Thái Lan lo lắng khi nông dân đổ xô đi trồng lúa Việt Nam

Theo Nikkei, bất chấp các quy định nhằm bảo vệ tính xác thực của gạo mang nhãn hiệu Thái Lan, nông dân nước này vẫn âm thầm chuyển sang các giống gạo Việt Nam - vốn có chất lượng tốt lại có giá thành rẻ hơn, dễ canh tác hơn cũng như được người tiêu dùng ưa chuộng.

“Hơn 160.000 ha ở miền trung Thái Lan đã trở thành nơi trồng lúa gạo của Việt Nam. Không ai phân biệt được đâu là hàng Thái Lan đâu là hàng Việt Nam”, Charoen Laothamatas, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết.

Một nông dân trồng lúa ở Khon Kaen, Thái Lan đang cầu nguyện cho mùa màng bội thu - Ảnh: Reuters

Thái Lan có Đạo luật bảo vệ giống cây trồng nghiêm ngặt, cấm nhập khẩu các chủng loại hàng hóa chính vào quốc gia Đông Nam Á này. Do đó, nhà chức trách lo ngại việc nông dân trồng giống ngoại lai sẽ ảnh hưởng tới chất lượng và tính xác thực của thương hiệu gạo Thái đã được quảng bá bấy lâu này.

Xu hướng này đặt ra khó khăn về toàn bộ chiến lược xây dựng thương hiệu cho gạo xuất khẩu của Thái Lan. “Nếu chúng tôi không làm bất cứ điều gì, tôi nghĩ toàn bộ ngành gạo của chúng tôi sẽ gặp nguy hiểm”, Charoen nói.

Srichan Kanta, một nông dân 48 tuổi ở tỉnh Nakhonsawan, cách Bangkok 240 km về phía bắc, cho biết: “Lúa của Việt Nam là một giống tốt vì có thể trồng dễ dàng và rất khỏe. Nó có thể chống lại sâu bệnh và kết cấu của nó khá mềm, phù hợp với nhu cầu thị trường."

Theo Nikkei, giống lúa Việt Nam trồng ở Thái Lan được cho là giống Jasmine 85, có thể cho thu hoạch chỉ 90 ngày sau khi trồng. Điều này giúp nông dân dễ dàng trồng trọt nhiều vụ trong năm, đặc biệt là ở miền trung Thái Lan, nơi có hệ thống thủy lợi tốt cho phép canh tác quanh năm.

Thái Lan từng là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới trong hơn 30 năm, nhưng đã mất vị trí dẫn đầu kể từ năm 2011 - Ảnh: Reuters

Ngược lại, các giống lúa Thái khó trồng hơn. Loại lúa cao cấp như Hom Mali của Thái Lan phải mất tới 120 ngày để trưởng thành và chỉ có thể được trồng ở một số khu vực cao nguyên phía đông bắc mỗi năm một lần tùy theo lượng mưa theo mùa.

Hiện giới chức nông nghiệp Thái Lan đang tranh cãi về cách thức nông dân nước này đưa giống lúa ngoại bất hợp pháp vào các vụ mùa. Tuy nhiên, Nikkei nhận định, việc tập trung vào tính xác thực của giống lúa không giúp Thái Lan chống lại sự cạnh tranh gay gắt hơn trên thị trường gạo.

Thái Lan là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới trong hơn ba thập kỷ. Nhưng kể từ năm 2011, những Thái Lan đã mất vị trí này. Ấn Độ hiện là nước xuất khẩu lớn nhất thế giới, với lượng xuất khẩu ước tính khoảng 22 triệu tấn trong năm 2022. Thái Lan đang cạnh tranh vị trí thứ hai với Việt Nam, với mức cung ứng từ 7 triệu đến 7,5 triệu tấn.

Theo Viện Nghiên cứu Phát triển Thái Lan (TDRI), sự cạnh tranh với Việt Nam trở nên gay gắt vì Thái Lan không thể cung cấp các loại gạo mà thị trường mong muốn với mức giá phù hợp. Một thương nhân tại một công ty thương mại quốc tế cho biết "sẽ là một vấn đề lớn nếu Thái Lan không phát triển được các giống lúa của riêng mình để đáp ứng các nhu cầu khác nhau trên thị trường toàn cầu”.

Vụ lúa gạo thuộc Bộ Nông nghiệp Thái Lan, cơ quan giám sát nghiên cứu và phát triển lúa gạo, đã bị chỉ trích vì không cung cấp các giống lúa mới cho nông dân với năng suất tốt hơn. Nhưng cơ quan này cho biết họ đã phát triển 171 chủng loại để đáp ứng các nhu cầu khác nhau.

“Vấn đề là chúng ta đang thiếu sự hợp tác tổng hợp để phân phối các giống lúa khác nhau cho nông dân nhằm tối đa hóa sản xuất và thương mại hóa với chi phí cạnh tranh trên thị trường thế giới,” một nhà phân tích tại Trung tâm Nghiên cứu Kasikorn (Thái Lan) cho biết.

Hoàng Vũ (theo Nikkei)