Thách thức điều hành chính sách tiền tệ

Tỷ giá tăng, gánh nặng cung ứng vốn

Ngay từ đầu năm, đồng USD trên thị trường quốc tế bất ngờ tăng mạnh. Chỉ trong vòng vài ngày đầu năm 2025, chỉ số USD Index đã có vài phiên neo ở mức trên 109 điểm. Trong tuần nghỉ Tết Ất Tỵ 2025, giá USD tiếp tục tăng cao. Căng thẳng thương mại leo thang cũng như việc Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) vẫn giữ nguyên lãi suất khiến đồng bạc xanh được nhiều người lựa chọn.

Tỷ giá tăng mạnh ngay từ đầu năm. Ảnh minh họa

Sự mạnh lên bất ngờ của đồng xanh đã gây áp lực lên tất cả các loại tiền tệ còn lại; trong đó có VND. Tỷ giá USD/VND theo đó cũng có nhiều sự biến động mạnh trong những ngày đầu năm.

Sáng 3/2 (mùng 6 Tết Ất Tỵ), các ngân hàng mở cửa trở lại, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) giữ nguyên tỷ giá trung tâm nhưng giá USD tại các ngân hàng thương mại tăng mạnh. Giá USD mua vào được Vietcombank niêm yết ở mức 25.100 VND/USD, tăng 300 đồng so với 24/1; giá bán ra ở mức 25.460 VND/USD, tăng 160 đồng so với chốt phiên trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Giá USD mua vào tại VietinBank tăng thêm 335 đồng, giá bán ra tăng 115 đồng so với chốt phiên 24/1. Giá USD tự do lên 25.460 đồng/USD mua vào, bán ra 25.570 đồng.

Ông Michael Kokalari - Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của VinaCapital dự đoán, giá trị đồng USD sẽ tăng mạnh trong đầu năm nay. Tỷ giá USD/VND có nhiều sự biến động mạnh sẽ trở thành "ẩn số" quan trọng trong việc điều hành chính sách tiền tệ của NHNN năm 2025.

Năm nay, NHNN đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng ở mức cao, lên đến mức 16%, để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP Quốc hội, Chính phủ đã đề ra 7 - 8%. Tuy nhiên, với diễn biến tỷ giá gần đây, chính sách tiền tệ được dự báo sẽ không còn nhiều dư địa mở rộng.

Nhóm chuyên gia thuộc Khối ngoại hối, thị trường vốn và Dịch vụ chứng khoán của Ngân hàng HSBC Việt Nam cũng cho rằng, trong bối cảnh Chính phủ quyết tâm đạt được các chỉ tiêu tăng trưởng đã đề ra trong năm nay, NHNN đứng trước nhiệm vụ tương đối nặng nề khi điều hành chính sách tiền tệ theo hướng hỗ trợ tăng trưởng thông qua phấn đấu giảm lãi suất cho vay, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng.

Tuy nhiên, “khi tỷ giá đứng trước áp lực tăng, chính sách tiền tệ của Mỹ và các quốc gia vẫn chưa chuyển hướng rõ rệt đặt ra rất nhiều thách thức để hoàn thành nhiệm vụ này”- nhóm chuyên gia HSBC Việt Nam nhận định.

Sức ép cung ứng vốn của hệ thống các tổ chức tín dụng đối với nền kinh tế vẫn còn lớn, kể cả vốn trung dài hạn trong bối cảnh huy động vốn từ thị trường trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán gặp nhiều khó khăn. Điều này tiềm ẩn rủi ro kỳ hạn, rủi ro thanh khoản lớn đối với hệ thống ngân hàng (huy động ngắn hạn cho vay trung dài hạn). Ngày 31/12/2024, việc gia hạn Thông tư 02/2023/TT-NHNN về tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ đã chính thức hết hiệu lực. Vì vậy sẽ gây áp lực nợ xấu tăng.

Trong khi đó, giá vàng cũng tăng sốc, lập kỷ lục ngay đầu năm mới. Sau khi giá vàng thế giới hồi phục về ngưỡng 2.800 USD/ounce, giá vàng miếng SJC được đẩy lên mức 89,8 triệu đồng/lượng. Giá vàng nhẫn cũng tăng phi mã.

