Tesla có 'miễn nhiễm' với thuế quan của Bắc Mỹ?

Ngành công nghiệp ô tô của Mỹ hiện đang phải đối mặt với thuế quan ở cả hai bên biên giới, nhưng Elon Musk, giám đốc điều hành của Tesla Inc. và là người đứng đầu trên thực tế của Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) vẫn chưa lên tiếng về việc liệu thuế nhập khẩu có thể ảnh hưởng đến công ty ô tô trị giá hàng tỷ USD của ông hay không.

Sau khi mức thuế toàn diện 25% đối với hàng hóa của Canada có hiệu lực, Canada đã đáp trả bằng mức thuế tương ứng 25% đối với 155 tỷ USD hàng nhập khẩu của Mỹ.

Các chuyên gia đã nhấn mạnh ngành công nghiệp ô tô là một trong những ngành dễ bị tổn thương nhất, vì các linh kiện có thể vượt qua biên giới Canada - Mỹ với mức giá đội lên đến tám lần trước khi lắp ráp cuối cùng.

Giám đốc tài chính của Tesla, Vaibhav Taneja, thừa nhận trong cuộc gọi thu nhập vào tháng 1/2025 rằng gã khổng lồ xe điện không “miễn nhiễm” với thuế quan.

Taneja cho biết: "Trong nhiều năm qua, chúng tôi đã cố gắng bản địa hóa chuỗi cung ứng của mình tại mọi thị trường, nhưng chúng tôi vẫn rất phụ thuộc vào các bộ phận từ khắp nơi trên thế giới cho tất cả các doanh nghiệp của mình. Do đó, việc áp dụng thuế quan, rất có thể sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và lợi nhuận của chúng tôi".

Vốn hóa giảm

Vốn hóa thị trường của Tesla đã giảm xuống dưới 1 nghìn tỷ USD, giảm 33% so với mức đỉnh vào tháng 12. Hầu hết các khoản tăng giá cổ phiếu trong cuộc bầu cử đã bị xóa sổ trong bối cảnh doanh số giảm, thông báo về thuế quan và sự tham gia gây tranh cãi của Elon Musk vào chính quyền Tổng thống Trump.

Flavio Volpe, chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất phụ tùng ô tô Canada (APMA), cho biết việc mua xe Tesla hiện đã trở thành quyết định mua “mang tính chính trị”.

Trên thực tế, nhà phân tích Adam Jones của Morgan Stanley đã chỉ ra một "cuộc đình công của người mua", với hoạt động chính trị của ông Musk làm nản lòng một bộ phận lớn khách hàng của công ty - những người tiêu dùng có ý thức về môi trường thiên tả, những người có thể đã từng mua xe Tesla trong quá khứ.

Tuy nhiên, Jones không lo ngại về doanh số bán xe điện của công ty sẽ giảm, vì ông tin rằng Tesla có thể chuyển sang AI nhiều hơn nữa với các rô-bốt hình người và xe tự lái.

“Mặc dù hành trình có thể không ổn định và không theo tuyến tính, chúng tôi tin rằng năm 2025 sẽ là năm mà các nhà đầu tư sẽ tiếp tục đánh giá cao và coi trọng các ngành công nghiệp AI hiện hữu và mới nổi này, nơi chúng tôi tin rằng Tesla đã thiết lập được lợi thế cạnh tranh đáng kể”, ông nói.

Tesla lấy những bộ phận nào từ Canada?

Xuất khẩu thép và nhôm từ Canada có thể bị áp thêm thuế quan 25% bắt đầu từ ngày 12 tháng 3, trong khi năng lượng và tài nguyên năng lượng, bao gồm các khoáng sản quan trọng, sẽ phải chịu mức thuế thấp hơn là 10%. Hiện vẫn chưa rõ liệu các mức thuế quan này có được áp dụng chồng lên các mức thuế hiện có hay không.

Căn cứ trên danh sách khoáng sản quan trọng năm 2022 của Cục Khảo sát Địa chất Mỹ, mức miễn trừ 10% có khả năng áp dụng cho lithium, niken và coban, được sử dụng để sản xuất pin Tesla.

Tuy nhiên, Tesla phụ thuộc vào các bộ phận và vật liệu từ Canada nhiều như thế nào vẫn là một bí ẩn.

“Đó là công thức của đầu bếp và vì vậy, không ai công bố công thức đó”, Volpe nói. “Tôi sẽ nói rằng có lẽ nửa tá công ty mà tôi đại diện cung cấp cho Tesla, hoặc là công cụ cho nhà máy của họ hoặc các thành phần chính cho xe của họ”.

