Tập trung hành động quyết liệt, quyết tâm gỡ 'thẻ vàng' IUU

Sau 7 năm (kể từ ngày 23/10/2017) chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC), thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư, Nghị quyết số 52/NQ-CP ngày 22/4/2024 của Chính phủ, các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU; 4 đợt thanh tra của EC, đến nay tình hình chống khai thác IUU đã đạt được một số kết tích cực.

Theo đó, Việt Nam đã hoàn thiện khung pháp lý; lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS); xây dựng cơ sở dữ liệu nghề cá Quốc gia (VNFishbase), kiểm soát sản phẩm thủy sản nhập khẩu theo quy định tại Hiệp định các Biện pháp quốc gia có cảng (PSMA), thực thi pháp luật, xử phạt vi phạm khai thác IUU được tăng cường hơn trước.

Toàn cảnh tại điểm cầu Hà Tĩnh.

Đến nay, Việt Nam đã cơ bản khắc phục được các nội dung theo khuyến nghị của EC nêu ra tại đợt thanh tra lần thứ 4; xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý với sự tham vấn đầy đủ từ Ủy ban châu Âu, đáp ứng yêu cầu chống khai thác IUU, phát triển bền vững ngành thủy sản; tăng cường công tác quản lý đội tàu; theo dõi, giám sát và kiểm soát tàu cá.

Qua rà soát, thống kê, tổng số đội tàu cá cả nước là 84.752 chiếc; trong đó tàu đã được đăng ký là 77.717 chiếc. Số lượng tàu cá từ 15m trở lên đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) đạt 98,62% (28.312/28.709 tàu cá), đánh dấu tàu cá đạt 98%.

Đối với các tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU đã được các địa phương lập danh sách, quản lý. Một số cảng cá tại các địa phương đã tổ chức triển khai thực hiện tương đối tốt công tác theo dõi, kiểm soát hoạt động tàu cá ra vào cảng, giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng.

Đại biểu tham dự hội nghị tại điểm cầu Hà Tĩnh.

Các địa phương cũng tổ chức triển khai rà soát công tác xác nhận, chứng nhận truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác tại các cảng cá, cơ quan, doanh nghiệp thủy sản. Qua công tác rà soát, kiểm tra, đến nay chưa phát hiện thêm các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu có vi phạm IUU.

Công tác thực thi pháp luật, xử lý các hành vi khai thác IUU đạt một số kết quả quan trọng, đã khởi tố 12 vụ hình sự, đang điều tra 3 vụ có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự. Công tác điều tra, xác minh, xử lý hành vi vi phạm về ngắt kết nối VMS, khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài được tăng cường. Từ sau đợt thanh tra lần thứ 4 đến nay, cả nước đã xử phạt 4.237 trường hợp vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản với tổng số tiền trên 109 tỷ đồng.

Tuy nhiên, tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài tiếp tục diễn biến phức tạp, gia tăng hơn so với trước; thực hiện quy định về đăng ký, cấp giấy phép khai thác thủy sản đến nay chưa hoàn thành; công tác thực thi pháp luật, xử lý vi phạm khai thác IUU còn rất thấp, chưa thống nhất, đồng đều giữa các địa phương….

Tại hội nghị, đại biểu các bộ, ban, ngành, địa phương tập trung phân tích nguyên nhân dẫn đến những tồn tại trong công tác chống khai thác IUU và gợi mở các giải pháp triển khai tháo gỡ “thẻ vàng” IUU trong thời gian tới.

Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội tiếp tục thực hiện nghiêm chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU, xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa lâu dài đối với phát triển bền vững ngành thủy sản; chuẩn bị các điều kiện đón và làm việc với đoàn thanh tra lần thứ 5 của EC đạt kết quả tốt nhất, quyết tâm để EC sớm gỡ cảnh báo “thẻ vàng”.

Các bộ, ngành, chính quyền địa phương các cấp, nhất là người đứng đầu cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ các giải pháp ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, đây là điều kiện tiên quyết để EC xem xét gỡ cảnh báo “thẻ vàng”; khẩn trương hoàn thành công tác quản lý đội tàu, xử lý dứt điểm tàu cá “03 không”; theo dõi, kiểm soát chặt chẽ hoạt động tàu cá trên biển và tại cảng.

Bên cạnh đó, tổ chức rà soát, triển khai thực hiện nghiêm túc, minh bạch đảm bảo hợp pháp trong công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác; mở chiến dịch cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, quyết liệt trong công tác thực thi pháp luật, xử lý các hành vi khai thác IUU từ nay đến hết tháng 11/2024; đảm bảo các mặt tích cực được lan tỏa, vận động ngoại giao, tranh thủ sự ủng hộ của các nước, các tổ chức, cá nhân trong gỡ cảnh báo “thẻ vàng” cho Việt Nam; tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật chống khai thác IUU cho ngư dân để kịp thời cập nhật thông tin, tuân thủ thực hiện.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Hồng Lĩnh phát biểu chỉ đạo tại điểm cầu Hà Tĩnh.

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Hồng Lĩnh yêu cầu các sở, ngành, đơn vị, địa phương tập trung cao thực hiện các nhiệm vụ để góp phần chung tay cùng cả nước tháo gỡ “thẻ vàng” IUU.

Về quản lý, giám sát hoạt động tàu cá, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh yêu cầu Sở NN&PTNT, UBND các huyện, thị xã ven biển tập trung cao, thực hiện đôn đốc, hướng dẫn, hỗ trợ ngư dân các hồ sơ, thủ tục để khẩn trương hoàn thành việc đăng ký, cấp giấy phép khai thác thủy sản, kẻ vẽ biển số cho nhóm tàu cá "3 không" theo quy định trước 20/11/2024.

UBND các huyện, thị xã ven biển chủ trì, chịu trách nhiệm triển khai kế hoạch, chỉ đạo, kiểm tra các chủ tàu, yêu cầu chủ tàu cam kết, khẩn trương hoàn thành 100% đăng kiểm, giấy phép khai thác thủy sản, giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm theo quy định.

Về giám sát sản lượng, thu nộp nhật ký khai thác và truy xuất nguồn gốc thủy sản, chú trọng đảm bảo tàu cá phải cập cảng và giám sát 100% sản lượng thủy sản khai thác qua cảng. Văn phòng đại diện thanh tra, kiểm soát nghề cá chủ trì, phối hợp với các đồn, trạm biên phòng, UBND các huyện: Lộc Hà, Nghi Xuân thường xuyên kiểm tra, kiểm soát việc ghi nộp nhật ký khai thác đúng quy định, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm theo quy định đối với các trường hợp vi phạm.

Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh chủ trì, phối hợp với các lực lượng liên quan kiên quyết ngăn chặn các tàu cá xuất bến không đủ các thủ tục, giấy tờ, các trang thiết bị theo quy định; mở đợt cao điểm thực thi pháp luật từ nay đến hết tháng 11/2024, theo đó, tuần tra, kiểm tra trên biển, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến, tàu cá ra vào cảng, tại các cửa sông, cửa biển, các bến cá tự phát, truyền thống; kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như ngắt kết nối VMS, vượt ranh giới khai thác trên biển...

Công an tỉnh chỉ đạo công an địa phương ưu tiên bố trí lực lượng thực hiện các đợt cao điểm trong điều tra, ngăn chặn, xử lý các hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài.

Thái Oanh