Tạo lập hệ sinh thái tiên phong vượt trội cho trung tâm tài chính quốc tế

Đại biểu Quốc hội Trịnh Thị Tú Anh phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Đại biểu Quốc hội (ĐB) Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng) đề nghị, cần xác định mô hình phát triển TTTC phù hợp với đặc thù và tiềm lực Việt Nam, tránh dàn trải hay sao chép mô hình nước ngoài.

Đưa ra dẫn chứng mỗi TTTC trên thế giới đều có một số thế mạnh riêng như Singapore mạnh về quản lý tài sản, London mạnh về trung tâm giao dịch ngoại hối, ngay cả trong một quốc gia, như Trung Quốc có 2 TTTC quốc tế nhưng cũng có định hướng khác nhau, bà Anh kiến nghị xây dựng TTTC quốc tế trên ba trụ cột: trung tâm tài chính kết nối chuyển đổi số và tài chính xanh Đông Nam Á; dịch vụ tài chính hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa SMEs và chuỗi cung ứng toàn cầu; định hướng trở thành bệ phóng cho đổi mới sáng tạo tài chính Fintech Hub.

Với tiềm năng phát triển giao dịch tài chính số, tài sản số và ứng dụng công nghệ tài chính (Fintech) tại Việt Nam, bà Anh đề xuất, cần xây dựng khung pháp lý sandbox cho phép các công ty Fintech thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ mới mà không bị ràng buộc cứng nhắc bởi các quy định hiện hành. Đồng thời khuyến khích sự hợp tác giữa các ngân hàng truyền thống, công ty công nghệ, trường đại học và các startup Fintech để tạo ra các giải pháp đột phá.

“Cần áp dụng các chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ về cơ sở vật chất, đào tạo cho các doanh nghiệp Fintech sáng tạo. Đặc biệt, một hệ thống giải quyết tranh chấp công bằng, nhanh chóng và có khả năng thực thi cao là yếu tố then chốt để tạo dựng niềm tin và thu hút nhà đầu tư quốc tế”, bà Anh nói.

Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

ĐB Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh) cho rằng, việc hình thành TTTC quốc tế là bước đi thể chế quan trọng, góp phần khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ tài chính khu vực và thế giới. Tuy nhiên, mục tiêu nêu tại dự thảo còn mang tính định tính, thiếu hệ tiêu chí định lượng để đánh giá hiệu quả. Do đó kiến nghị cần bổ sung các chỉ tiêu định lượng cụ thể như giá trị giao dịch, thu hút chuyên gia quốc tế, gắn với tỷ trọng ngành tài chính trong GDP.

Về chính sách ngoại hối và hoạt động ngân hàng, theo ông Bình, dự thảo đã mở rộng phạm vi sử dụng ngoại tệ là một bước tiến rất lớn so với hệ thống pháp luật hiện hành. Tuy nhiên lại chưa quy định rõ về cơ chế kiểm soát rủi ro dòng vốn ra vào, phòng ngừa rửa tiền hay các công cụ quản lý thanh khoản linh hoạt.

Từ đó, ông Bình đề xuất cần bổ sung mô hình kiểm soát ngoại hối linh hoạt, theo kiểu “cửa sổ vốn” được triển khai tại Khu thí điểm tự do thương mại Thượng Hải – Trung Quốc, trong đó các dòng vốn ra vào được theo dõi điện tử theo thời gian thực và đánh giá rủi ro tự động.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường phát biểu (Quang Vinh)

Theo ĐB Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội), trên thế giới có nhiều TTTC quốc tế phát triển từ rất lâu đời. Việt Nam bây giờ mới xây dựng là đi sau thì phải thực sự vượt trội hơn hẳn mới thu hút được các nhà đầu tư trên thế giới.

Về thể chế luật pháp, theo ông Cường, TTTC quốc tế của chúng ta xây dựng sau phải được áp dụng một hệ thống các quy định pháp luật thông thoáng và phải mang tính quốc tế ít nhất phải như Dubai của UEA hay Astana của Kazakhstan. Do vậy đồng tình với Dự thảo của Nghị quyết là các thành viên tham gia giao dịch có thể lựa chọn áp dụng pháp luật nước ngoài tùy theo thỏa thuận, lựa chọn của các bên. Đồng thời, cơ quan điều hành TTTC quốc tế được ban hành Quy chế hoạt động để điều chỉnh các quan hệ của các thành viên tại trung tâm có thể khác so với các quy định của luật pháp hiện hành, tuân theo thông lệ quốc tế.

Ông Cường cho hay, TTTC quốc tế của Việt Nam đang có một cơ hội vượt trội so với các TTTC quốc tế đã có trên thế giới là chúng ta có thể đi trước, tiên phong về thể chế trong giao dịch tài chính số, tài sản số và ứng dụng công nghệ tài chính FINTECH. Bởi lẽ đây là những xu thế mới xuất hiện trong quan hệ tài chính và giao dịch quốc tế. Việt Nam khả năng phát triển hạ tầng về công nghệ thông tin và viễn thông khá tốt. Việt Nam cũng có tiềm năng cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực công nghệ thông tin và kiểm soát an toàn an ninh trên môi trường mạng. Do vậy, phải tạo lập một hệ sinh thái thật sự tiên phong, thật sự thông thoáng, hấp dẫn và ổn định cho phát triển tài chính số, tài sản số và ứng dụng Fintech tại TTTC quốc tế Việt Nam.

Về giám sát hoạt động của TTTC quốc tế, ông Cường nêu rằng, nên quy định việc quản lý, kiểm tra, giám sát của các cơ quan nhà nước theo chức năng chỉ giám sát trực tiếp đến cơ quan điều hành và cơ quan giám sát TTTC quốc tế, còn việc giám sát đến các thành viên trong TTTC quốc tế do cơ quan giám sát TTTC quốc tế thực hiện.

Nhấn mạnh Sở giao dịch hàng hóa luôn được coi là trụ cột đầu tiên để hình thành trung tâm tài chính, vì vậy ông Cường đề xuất cần rà soát bổ sung Sở giao dịch hàng hóa là thành viên của TTTC quốc tế, các quan hệ giao dịch vật chất và giao dịch phái sinh phải bao gồm cả quan hệ về giao dịch tài chính và giao dịch hàng hóa.

Việt Thắng