Năm 2023, Piedmont Lithium Inc. thông báo đã đạt được thỏa thuận với Tesla để cung cấp cho hãng sản xuất ô tô này các lô hàng spodumene, một loại khoáng chất thô có chứa lithium, từ mỏ lithium Bắc Mỹ của họ ở Quebec, cho đến hết năm 2025. Vào năm 2022, công ty khai thác mỏ Vale S.A. của Brazil đã xác nhận sẽ cung cấp cho Tesla niken loại 1 từ các hoạt động tại Canada của họ cho các cơ sở sản xuất pin của Tesla tại Mỹ.

Tesla cũng đã mở một cơ sở sản xuất thiết bị pin tại Markham, Ont. vào năm 2021 và trước đó, vào năm 2019, đã âm thầm mua lại nhà sản xuất pin có trụ sở tại Ontario là Hibar Systems Ltd, sau này được đổi tên thành Tesla Toronto Automation ULC.

Doug Ford, Thủ hiến tỉnh Ontario, gần đây đã đe dọa sẽ ngăn chặn các lô hàng niken, một thành phần chính trong pin Tesla, di chuyển qua biên giới, tuyên bố, "tôi sẽ đóng cửa sản xuất vì 50% niken mà các bạn Mỹ sử dụng đến từ Ontario”.

Tuy nhiên, Volpe nhấn mạnh Tesla là "một doanh nghiệp gần", nghĩa là công ty lấy nguồn cung cấp nhiều thành phần chính từ các khu vực cách nhà máy lắp ráp của mình từ một giờ đến một ngày, nằm ở California và Texas.

Tesla và thuế quan

Volpe tin rằng, về cơ bản Tesla sẽ không bị ảnh hưởng bởi mức thuế 25% đối với doanh số bán xe tại Canada, đồng thời cho biết thêm rằng công ty chủ yếu tập trung vào thị trường Mỹ.

Vào tháng 2, Tesla bắt đầu tăng giá các loại xe Model 3, Y, X và S tại Canada thêm hàng nghìn USD. Động thái này diễn ra sau khi chính phủ liên bang công bố chương trình giảm giá xe không phát thải, cung cấp cho khách hàng tới 5.000 USD khi mua xe điện, sẽ kết thúc sớm.

Volpe nói "Đây là một điều rất kỳ lạ, đặc biệt là trong thời điểm có mối đe dọa về thuế quan. Tôi chỉ có thể hiểu rằng thị trường Canada không quan trọng với họ hoặc ít nhất là lợi nhuận và thua lỗ của thị trường Canada không quan trọng với họ bằng với các nhà sản xuất ô tô thông thường”.

Volpe lưu ý rằng mặc dù Tesla là một nhà sản xuất xe điện lớn, nhưng họ không thể so sánh với các công ty ô tô lâu đời như Toyota, chẳng hạn, nơi sản xuất khoảng chín triệu xe mỗi năm, so với hai triệu xe của Tesla.

Tesla có thể hưởng lợi từ thuế quan nói chung?

Elon Musk đã ủng hộ kế hoạch của ông Trump nhằm xóa bỏ khoản tín dụng thuế xe điện trị giá 7.500 USD tại Mỹ, cho rằng trong một cuộc gọi thu nhập vào năm ngoái rằng điều này sẽ "thảm khốc" đối với các đối thủ cạnh tranh của Tesla và chỉ "hơi ảnh hưởng" đối với Tesla, thậm chí có khả năng mang lại lợi ích cho công ty của ông về lâu dài.

"Các đối thủ cạnh tranh của ông ấy cần trợ cấp của chính phủ để cân bằng sân chơi", Volpe đồng ý về quan điểm, nhưng nói thêm rằng hiếm khi một giám đốc điều hành công khai thừa nhận rằng họ có thể hưởng lợi từ các chính sách có thể gây tổn hại cho đối thủ cạnh tranh của mình.

Tuy nhiên, Marc Busch, giáo sư về kinh doanh quốc tế tại Đại học Georgetown, cho biết ông không thấy “một âm mưu lớn” nào xung quanh thuế quan giúp Tesla có lợi thế hơn các nhà sản xuất ô tô khác.

“Thuế quan không có ngoại lệ đối với Tesla”, Busch cho biết. “Điều thực sự quan trọng là phải hiểu rằng chúng ta chưa thấy bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy có quy trình miễn trừ hoặc loại trừ”.

Các dự án được công bố cho chuỗi cung ứng EV của Canada, từ sản xuất phụ tùng đến lắp ráp xe và toàn bộ các tổ hợp yếu tố, đang ở nhiều trạng thái hoạt động khác nhau và nhiều dự án vẫn còn cách xa sản xuất nhiều năm.

Tuy nhiên, vai trò của Elon Musk tại Nhà Trắng có thể có nghĩa là ông có ảnh hưởng đến các quyết định chính sách có thể mang lại lợi ích cho xe điện trong tương lai.

"Ông âýlà 'một nhân viên đặc biệt' của chính quyền này, người có quyền có ảnh hưởng đến các quyết định chính sách xung quanh việc tiết kiệm ngân sách", Volpe giải thích.

Nam Nguyễn