Tham gia bảo hiểm xã hội sau 1/7/2025 sẽ không được rút một lần

Đại biểu Quốc hội ấn nút thông qua Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Theo Luật, từ thời điểm 1/7/2025, người lao động bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) không được hưởng BHXH một lần như quy định tại Nghị quyết số 93/2015/QH13.

Rút BHXH một lần là nội dung được nhiều người quan tâm nhưng lại là vấn đề khó trong quá trình sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội. Rất nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội liên quan đến nội dung này đã được đưa tại Kỳ họp thứ 6. Vì vậy khi thảo luận tại Kỳ họp thứ 7, dự thảo Luật vẫn để hai phương án.

Phương án 1, người lao động được chia làm hai nhóm. Nhóm 1, người lao động tham gia BHXH trước khi Luật có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng chưa đủ 20 năm, có đề nghị thì được hưởng BHXH một lần như quy định hiện hành (Nghị quyết số 93/2015/QH13).

Nhóm 2, người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật có hiệu lực trở đi thì không được áp dụng quy định điều kiện hưởng BHXH một lần như quy định tại Nghị quyết số 93/2015/QH13.

Phương án 2, người lao động được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.

Báo cáo về nội dung này trước khi Quốc hội bấm nút thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, vấn đề trên do còn có ý kiến khác nhau nên để bảo đảm dân chủ và trách nhiệm, ngày 18/6/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo lấy phiếu xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội.

Kết quả cho thấy, có 355/487 đại biểu cho ý kiến. Trong đó, có 310/355 đại biểu (chiếm tỷ lệ 87,32% số đại biểu cho ý kiến và bằng 63,66% tổng số đại biểu Quốc hội) lựa chọn phương án 1; có 38/355 đại biểu (chiếm tỷ lệ 10,70% số đại biểu cho ý kiến và bằng 7,8% tổng số đại biểu Quốc hội) lựa chọn phương án 2; có 7/355 đại biểu (chiếm tỷ lệ 1,97% đại biểu cho ý kiến, 1,64% tổng số đại biểu Quốc hội) đề xuất phương án khác.

Căn cứ kết quả xin ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc cho tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật theo phương án 1 - phương án được đa số đại biểu Quốc hội lựa chọn. Đây cũng là phương án Chính phủ ưu tiên lựa chọn khi trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, phương án được đa số đại biểu lựa chọn cũng là phương án có nhiều ưu điểm hơn, như bảo đảm tính kế thừa quy định hiện hành, không làm ảnh hưởng nhiều đến gần 18 triệu người đang tham gia BHXH nên sẽ hạn chế gây xáo trộn trong xã hội...

Phương án này cũng thể chế hóa đúng tinh thần của Nghị quyết số 28-NQ/TW “giảm tình trạng hưởng BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí” và hạn chế được tình trạng một người tham gia BHXH có nhiều lần hưởng BHXH một lần thời gian qua.

Quy định như dự thảo cũng hướng tới tiếp cận theo tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế về BHXH và góp phần thích ứng với tốc độ già hóa dân số rất nhanh hiện nay ở nước ta. Về lâu dài, người tham gia mới sẽ chỉ còn hưởng BHXH một lần trong một số trường hợp đặc biệt nên sẽ góp phần gia tăng số người ở lại hệ thống để được thụ hưởng các chế độ, giảm gánh nặng cho cả xã hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh khẳng định, tuy có quy định về việc hưởng BHXH một lần nhưng Ủy ban Thường vụ Quốc hội không mong muốn người lao động yêu cầu nhận một lần mà cần tiếp tục tham gia để bảo đảm an sinh xã hội lâu dài. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý Chính phủ trong thời gian tới cần phải có giải pháp căn cơ, lâu dài để hỗ trợ người lao động tham gia BHXH gặp khó khăn trước mắt trong cuộc sống.

Đinh Nhung