'Không để cơ chế của Hải Phòng vượt trội hơn Đà Nẵng'

Đây ý kiến của nhiều đại biểu tại phiên thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng diễn ra sáng nay.

Đảm bảo cạnh tranh lành mạnh

Tại phiên thảo luận về cơ chế đặc thù cho thành phố Hải Phòng, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) bày tỏ sự đồng tình với đề xuất phát triển khu thương mại tự do tại thành phố cảng. Theo ông, Hải Phòng là địa phương năng động, có nhiều nét tương đồng với Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh, và xứng đáng được trao cơ chế chính sách phù hợp để phát triển trở thành trung tâm kinh tế vùng duyên hải.

“Tôi cơ bản nhất trí về sự cần thiết của cơ chế đặc thù để phát triển khu thương mại tự do cho Hải Phòng. Đây là khu vực trọng điểm trong phát triển kinh tế, nên việc tạo điều kiện để thành phố vươn lên là hoàn toàn hợp lý và cần thiết,” ông Hòa nhấn mạnh.

Tuy nhiên, đại biểu cũng lưu ý cần cân nhắc kỹ lưỡng về các chính sách ưu đãi đi kèm, đặc biệt là về tiền thuê đất, thuê mặt nước và thuế. Ông cho rằng các ưu đãi dành cho khu thương mại tự do ở Hải Phòng hiện được đề xuất ở mức cao hơn nhiều so với các chính sách hiện hành tại Đà Nẵng – điều này có thể dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh giữa hai địa phương.

Ông Quốc hội Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp

“Đà Nẵng tuy phát triển trước nhưng không cách quá xa về thời gian. Nếu có sự chênh lệch lớn về mức ưu đãi, đặc biệt là tiền thuê đất, rất có thể sẽ khiến các nhà đầu tư dồn về Hải Phòng, còn Đà Nẵng bị ‘trống trơn’. Đó là điều không nên xảy ra,” ông phân tích.

Từ đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần tính toán kỹ lưỡng, đảm bảo sự tương đồng về cơ chế giữa các địa phương có mô hình phát triển tương tự, tránh tình trạng mất cân bằng trong thu hút đầu tư nội địa và tạo môi trường cạnh tranh không lành mạnh.

Thảo luận về chính sách cho thuê đất, giao đất trong khu thương mại tự do (FTZ) tại thành phố Hải Phòng, đại biểu đặc biệt lưu ý đến điểm khác biệt trong mức độ ưu đãi về tiền thuê đất, thuê mặt nước. Theo dự thảo, thành phố Hải Phòng sẽ được phép miễn toàn bộ tiền thuê đất, thuê mặt nước trong suốt thời gian thuê – trừ các dự án xây dựng nhà ở tự do.

Điều này sẽ giúp thu hút các tập đoàn lớn, doanh nghiệp công nghệ cao, đóng góp vào sự phát triển kinh tế địa phương. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo về nguy cơ tạo ra sự chênh lệch quá lớn giữa chính sách của Hải Phòng và Đà Nẵng, từ đó dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh trong nội địa.

“Nếu mức ưu đãi tại Hải Phòng quá cao so với Đà Nẵng – nơi đã đi trước nhưng không quá lâu – thì khả năng nhà đầu tư đổ dồn về Hải Phòng là điều dễ hiểu, và như thế Đà Nẵng có thể bị bỏ lại phía sau. Điều này không tốt, vì cả hai đều là khu thương mại tự do,” ông Hòa nhấn mạnh.

Đại biểu đề nghị cần xem xét, điều chỉnh mức ưu đãi thuê đất, thuê mặt nước sao cho hợp lý giữa hai địa phương, bảo đảm sự công bằng, tạo động lực phát triển đồng đều và không gây ra sự mất cân đối đầu tư giữa các vùng.

Cần đảm bảo sự thống nhất chính sách

Phát biểu tại phiên thảo luận về dự thảo nghị quyết liên quan đến khu thương mại tự do (FTZ) tại thành phố Hải Phòng, đại biểu Trần Chí Cường (Đoàn ĐBQH thành phố Đà Nẵng) bày tỏ sự đồng tình với đề xuất thí điểm chính sách thu hồi đất để sớm hình thành các trung tâm logistics quy mô lớn, hiện đại. Ông cho rằng đây là chủ trương hoàn toàn xác đáng và cần được Quốc hội xem xét, ủng hộ.

Tuy nhiên, đại biểu Cường cũng lưu ý: các cơ chế, chính sách vượt trội dành cho FTZ tại Hải Phòng hiện nay đã vượt xa so với khu thương mại tự do của Đà Nẵng, vốn đã được Quốc hội thông qua theo Nghị quyết 136 vào tháng 6/2024.

