, Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với để đánh giá thực trạng, tiềm năng phát triển, từ đó đề xuất cơ chế chính sách phù hợp với mô hình tổ chức đơn vị hành chính mới sau khi hợp nhất.

Về thu hồi đất, Bộ Tài chính kiến nghị Quốc hội bổ sung quy định cho phép thu hồi đất để phát triển trung tâm logistics, dịch vụ hậu cần và một số dự án phục vụ lợi ích công cộng, phù hợp với thực tiễn của địa phương. Điều này nhằm cụ thể hóa quy định tại Điều 79 Luật Đất đai hiện hành, tránh vướng mắc khi triển khai.

Liên quan cơ chế tài chính đổi mới sáng tạo, dự thảo nghị quyết đề xuất thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm tại Hải Phòng. Đây sẽ là công ty TNHH một thành viên do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ, hoạt động theo nguyên tắc thị trường, có kiểm toán độc lập và báo cáo tài chính minh bạch. Đặc biệt, cán bộ, công chức, viên chức vận hành quỹ sẽ được miễn trừ trách nhiệm trong trường hợp chấp hành đúng quy định nhưng kết quả không như kỳ vọng, tạo điều kiện mạnh dạn thử nghiệm.

Một điểm mới quan trọng khác là phát triển khu thương mại tự do tại Hải Phòng. Các chính sách trong khu này sẽ tiếp cận theo thông lệ quốc tế: Áp dụng chế độ đầu tư đặc biệt với dự án ưu tiên, giao đất không qua đấu giá, cho phép sử dụng ngoại tệ, được chuyển khẩu hàng hóa và thực hiện thủ tục hải quan theo mô hình “Một khai báo-Một kiểm tra-Một phê duyệt”. Mô hình này sẽ được triển khai thí điểm, kiểm tra chặt chẽ, làm cơ sở nhân rộng toàn quốc trong tương lai.

Quang cảnh phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)

Một trong những điểm nghẽn lớn hiện nay là cách hiểu hạn chế về hoạt động chuyển khẩu hàng hóa. Việt Nam hiện áp dụng quy định rất chặt chẽ, khiến nhiều doanh nghiệp logistics quốc tế gặp khó khi muốn dùng Việt Nam làm trung tâm trung chuyển. Dự thảo nghị quyết đề xuất cho phép hàng hóa vào kho ngoại quan để đóng gói, phân phối, tái xuất mà không bị coi là hoạt động chuyển khẩu - một thay đổi phù hợp với thông lệ quốc tế.

Dự thảo nghị quyết cho phép cho thuê tài sản kết cấu hạ tầng khoa học-công nghệ được đầu tư bằng ngân sách nhà nước mà không bắt buộc đấu giá, nhằm khuyến khích đổi mới sáng tạo, hỗ trợ các dự án khởi nghiệp và chuyển giao công nghệ.

Một vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm là tính tương đồng giữa các chính sách của Hải Phòng và Đà Nẵng, đặc biệt liên quan khu thương mại tự do. Bộ Tài chính đề xuất Quốc hội lựa chọn phương án bổ sung chính sách tương tự cho Đà Nẵng ngay trong nghị quyết lần này, thay vì chờ trình nghị quyết mới trong kỳ họp sau. Điều này sẽ bảo đảm sự công bằng, đồng bộ giữa các địa phương trọng điểm phát triển.

TRUNG HƯNG