Tạo sức bật cho kinh tế tư nhân

Quang cảnh Hội thảo “Tháo gỡ bất cập chính sách để phát huy vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế Việt Nam” tại Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh THẾ ANH)

Còn nhiều rào cản với doanh nghiệp

Phát biểu tại hội thảo, đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh: Quan điểm, chủ trương nhất quán, đúng đắn và xuyên suốt của Đảng về kinh tế tư nhân là nền tảng để kinh tế tư nhân vươn lên mạnh mẽ, đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của đất nước suốt chặng đường 40 năm đổi mới.

Tuy nhiên, đồng chí Lê Quốc Minh cũng nhìn nhận: Kinh tế tư nhân vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, trở ngại lớn từ những rào cản trong tiếp cận nguồn lực, nhất là đất đai, vốn tín dụng…, là nguyên nhân khiến doanh nghiệp tư nhân không thể lớn hoặc không muốn lớn.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính-tiền tệ quốc gia chỉ ra những bất cập chính của phát triển kinh tế tư nhân hiện nay, đó là nhiều doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh chưa “chịu lớn”. Từ năm 2025, đóng góp của khối tư nhân vào GDP đạt hơn 47%, nhưng từ đó đến nay vẫn chỉ quanh quẩn ở mức 50% và chưa thể bứt lên. Tiếp đó, quy mô doanh nghiệp tư nhân còn nhỏ, năng lực cạnh tranh, chất lượng nguồn nhân lực, trình độ công nghệ, mức độ tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu còn nhiều hạn chế…

Phân tích nguyên nhân sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân vẫn không đạt được như kỳ vọng, Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho biết: Hệ thống bộ máy quản lý của các bộ và chính quyền địa phương chưa thật sự đổi mới theo mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; việc quản lý của các bộ vẫn nặng về cơ chế xin cho, can thiệp trực tiếp vào việc quản lý và huy động nguồn vốn của các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, bộ máy quản lý nhà nước cấp tỉnh nắm giữ nguồn lực quan trọng cho đất nước như đất đai, vẫn quản lý theo hình thức xin cho mà chưa lấy mục tiêu quản lý vì hiệu quả và sự phát triển của đất nước.

Đại diện các doanh nghiệp, ông Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPPG) chia sẻ: Mặt bằng kinh doanh trung tâm thương mại đều thuộc sở hữu của Nhà nước, thế nhưng việc khai thác chưa hiệu quả, “người có thì không cần, người cần thì không có”. Do đó, ông đề xuất nên cân nhắc bàn giao cho tư nhân các mặt bằng này, tạo sự bình đẳng cho kinh tế tư nhân tiếp cận các bất động sản đặc thù.

Ông Nguyễn Viết Toàn, Chủ tịch Hội doanh nghiệp Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh thông tin: Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận đất đai và xin phép xây dựng. Do đó, ông đề xuất chính sách cho phép tăng mật độ xây dựng, giúp các doanh nghiệp này tận dụng hiệu quả quỹ đất hiện có. Đồng thời, thuế nhập khẩu đối với linh kiện, máy móc công nghệ của các doanh nghiệp sản xuất, chế tạo hiện vẫn rất cao. Vậy nên, đề xuất giảm thuế nhập khẩu đối với mặt hàng này để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu và có cơ hội sáng tạo.

Cần giải pháp đột phá cải cách thể chế

Khẳng định “Kinh tế thị trường với lực lượng quyết định là kinh tế tư nhân có sứ mệnh giải quyết vấn đề phát triển của nhân loại”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: Kinh tế tư nhân phải được Nhà nước hỗ trợ, tạo điều kiện, dẫn dắt để “tạo thành những xương sống, những “gương mặt” cạnh tranh mạnh trên thế giới”. Trong đó, vai trò hỗ trợ và kiến tạo của Nhà nước là hết sức quan trọng.

Để làm được điều này, ông kiến nghị cần giải phóng lập trường quan điểm, thay đổi từ tư duy tới chế độ, chính sách, qua đó giúp kinh tế tư nhân thật sự trở thành đòn bẩy của xã hội thịnh vượng. Ngoài ra, rất cần có một chiến lược phát triển lực lượng doanh nghiệp Việt Nam; trong đó, yêu cầu doanh nghiệp có những năng lực, phẩm chất mới, đặc biệt là tính sáng tạo. Phải có các hệ thống luật mới để khuyến khích doanh nghiệp.

Để doanh nghiệp tư nhân phát triển, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Ngọc Hòa kiến nghị đưa ra KPI (chỉ số đo lường hiệu quả công việc) cho các bộ, ngành, để xem qua từng bộ, từng lĩnh vực thì tốc độ phát triển và vai trò đóng góp của kinh tế tư nhân qua từng năm như thế nào. Bên cạnh đó, khi áp dụng chính sách, cần có phân nhóm những chính sách dành cho doanh nghiệp đầu ngành, quy mô lớn, tiềm lực lớn, có khả năng dẫn dắt toàn ngành; nhóm chính sách dành cho doanh nghiệp vừa...

Đồng thời, cần rà soát những chính sách hỗ trợ của Nhà nước đã ban hành nhưng không phát huy hiệu quả trên thực tế, tìm ra nguyên nhân và tiến hành cải tiến, sửa đổi, bảo đảm các chính sách phải tạo được cơ chế thông thoáng cho doanh nghiệp.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của kinh tế tư nhân có những đóng góp lớn nhất cho nền kinh tế Việt Nam, đồng chí Thái Thanh Quý, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương cho rằng: Để có thể giải quyết, tháo gỡ được các điểm nghẽn và phát huy được tiềm năng, sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, thời gian tới cần tiếp tục tạo tinh thần đổi mới, khí thế mới và sự hứng khởi trong toàn xã hội về việc vươn lên của nền kinh tế, xem đây là cơ hội lịch sử không thể chậm trễ hơn để thực hiện điều này. Bên cạnh đó, cần xác định đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện thể chế là yếu tố cốt lõi, đóng vai trò dẫn dắt, xuyên suốt để tạo nên đột phá trong phát triển của khu vực kinh tế tư nhân; xây dựng chiến lược phát triển rõ ràng cho các nhóm chủ thể trong khu vực kinh tế tư nhân.

Thời gian tới, Bộ Chính trị sẽ sớm ban hành nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân, với các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể và cơ chế kiểm tra, giám sát, xử lý việc thực hiện. Đồng chí Thái Thanh Quý cũng lưu ý cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân phải phát huy hơn nữa sự năng động, sức sáng tạo và chủ động tham gia tích cực vào quá trình xây dựng các chủ trương, chính sách, pháp luật để cùng xây dựng môi trường đầu tư kinh doanh hiện đại, lành mạnh, giúp cho cả nước và cộng đồng doanh nghiệp vươn lên phát triển.

NGUYÊN ANH