Ông Trần Chí Cường - Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng

“Tôi hoàn toàn ủng hộ thí điểm cơ chế đặc thù để thu hút nhà đầu tư chiến lược. Tuy nhiên, cần tránh tạo ra sự bất bình đẳng trong phát triển giữa các địa phương. Mỗi địa phương có lợi thế riêng, nhưng mục tiêu chung vẫn là phát triển đồng đều, thu hút đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia,” đại biểu Cường nhấn mạnh.

Ông đề nghị Quốc hội, khi xem xét thông qua các chính sách đặc thù cho Hải Phòng, cũng cần cân nhắc mở rộng áp dụng cho khu thương mại tự do tại Đà Nẵng, nhằm bảo đảm sự thống nhất chính sách và tạo mặt bằng cạnh tranh lành mạnh giữa các FTZ trong nước.

Bên cạnh đó, đại biểu Trần Chí Cường cũng kiến nghị Quốc hội sớm nghiên cứu, xây dựng Luật Khu thương mại tự do, để làm cơ sở triển khai thống nhất trên phạm vi cả nước, phục vụ cho các địa phương đang có định hướng phát triển mô hình này như Vân Đồn, thành phố Hồ Chí Minh và các khu vực tiềm năng khác.

Đảm bảo sự cạnh tranh, phát triển lành mạnh

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Ban soạn thảo nhất trí với sự cần thiết thành lập Khu thương mại tự do, đề nghị kế thừa dựa trên các chính sách tại tỉnh Khánh Hòa hoặc Nghị quyết 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.

Theo Bộ trưởng, trong quá trình xây dựng nhóm chính sách về Khu thương mại tự do, Bộ Tài chính đã chủ trì, phối hợp với thành phố Hải Phòng nghiên cứu, đánh giá, phân tích các cơ chế, chính sách đã được Quốc hội cho phép áp dụng tại một số địa phương trong nước và quốc tế, đặc biệt là các cơ chế, chính sách đang được áp dụng tại các khu thương mại tự do thành công trên thế giới (Hồng Kông, Thượng Hải (Trung Quốc), Khu Jebel Ali của Dubai) để có thể vận dụng phù hợp với điều kiện của thành phố Hải Phòng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng

Trên cơ sở đó, dự thảo Nghị quyết đã tiếp thu có chọn lọc, bảo đảm việc xây dựng chính sách phù hợp với điều kiện thực tiễn, đặc điểm phát triển và vị trí địa - kinh tế chiến lược của thành phố Hải Phòng trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước.

Bộ trưởng cũng cho biết, trường hợp thành phố Đà Nẵng thấy các quy định của Khu thương mại tự do tại thành phố Hải Phòng phù hợp với định hướng phát triển thì UBND thành phố Đà Nẵng chủ động nghiên cứu, đề xuất và trình cấp có thầm quyền xem xét, quyết định theo quy định tại Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật.

Về cách thức xử lý, người đứng đầu ngành tài chính cho biết đang đề xuất ba phương án. Thứ nhất, nếu các quy định hiện hành cho phép, cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp với Ủy ban Kinh tế và Ủy ban Tài chính – Ngân sách trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho phép bổ sung chính sách tương đồng với Hải Phòng vào ngay trong nghị quyết chung – đây là phương án nhanh nhất.

Thứ hai, trong trường hợp phương án trên không khả thi, Chính phủ sẽ xin ủy quyền để Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành một nghị quyết riêng, cho phép khu thương mại tự do tại Đà Nẵng được áp dụng chính sách tương đồng với Hải Phòng.

Thứ ba, nếu cả hai phương án đều không thực hiện được, Chính phủ sẽ buộc phải trình một dự thảo nghị quyết riêng theo quy trình đầy đủ, dự kiến vào kỳ họp tháng 10 tới. Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng lưu ý rằng phương án này sẽ mất nhiều thời gian và có thể ảnh hưởng đến tiến độ phát triển của Đà Nẵng.

Bộ trưởng nhấn mạnh, việc đảm bảo chính sách đồng bộ không chỉ giúp tạo điều kiện công bằng giữa các địa phương, mà còn phục vụ cho chiến lược phát triển các trung tâm tài chính quốc tế tại thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng.“Khu thương mại tự do Đà Nẵng có vai trò quan trọng trong vận hành Trung tâm tài chính quốc tế. Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội để sớm có phương án phù hợp, kịp thời tháo gỡ vướng mắc”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định.

Khiếu Hương