Tạo môi trường tín nhiệm ổn định

Chính sách hỗ trợ của Chính phủ và điều kiện kinh doanh cải thiện

Hoạt động sản xuất tại công ty May 10. Ảnh: Khắc Kiên

Tập trung chính sách hỗ trợ kinh tế

VIS Rating cho rằng, tập trung chính sách và các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế sẽ thúc đẩy hoạt động kinh doanh và tiêu dùng trong nước. Chi tiêu công, FDI và xuất khẩu là chìa khóa để duy trì triển vọng kinh tế mạnh mẽ của Việt Nam và đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 7,0-7,5% vào năm 2025. Tuy vậy với dự trữ ngoại hối cuối năm 2024 ở mức thấp nhất trong 5 năm qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có ít dư địa để quản lý biến động tỷ giá. Nếu dòng tiền ngoại tệ bị rút ra tăng lên và làm VND mất giá hơn nữa, chúng tôi cho rằng lãi suất sẽ tăng và ảnh hưởng tới tăng trưởng của các DN trong nước.

Tỷ lệ chậm trả trái phiếu DN sẽ tiếp tục giảm khi dòng tiền DN tốt lên giúp tăng khả năng thanh toán nợ và niềm tin thị trường mạnh mẽ hơn giúp các nhà phát hành dễ dàng tái cấp vốn. Tuy nhiên DN vẫn có tỷ lệ vay nợ ở mức cao và cần nhiều thời gian phục hồi dòng tiền qua đó lành mạnh hóa các chỉ tiêu đòn bẩy.

Điều kiện kinh doanh sẽ cải thiện dần, được hỗ trợ bởi chi tiêu công nhiều hơn và tâm lý thị trường bất động sản phục hồi. Tăng đầu tư vào cơ sở hạ tầng công cộng sẽ thúc đẩy hoạt động kinh doanh của các DN nhóm ngành xây dựng, vật liệu và vận tải. Các chính sách mới giải quyết các rào cản pháp lý và hoàn thiện quy hoạch đất đai sẽ thúc đẩy phát triển dự án bất động sản mới và tăng cường niềm tin của người mua nhà. Chúng tôi cũng kỳ vọng, doanh số bán lẻ năm 2025 tăng 10-12% so với 2024 khi lương công chức tăng và thu nhập của hộ gia đình phục hồi. Niềm tin kinh doanh và tiêu dùng cải thiện sẽ thúc đẩy nhu cầu vay vốn. Yếu tố bất định chính trong kịch bản cơ sở của chúng tôi là định hướng chính sách của Hoa Kỳ dưới chính quyền mới của Tổng thống Trump có thể tác động tiêu cực tới các quốc gia xuất khẩu trong đó có Việt Nam.

Điều kiện huy động vốn vẫn ổn định

Theo đánh giá của VIS Rating, điều kiện huy động vốn sẽ vẫn ổn định trong năm 2025. Các ngân hàng đang có nguồn vốn huy động và thanh khoản vững chắc để tăng cho vay mới các DN và cá nhân trong nước.

Dòng tiền của DN sẽ tiếp tục phục hồi, nhưng đòn bẩy cao và thanh khoản yếu vẫn là những điểm yếu lớn trong khả năng trả nợ. Lợi nhuận trước thuế, lãi vay và khấu hao (EBITDA) trong 9 tháng đầu năm 2024 của các DN niêm yết tăng 2% so với cùng kỳ năm trước, cải thiện so với mức giảm 9% trong năm 2023. VIS Rating kỳ vọng dòng tiền và lợi nhuận của DN sẽ tiếp tục tăng trưởng trong năm 2025. Tuy nhiên, các DN bất động sản, xây dựng và vật liệu xây dựng vẫn có đòn bẩy nợ vay cao. Nợ vay/EBITDA trung bình của các DN niêm yết thuộc các nhóm ngành này là gần 9 lần, cao hơn mức bình quân chung là 3.6 lần.

Tình trạng phụ thuộc vào nợ ngắn hạn để đầu tư dài hạn đã dẫn đến vỡ nợ trái phiếu DN tăng mạnh trong năm 2022-2023. Khi thị trường tài chính cạn kiệt thanh khoản, DN không có dòng tiền từ hoạt động kinh doanh đã không thể tìm được nguồn vay tái cơ cấu để trả cho các trái phiếu đến hạn. Ngay cả khi có dòng tiền tốt lên, đòn bẩy sẽ vẫn cao vì DN thường vay thêm để khởi động lại các dự án mở rộng kinh doanh. Cho đến khi nào các DN cải thiện chính sách quản lý vay nợ, rủi ro thanh khoản sẽ vẫn là một rủi ro chính cần theo dõi. Trong các ngành có đòn bẩy cao đã đề cập, các công ty có tỉ lệ nợ ngắn hạn so với dòng tiền hoạt động (CFO) từ 7 đến 11 lần, so với mức bình quân chung chỉ có 3 lần.

Tỷ lệ trái phiếu chậm trả sẽ ổn định dần về mức bình thường mới trong năm 2025, phản ánh tình hình kinh tế vĩ mô và môi trường kinh doanh mạnh mẽ, khuôn khổ pháp lý và hạ tầng thị trường dần hoàn thiện để quản lý rủi ro vỡ nợ. Nền kinh tế vững mạnh sẽ giúp cải thiện dòng tiền, khả năng trả nợ, và nhu cầu tái cấp vốn.

Các quy định chặt chẽ hơn về phát hành và đầu tư vào trái phiếu DN, việc minh bạch thông tin và sử dụng xếp hạng tín nhiệm để cảnh báo rủi ro đầu tư sẽ giúp làm cải thiện chiều sâu của thị trường trái phiếu DN trong giai đoạn phát triển mới. Các đơn vị phát hành và nhà đầu tư sẽ tự tin hơn trong việc ứng dụng các công cụ tài chính mới để tái cấu trúc nợ và/hoặc tránh chậm trả trái phiếu.

Ngô Sơn