Hóa giải giải thách thức

Lãnh đạo NHNN đánh giá, bối cảnh quốc tế và trong nước đặt ra không ít những khó khăn, thách thức đối với ngành Ngân hàng nói chung và công tác điều hành chính sách tiền tệ của NHNN nói riêng trong năm 2025.

Những tác động từ thị trường thế giới có thể kể đến như xung đột địa chính trị còn phức tạp; xu hướng bảo hộ thương mại và biến động dòng vốn; lộ trình chính sách tiền tệ khó lường của các ngân hàng Trung ương lớn và biến động trong luân chuyển dòng vốn quốc tế; giá cả hàng hóa thế giới biến động phức tạp. Chưa kể, lạm phát toàn cầu giảm nhưng chưa bền vững và tiềm ẩn rủi ro áp lực tăng trong bối cảnh độ mở của nền kinh tế Việt Nam lớn.

Trong những ngày gần đây, ngay khi tỷ giá có sự biến động mạnh, NHNN đã có sự điều chỉnh trên thị trường ngoại tệ; đồng thời nhấn mạnh việc duy trì ổn định của thị trường ngoại hối. Cụ thể, SBV thông báo tạm dừng bán USD giao ngay vào các ngày 3/1 và 6/1. Tuy nhiên, SBV cung cấp các hợp đồng kỳ hạn (có kèm quyền chọn hủy) tại mức giá 25.450 VND/USD với kỳ hạn đáo hạn vào ngày 23/1. Đây được xem là mức giá hợp lý, không có chênh lệch nhiều so với thị trường. Hoạt động bán USD giao ngay sẽ trở lại bình thường từ ngày 8/1, với giá không đổi là 25.450 VND/USD. Điều này giúp cho tâm lý đầu cơ, găm giữ ngoại tệ sẽ phải dè chừng. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng thực hiện phát hành tín phiếu để hút bớt lượng tiền VND dư thừa, điều tiết thanh khoản để hỗ trợ thị trường ngoại tệ duy trì ổn định.

Chia sẻ về những định hướng năm 2025, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, năm 2025, NHNN tiếp tục điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến thị trường, kinh tế vĩ mô, lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ. Theo dõi sát tình hình thị trường để điều hành tỉ giá linh hoạt, phù hợp, phối hợp đồng bộ.

Thực hiện các giải pháp điều hành tín dụng phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, lạm phát, đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng cho nền kinh tế; triển khai quyết liệt, hiệu quả đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng; ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số trong ngành ngân hàng; tăng cường bảo đảm an ninh, an toàn và bảo mật hoạt động thanh toán, ngân hàng…

Tại buổi thăm, chúc Tết và giao nhiệm vụ cho ngành ngân hàng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu ngành ngân hàng phải bám sát các nhiệm vụ này, thực hiện hiệu quả Nghị quyết 01, Nghị quyết 02/NQ-CP của Chính phủ, góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn.

Với tinh thần "biến không thành có, biến khó thành dễ, biến cái không thể thành cái có thể", "coi trọng thời gian, đề cao trí tuệ và sự quyết đoán", Thủ tướng đề nghị ngành ngân hàng cần chia sẻ với người dân, doanh nghiệp cùng vượt qua khó khăn, thách thức.

Ngành ngân hàng cần đẩy mạnh chuyển đổi số, giảm chi phí để giảm lãi suất, tập trung tín dụng lĩnh vực ưu tiên, động lực tăng trưởng. Trong đó, hướng tín dụng vào làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống là đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng, trong đó có tín dụng cho phát triển hạ tầng; thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.

NHNN cũng được Thủ tướng giao tiếp tục xử lý các nhà băng yếu kém, kiểm soát nợ xấu hiệu quả, tránh để xảy ra vụ việc tương tự Ngân hàng Sài Gòn (SCB).

Với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự linh hoạt, chủ động, nỗ lực trong điều hành của NHNN, các ngân hàng hy vọng, ngành sẽ từng bước hóa giải những thách thức để đạt các mục tiêu.

Thảo Nguyên