Thẩm tra Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh 2024, điều chỉnh Chương trình 2023

Ban Chủ tọa phiên họp

Tham dự Phiên họp có Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long; Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội; đại diện lãnh đạo các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Quốc phòng, Y tế, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam...

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng phát biểu

Tại phiên họp, các đại biểu nghe Tờ trình của Chính phủ về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023; Tờ trình của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về đề nghị xây dựng dự án Luật Công đoàn (sửa đổi); các Tờ trình của Tòa án Nhân dân tối cao về đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân, dự án Pháp lệnh Chi phí tố tụng, dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên; Tờ trình của Chính phủ về đề nghị bổ sung Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năn 2023.

Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội Nguyễn Anh Trí trình bày Tờ trình đề xuất xây dựng dự án Luật Bản dạng giới

Tại Phiên họp, các đại biểu cũng nghe đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội Nguyễn Anh Trí trình bày Tờ trình đề nghị xây dựng dự án Luật Bản dạng giới.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trình bày Tờ trình của Chính phủ

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, ưu tiên đề xuất vào Chương trình các dự án nhằm kịp thời triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; các nghị quyết, kết luận của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị về công tác tư pháp, pháp luật; các yêu cầu, đề nghị của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Đặc biệt, coi trọng chất lượng, không chạy theo số lượng, không đưa vào Chương trình những dự án thiếu hồ sơ hoặc chưa đáp ứng yêu cầu về chất lượng. Đồng thời, bảo đảm tính linh hoạt, tính đến khả năng trong năm 2023 và 2024 sẽ tiếp tục có các đề xuất bổ sung một số dự án vào Chương trình theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Theo Tờ trình, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, đại biểu Quốc hội đề nghị, đối với Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, Chính phủ và Tòa án Nhân dân tối cao đề nghị bổ sung 13 dự án, gồm 11 dự án luật, 1 dự án pháp lệnh, 1 dự thảo nghị quyết. Trong đó, tại Kỳ họp thứ Năm, Chính phủ đề nghị bổ sung 6 dự án luật, 1 dự thảo nghị quyết, trong đó có dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh được đề xuất trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua theo quy trình tại một kỳ họp. Tại Kỳ họp thứ Sáu, Chính phủ đề nghị bổ sung 4 dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Luật Lưu trữ (sửa đổi), Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, Luật Thủ đô (sửa đổi); Tòa án Nhân dân tối cao đề nghị bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, dự án Pháp lệnh Chi phí tố tụng.

Đối với Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và đại biểu Quốc hội đề nghị đưa vào Chương trình 18 dự án luật. Trong đó, có 6 dự án luật từ Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năn 2023 được gối sang năm 2024; 10 dự án luật trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua trong năm 2024 (cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Bảy, thông qua tại Kỳ họp thứ Tám). Trong các dự án Luật được đề nghị đưa vào Chương trình năm 2024, Tòa án Nhân dân tối cao đề nghị đưa vào dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên; Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đề nghị đưa vào dự án Luật Công đoàn (sửa đổi); đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội Nguyễn Anh Trí đề nghị đưa vào dự án Luật Bản dạng giới.

Quang cảnh phiên họp

Qua nghiên cứu các Tờ trình, các đại biểu tham dự Phiên họp đánh giá cao nỗ lực và trách nhiệm của Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, đại biểu Quốc hội. Tuy nhiên, nhiều đại biểu lưu ý, một số hồ sơ còn thiếu các đầu mục tài liệu theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (ý kiến của Chính phủ); báo cáo tổng kết thi hành chưa nêu rõ, đầy đủ các điểm vướng mắc, hạn chế cần phải được khắc phục; báo cáo đánh giá tác động chưa thể hiện được đầy đủ các tác động tiêu cực, đánh giá còn nặng về định tính, chủ yếu nêu nhận định mà chưa có căn cứ, số liệu cụ thể chứng minh…

Cho ý kiến về vấn đề cụ thể, một số đại biểu lưu ý, số lượng các dự án luật thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh được Chính phủ đề nghị bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 rất lớn. Do vậy, để bảo đảm tính khả thi, các đại biểu tán thành với đề nghị của Ủy ban Quốc phòng và An ninh về điều chỉnh tiến độ đối với dự án Luật Đường bộ và dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ theo hướng sẽ lùi 2 kỳ họp so với đề nghị của Chính phủ, sẽ trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Bảy và thông qua tại Kỳ họp thứ Tám.

Một số ý kiến đề nghị, Chính phủ cân nhắc sửa đổi toàn diện Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, thay vì sửa đổi, bổ sung một số điều như phương án đề xuất, vì kỹ thuật lập pháp hiện đã có nhiều điểm mới so với thời điểm xây dựng Luật này vào năm 2006. Các đại biểu tán thành cũng với đề xuất của Chính phủ về tiến độ xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản theo hướng trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Sáu, thông qua tại Kỳ họp thứ Bảy, nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết trong thực tiễn, tạo điểm tựa pháp lý vững chắc cho các cá nhân thực hiện đấu giá tài sản.

Phát biểu kết luận Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và đại biểu Quốc hội đã rất khẩn trương triển khai công tác rà soát, nghiên cứu, xây dựng hồ sơ các dự án luật để đề xuất đưa vào Chương trình, bảo đảm thực hiện nghiêm túc Kết luận của Bộ Chính trị, Đề án của Đảng đoàn Quốc hội và Kế hoạch triển khai của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhất là trách nhiệm của đại biểu Quốc hội trong thực hiện quyền trình đề nghị xây dựng dự án Luật. Thường trực Ủy ban Pháp luật sẽ tiếp thu các ý kiến phát biểu tại phiên họp để hoàn thiện báo cáo thẩm tra trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp tới.

Bên cạnh đó, theo Kết luận số 19/KL-TW của Bộ Chính trị về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và Đề án Định hướng, Kế hoạch 81/KH-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ được giao nghiên cứu, rà soát các đạo luật về thuế để đề xuất sửa đổi, bổ sung và đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, 2024. Do vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị, Chính phủ cần khẩn trương nghiên cứu, rà soát các đạo luật về thuế để đề xuất sửa đổi, bổ sung và đưa vào Chương trình. Đặc biệt, tiến độ xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) cần thực hiện đúng kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, khẩn trương sửa đổi luật hiện hành trong năm 2023, để bảo đảm kịp thời áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2024.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng kiến nghị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiên quyết không đưa vào chương trình phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chương trình kỳ họp Quốc hội các nội dung đã được Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội đã báo cáo hồ sơ, tài liệu gửi đến không đầy đủ hoặc chậm so với thời hạn quy định. Chính phủ, các cơ quan rút kinh nghiệm, dự án luật đã đưa vào chương trình phải trình đúng tiến độ, đúng thời hạn, để đại biểu Quốc hội tiếp cận sớm, có thời gian nghiên cứu tài liệu, lấy ý kiến chuyên gia, cử tri để có ý kiến có chất lượng.

Lê Bình